Benedykt Dybowski urodził się 12 maja 1833 w Adamarynie (dziś Białoruś). Uzyskał doktorat na Uniwersytecie Berlińskim. Począwszy od 1861 roku był profesorem zoologii w warszawskiej Szkole Głównej. Był czynnym uczestnikiem konspiracji niepodległościowej. W trakcie powstania styczniowego pracował jako komisarz Rządu Narodowego do spraw Litwy i Białorusi, został aresztowany i skazany w procesie Romualda Traugutta na 12 lat ciężkich robót.
Zesłanie i badania
Dybowski został zesłany nad Jezioro Bajkał, gdzie pomimo ciężkich warunków bytowych prowadził badania faunistyczne i geograficzne. W uznaniu zasług naukowych został uwolniony, co umożliwiło mu kontynuowanie badań Bajkału, a w latach 1872-1875, wraz z Michałem Jankowskim i Wiktorem Godlewskim odbył ekspedycję badawczą po Amurze, aż do Morza Japońskiego.
W latach 1879-1882 pracował jako lekarz na Kamczatce, prowadząc jednocześnie badania przyrodnicze i etnograficzne. Następnie w latach 1882-1906 kierował katedrą zoologii Uniwersytetu we Lwowie. Przez kolejnych 25 lat, aż do śmierci w 1930 roku kontynuował aktywną działalność naukową i społeczną, głównie jako autor oryginalnych opracowań naukowych oraz publicysta. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości zaangażował się w ruch niepodległościowy, aktywnie włączył się w organizowanie polskich instytucji naukowych w tym: Narodowego Muzeum Przyrodniczego w Warszawie, a także nauczanie i popularyzację zoologii jako mało znanej wówczas dziedziny nauki.
Z naukowego punktu widzenia światową sławę przyniosło mu opisanie kilkuset nowych dla wiedzy gatunków, głównie spośród kiełży, mięczaków, ryb, płazów i ptaków, a także zwrócenie uwagi na przyrodę Bajkału i jego endemiczną faunę. Wyróżnienie jednolitych zespołów faunistycznych z uwzględnieniem wyników oryginalnych badań prób dennych, a także danych geofizycznych, sprawiło, że Benedykt Dybowski uznawany jest za jednego z pionierów badań hydrobiologicznych, twórców limnologii. Jego hipotezy biogeograficzne wskazują na historyczne drogi migracji gatunków azjatyckich, a tak-że związki geograficznej izolacji ze specjacją fauny kamczackiej. Przeprowadził szereg udanych eksperymentów aklimatyzacyjnych. Wyniki badań przyrodniczych, antropologicznych i etnologicznych przedstawił w ponad 400 publikacjach, jednocześnie zebrał i przekazał do muzeów niezwykle obszerny i cenny materiał badawczy, który do dnia dzisiejszego służy światowej nauce.
Co ciekawe proponowano mu objęcie katedry na jednym z rosyjskich uniwersytetów w Tomsku lub Petersburgu, lecz Dybowski z pobudek patriotycznych przystał dopiero na propozycję Uniwersytetu Lwowskiego. Wracając do Lwowa z Dalekiego Wschodu poruszał się drogą morską, przy okazji gromadząc nowe zbiory, które przekazał uniwersyteckiemu muzeum.
Benedykt Dybowski zmarł 30 stycznia 1930 we Lwowie. Pochowany został na „górce powstańców styczniowych” na cmentarzu Łyczakowskim.
Czytaj też:
Pożegnanie z Polską. Fryderyk Chopin na stałe opuszcza swoją OjczyznęCzytaj też:
O powstaniu, o którym (prawie) nikt nie pamięta