Thomas Jefferson. Trzeci prezydent USA – polityk, prawnik, plantator

Thomas Jefferson. Trzeci prezydent USA – polityk, prawnik, plantator

Dodano: 
Rembrandt Peale, Portret Thomasa Jeffersona
Rembrandt Peale, Portret Thomasa Jeffersona Źródło: Wikimedia Commons
Thomas Jefferson był drugim wiceprezydentem i trzecim prezydentem Stanów Zjednoczonych. Za jego prezydentury – dzięki zakupowi Luizjany – podwoił się obszar USA.

Thomas Jefferson urodził się 13 kwietnia 1743 roku w Charlottesville w stanie Wirginia. Był synem jednego z bardziej znaczących plantatorów w regionie, Petera Jeffersona, zarazem kartografa i geodety. Jego matka pochodziła z rodu Randolph, który szczycił się koneksjami rodzinnymi z brytyjską rodziną królewską.

Młody Jefferson uczył się w miejscowej szkole prywatnej pastora Williama Douglasa. Pobierał także naukę języka greckiego i łaciny. W roku 1760 przeniósł się do Williamsburga, gdzie uczęszczać zaczął do College of William and Mary.

Po trzech latach spędzonych w tej szkole Jefferson postanowił rozpocząć studiowanie prawa. W owym czasie nie istniały w USA szkoły prawnicze. Zamiast tego adept prawa uczył się zawodu pod okiem doświadczonego prawnika, po czym zdawał egzamin państwowy. Thomas Jefferson uzyskał dyplom w roku 1767.

W owym czasie Jefferson rozpoczął budowę własnej posiadłości, nazwanej Monticello. Współcześnie amerykańska lewica często wytyka mu posiadanie plantacji oraz fakt, że był posiadaczem około 130 niewolników. Z jedną ze swoich niewolnic, Sally Hemings, miał podobno sześcioro dzieci.

Żoną Jeffersona była Martha Wayles Skelton, którą poślubił w 1772 roku. Z Marthą Jefferson miał sześcioro dzieci, lecz tylko dwoje dożyło wieku dorosłego.

Niepodległość USA

Od 1767 do 1774, Jefferson praktykował prawo w Wirginii. Był bardzo znanym prawnikiem. Początek jego zawodowego życia zbiegł się z wielkimi zmianami w 13 koloniach Wielkiej Brytanii w Ameryce Północnej.

John Trumbull, Deklaracja Niepodległości

Thomas Jefferson był jednym z pierwszych i najbardziej gorliwych zwolenników niepodległości Ameryki od Wielkiej Brytanii. W 1768 roku dołączył do grupy domagającej się radykalnych zmian, do której należał m.in. George Washington. W 1775 roku Jefferson wziął udział w Drugim Kongresie Kontynentalnym, który utworzył Armię Kontynentalną i mianował George’a Washingtona jej dowódcą.

W czerwcu 1776 roku Kongres powołał pięcioosobowy komitet (Jefferson, John Adams, Benjamin Franklin, Roger Sherman i Robert Livingston) do sporządzenia Deklaracji Niepodległości. Jefferson został wybrany autorem pierwszego projektu. W ciągu kolejnych 17 dni sporządził on amerykańską Deklarację Niepodległości, którą, po kilku zmianach, przyjęto 4 lipca 1776 roku.

Droga do polityki

W czerwcu 1779 roku Jefferson został gubernatorem Wirginii. 1 czerwca 1781 roku, na dzień przed końcem swojej drugiej kadencji jako gubernator, Jefferson został zmuszony do opuszczenia swojego domu w Monticello (trwała wojna z Wielką Brytanią), ledwo unikając schwytania przez brytyjską kawalerię. Jego polityczni wrogowie wskazali później na ten niechlubny incydent jako dowód tchórzostwa. Niedługo później Jefferson zrezygnował z kandydowania na kolejną kadencję jako gubernator.

W owym czasie chciał prawdopodobnie w ogóle zrezygnować z polityki i zająć się swoją plantacją. Jednak życie zweryfikowało jego plany. W 1782 roku zmarła ukochana żona Jeffersona. Aby nie myśleć o tragedii, jaka go dotknęła, postanowił na nowo poświęcić się polityce.

W 1785 roku Jefferson został ambasadorem USA we Francji. Po niecałych pięciu latach wrócił do USA, gdzie otrzymał wiadomość, że został mianowany sekretarzem stanu. Jefferson stał się jednym z najbardziej zaufanych ludzi Washingtona. Ponownie jednak niezbyt długo wytrzymał w polityce.

Posiadłość Monticello - dom T. Jeffersona

W 1794 roku postanowił ponownie zająć się plantacją i porzucić karierę. Wówczas także nie było mu to dane, gdyż w 1797 roku został wiceprezydentem, jednak urzędujący prezydent John Adams niespecjalnie szukał jego porad. Jefferson miał więc czas na pisanie książek.

W 1800 roku miały miejsce kolejne wybory prezydenckie. Adams nie cieszył się zbytnią popularnością. Izba Reprezentantów wybrała wówczas Thomasa Jeffersona na trzeciego prezydenta USA. W historii Stanów i świadomości Amerykanów zapisał się jako jeden z najlepszych przywódców.

Jefferson zmniejszył rozmiary sił zbrojnych i biurokracji rządowej oraz obniżył dług publiczny z 80 do 57 milionów dolarów w ciągu pierwszych dwóch lat urzędowania. Za największe jego osiągnięcie uznaje się jednak zakup Luizjany od Francuzów. Ogromne terytorium na południu zostało zakupione za kwotę zaledwie 15 milionów dolarów. Była to z pewnością jedna z najważniejszych transakcji w dziejach nie tylko USA, ale świata.

Jefferson położył również kres problemowi piratów z Trypolisu z Afryki Północnej zakłócających amerykańską żeglugę na Morzu Śródziemnym. Podczas wojny berberyjskiej Jefferson zmusił piratów do kapitulacji i rozmieścił na akwenie nowe amerykańskie okręty wojenne.

Jefferson został ponownie wybrany na prezydenta w roku 1804. Największym wyzwaniem drugiej kadencji Jeffersona była wojna między napoleońską Francją a Wielką Brytanią, gdyż obydwa te kraje próbowały uniemożliwić handel amerykański z innymi mocarstwami. W odpowiedzi Jefferson uchwalił embargo zawieszając wszelki handel z Europą. Ostatecznie doprowadziło to nieomal do ruiny wielu Amerykanów i pośrednio doprowadziło do wojny z Wielką Brytanią w roku 1812.

Dalsze lata

W 1809 roku, po zakończeniu drugiej kadencji, Jefferson mógł w końcu wrócić do swojej posiadłości Monticello i poświęcić się rolnictwu. Podobno jego największą rozrywką była niekończąca się przebudowa i ulepszanie domu i plantacji.

Swój czas poświęcił także na utworzenie Uniwersytetu Wirginii. Osobiście zaprojektował kilka budynków i sam wybierał naukowców, którzy mieli na uczelni wykładać; sprowadził wielu także z Europy. Uniwersytet został otwarty 7 marca 1825 roku.

Niemniej, nieustanne przebudowy i sponsorowanie wielu przedsięwzięć sprawiły, że Jefferson popadł w potężne długi. Aby je spłacić zaczął wyprzedawać swój potężny księgozbiór. Ostatecznie jego domowa biblioteka stała się zalążkiem Biblioteki Kongresu.

Thomas Jefferson zmarł 4 lipca 1826 roku, w 50. rocznicę uchwalenia Deklaracji Niepodległości.

Czytaj też:
Podpalenie Białego Domu. Wojna brytyjsko-amerykańska. Druga wojna o niepodległość
Czytaj też:
Zakup Alaski. Najlepszy deal w historii?

Źródło: DoRzeczy.pl