Odkrycie Troi to jedno z największych i najbardziej znanych odkryć archeologicznych. Choć większość historyków uważało, że Troja istniała tylko na kartach powieści Homera, niemiecki archeolog-amator Heinrich Schliemann postanowił wyruszyć na jej poszukiwania.
Schliemann i jego droga do Troi
Heinrich Schliemann urodził się 6 stycznia 1822 roku w miejscowości Neubukow w północnych Niemczech. Kiedy był mały zmarła jego matka. Wychowywał go ojciec, który jednak ze względu na trudną sytuację finansową (miał ośmioro dzieci) wysłał Heinricha do swojego brata. W wieku 14 lat Schliemann zaczął pracować, najpierw sklepie, później na statku.
Pod koniec lat 40. XIX wieku zaczął pracować dla przedsiębiorstwa handlowego w Rosji i podróżował po świecie służbowo, co rozwinęło w nim chęć do samodzielnej eksploracji nieznanych terenów. W końcu porzucił pracę handlowca i założył własny biznes. Działał m.in. w Stanach Zjednoczonych, gdzie prowadził bank oraz firmę handlową. Interesy szły dobrze, a Schliemann dorobił się fortuny.
W 1864 roku Heinrich Schliemann porzucił dobrze prosperujące firmy, pieniądze wpłacił na konta bankowe i ruszył na wyprawę dookoła świata. Po dwóch latach zamieszkał w Paryżu, zaczął studiować na Sorbonie, po czym wyjechał do Grecji. Rozwiódł się z pierwszą żoną (Rosjanką) i poślubił Greczynkę, Zofię Engastroménou, która towarzyszyła mu w dalszych wyprawach i podczas wykopalisk.
Troja – mityczny Ilion
O Troi Schliemann marzył od dziecka, kiedy otrzymał książkę, gdzie znajdowała się ilustracja płonącego miasta Priama. Już wtedy zapragnął odnaleźć tajemnicze miasto z opowieści Homera.
W 1870 roku Schliemann wyruszył do Azji Mniejszej, gdzie spodziewał się odnaleźć Troję. Według wskazówek zawartych w „Iliadzie” Homera, Troja miała znajdować się niedaleko rzeki Skamander naprzeciwko przylądka Gallipoli. Z pomocą wynajętych robotników, Schliemann zaczął przekopywać wzgórze Hisarlik. Okazało się to strzałem w dziesiątkę. Wzgórze skrywało ruiny dawnego miasta. Jakie było zdziwienie Schliemanna, kiedy okazło się, że nie było to tylko jedno miasto, lecz aż... dziewięć miast, które powstawały w różnych odstępach czasu na ruinach poprzednich.
Dla zachowania porządku, poszczególnym miastom nadano numery od I do IX. Pierwsza Troja powstała około 3 tysięcy lat p.n.e. Ostatnie miasto upadło zaś około 300 roku n.e. Schliemann uznał, że homerycka Troja to warstwa numer dwa, gdyż, jego zdaniem, pierwsza Troja była zbyt stara. W warstwie murów określonych jako „Troja II” Heinrich Schliemann odnalazł ponadto ślady spalenizny, co było dowodem, iż są to pozostałości po Troi Priama, która – jak pisał Homer – spłonęła.
W czasie wykopalisk odnaleziono liczne przedmioty, w tym niezwykle cenną złotą biżuterię (artefakty określono jako Skarb Króla Priama). Dziś przedmioty te znajdują się w Rosji. Początkowo były przechowywane w Muzeum Etnologicznym w Berlinie, lecz Armia Czerwona wywiozła je z Niemiec pod koniec II wojny światowej.
Jak udowodniły dalsze badania, już po śmierci Schliemanna, Troja opisywana przez Homera to najpewniej miasto oznaczone jako „Troja VIIa”, czyli raczej jedno z ostatnich miast w tym miejscu. Potwierdziły to badania archeologiczne z 2002 roku. Odnalezione pozostałości nie dorównywały homeryckim opisom, ale wskazywały, że Troja z „Illiady” była całkiem dużym ośrodkiem miejskim.
Schliemann – marzyciel i odkrywca
Sam Schliemann po odkryciu Troi wyjechał do Myken, gdzie odnalazł pięć grobowców królewskich, w tym rzekomy grób króla Agamemnona oraz maskę pośmiertną, którą powszechnie nazywa się „maska Agamemnona” (po czasie okazało się, że Agamemnon nie miał z nimi jednak nic wspólnego, a maska została wytworzona kilkaset lat wcześniej, zanim przyszedł na świat).
W kolejnych latach Schliemann ponownie prowadził wykopaliska w Troi. Dokonał także odkryć w greckiej miejscowości Orchomenos oraz w Tirynsie.
W 1890 roku Schliemann przeszedł operację ucha. Zmarł 26 grudnia 1890 roku w Neapolu, w czasie kolejnej podróży. Został pochowany w Atenach. Dla Greków stał się bohaterem narodowym.
Czytaj też:
Ogromny posąg lamassu odkryty w Iraku. Ma 2700 latCzytaj też:
Poszukiwano ich, obrosły legendami. Sześć miejsc, które nigdy nie istniałyCzytaj też:
TOP 10 archeologicznych odkryć w 2023 roku