Tajemnica pochówku tych wybitnych postaci wciąż zaprząta myśli historyków. Dlaczego nie znamy ich grobów? Gdzie spoczęli mężowie stanu, przywódcy i odkrywcy? Być może ta tajemnica będzie nam towarzyszyć już zawsze.
1. Czyngis-chan
Przywódca mongolski podbił więcej terytoriów niż ktokolwiek w historii, ale niewiele wiadomo o tym, jak wyglądał, jak umarł, a nawet gdzie został pochowany. Legenda głosi, że po jego śmierci w 1227 roku żołnierze spełnili rozkaz Wielkiego Chana o zachowanie miejsca jego pochówku w tajemnicy, zabijając każdego, kto widział jego kondukt pogrzebowy. Następnie zapewnili sobie milczenie, zabijając się nawzajem. Inna teoria mówi, że spadkobiercy Czyngis-chana ukryli grób, depcząc go 10 tysiącami koni, a jeszcze inna twierdzi, że zmienili bieg rzeki, aby przepływała nad jego mogiłą w celu uchronienia jej przed rabunkiem i profanacją. Miejsce ostatniego spoczynku Czyngis-chana stało się od tego czasu jedną z najbardziej poszukiwanych archeologicznych zagadek. Naukowcy podejrzewają, że grób może znajdować się w prowincji Chentii w Mongolii, ale pomimo intensywnych poszukiwań nie udało się go odnaleźć.
2. Wolfgang Amadeusz Mozart
Kiedy w 1791 roku na tajemniczą chorobę zmarł słynny kompozytor, jego ciało zostało umieszczone w drewnianej trumnie i pochowane w nieoznaczonym wspólnym grobie na wiedeńskim cmentarzu. Tam trumna leżała przez kilka lat, aż do początku XIX wieku, kiedy zgodnie z ówczesną praktyką została odkopana i najprawdopodobniej rozdrobniona, by zrobić miejsce na nowe pochówki. Miejsce pochówku szczątków Mozarta pozostaje od tamtej pory nieznane. Potencjalny fragment ciała Mozarta pojawił się później dzięki jednemu z grabarzy, który twierdził, że posiada czaszkę kompozytora od 1801 roku. Czaszka została przekazana Międzynarodowej Fundacji Mozarteum w Salzburgu w 1902 roku, ale analizy DNA do tej pory nie wykazały, czy rzeczywiście należała do Mozarta.
3. Kleopatra
Krótko po tym, jak Oktawian August i jego rzymskie legiony najechały Egipt w 30 roku p.n.e., królowa Kleopatra odebrała sobie życie przez otrucie – być może poprzez ugryzienie przez bolenia (węża czczonego w Egipcie). Kleopatra popełniła samobójstwo krótko po swym ukochanym, Marku Antoniuszu. Starożytny kronikarz Plutarch pisał później, że oboje zostali następnie pochowani „we wspaniały i królewski sposób” w grobowcu w pobliżu Aleksandrii. Na tym kończy się historia Kleopatry. Jej grobu nigdy nie odnaleziono. Niektórzy uważają, że mogiła znalazła się na dnie morza po trzęsieniach ziemi z IV i VIII wieku, które zmieniły topografię Aleksandrii. Inni twierdzą, że para mogła zostać pochowana w pobliżu Taposiris Magna, starożytnej świątyni, w której znaleziono dziesiątki grobowców i mumii.
4. Thomas Paine
W latach 70. XVIII wieku pisarz Thomas Paine w swych książkach wzywał do udziału w rewolucji amerykańskiej („Common Sense” i „The American Crisis”). Choć wtedy uważany był za bohatera, później został potępiony za atakowanie kościoła w swojej książce „The Age of Reason”. Tylko garstka ludzi wzięła udział w jego pogrzebie, gdy zmarł w 1809 roku. Jego zwłoki ekshumowano i odesłano do rodzinnej Anglii, gdzie wierzono, że zostanie uhonorowany pomnikiem. Nikt nie był jednak zainteresowany wystawieniem pomnika. Doczesne resztki Paine’a przez wiele lat przeleżały na czyimś.. strychu. Niektóre relacje mówią, że kości myśliciela zostały później wyrzucone na śmieci lub nawet przerobione na guziki, Mogły być również licytowane w kawałkach. Od XIX wieku różni kolekcjonerzy twierdzili, że posiadają czaszkę, rękę i szczękę Paine'a.
5. Attyla
Wódz Hunów znany jako „Bicz Bożym” poniósł dość słynną śmierć w 453 roku, kiedy rzekomo zemdlał pijany w noc poślubną i zakrztusił się krwotokiem z nosa. Wojownicy Attyli uczcili swego wodza dniem żałoby, po czym pochowali go w trzech trumnach – jednej ze złota, jednej srebrnej i jednej żelaznej. Podobnie jak w przypadku Czyngis-chana, ceremonia odbyła się w tajemnicy, a nieszczęśni więźniowie, którzy wykopali grób, zostali zabici w celu powstrzymania rabunku. Kwestią dyskusyjną jest, czy środki bezpieczeństwa rzeczywiście zadziałały. Chociaż powszechnie uważa się, że grób znajduje się gdzieś na Węgrzech, nigdy nie znaleziono śladu Attyli ani jego bezcennej potrójnej trumny, co sugeruje, że miejsce to mogło zostać splądrowane po jego śmierci.
6. Francis Drake
Ulubiony korsarz angielskiej królowej (i być może kochanek) Elżbiety I zginął w 1596 roku w Panamie, po tym jak spędził poprzednie dwie dekady na rywalizacji z hiszpańską flotą w Nowym Świecie oraz na okrążaniu globu. Po śmierci Drake został ubrany w zbroję, zamknięty w ołowianej trumnie i pochowany na morzu około 14 mil od wybrzeża Portobelo. Jego szczątki zaginęły na Karaibach, ale to nie powstrzymało wielu nurków, archeologów i poszukiwaczy skarbów przed ich poszukiwaniem. Przełom nastąpił w 2011 roku, kiedy misja finansowana przez amerykańskiego przedsiębiorcę Pata Croce'a znalazła coś, co uważa się za wrak dwóch zatopionych statków Drake'a. Zespół szukał również trumny Drake'a, lecz na próżno. Dokładna lokalizacja jego podwodnego grobu pozostaje tajemnicą.
7. Aleksander Wielki
Aleksander zmarł w Babilonie w 323 roku p.n.e., prowadząc swoje armie w kampanii podboju świata od Grecji po Indie. Jego ciało umieszczono w złotym sarkofagu i trumnie, a następnie zabrano do grobowca w Aleksandrii. Kilka lat później trumna została przeniesiona do mauzoleum, gdzie stała się czymś w rodzaju antycznej atrakcji turystycznej. Juliusz Cezar i Oktawian August oddawali hołd Aleksandrowi, a cesarz Kaligula podczas swojej wizyty podobno zrabował pancerny napierśnik Aleksandra. Inny cesarz, Septymiusz Sewer w końcu na dobre zapieczętował grób około 199 roku. W późniejszych wiekach około 150 ekspedycji poszukiwawczych nie zdołało go odnaleźć. Większość badaczy uważa, że grób Aleksandra wciąż znajduje się gdzieś w Aleksandrii.
8. Jeremi Wiśniowiecki
Jeremi Wiśniowiecki odegrał dużą rolę w tłumieniu powstania Chmielnickiego (1648–1651). Po porażkach pod Żółtymi Wodami i Korsuniem, książę Jarema przyczynił się do zwycięstwa pod Konstantynowem, dowodził obroną Zbaraża, a także brał udział w zwycięskiej bitwie pod Beresteczkiem (1651). Niedługo po bitwie, 20 sierpnia 1651 roku książę Jeremi Wiśniowiecki zmarł w niewyjaśnionych do dziś okolicznościach. Miał zaledwie 39 lat, co uchodziło wówczas za wiek dojrzały, ale nie starość. Nic raczej nie wskazywało, że umrze tak szybko, cieszył się bowiem dotąd zdrowiem i dobrą kondycją. Spekulowano więc, że przyczyną śmierci mogło być otrucie lub zaraza, która mogła wybuchnąć w obozie koronnym po bitwie. Jeremi Wiśniowiecki został pochowany w sanktuarium na Świętym Krzyżu, lecz, kiedy w XVIII wieku świątynia ucierpiała w pożarze, zwłoki księcia zaginęły. Do dziś nie wiadomo, co się z nimi stało. Badania przeprowadzone w latach 80. wykazały, że eksponowane w sanktuarium szczątki przypisywane Wiśniowieckiemu w rzeczywistości do niego nie należą.
9. Tadeusz Rozwadowski
Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego w czasie wojny polsko-bolszewickiej i w dużej mierze twórca struktur Wojska Polskiego po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku został aresztowany po zamachu majowym w 1926 roku z rozkazu Józefa Piłsudskiego. Przez wiele miesięcy nie podawano żadnych oficjalnych powodów jego uwięzienia. Warunki w areszcie były bardzo złe; to tam generał Rozwadowski zaczął chorować. Po opuszczeniu więzienia w maju 1927 roku jego stan zdrowia wciąż się pogarszał. Zmarł 18 października 1928 roku. Został pochowany na Cmentarzu Obrońców Lwowa, zgodnie ze swoim życzeniem. Obecnie miejsce pochówku generała nie jest znane. W 2013 roku Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa przekazała, że grób we Lwowie jest pusty. Prawdopodobnie do przeniesienia ciała generała doszło potajemnie w latach 70., gdy Sowieci dewastowali Cmentarz Orląt Lwowskich.
Czytaj też:
Czyngis-chan – imperium od Moskwy do PekinuCzytaj też:
Generał Tadeusz Rozwadowski. Jego śmierć do dziś stanowi zagadkęCzytaj też:
Jeremi Wiśniowiecki. Książę Jarema – wielki wódz czy tyran?