Stanisław Maczek urodził się 31 marca 1892 roku w Szczercu niedaleko Lwowa. Jego ojciec, Witold był adiunktem w sądzie powiatowym. Przyszły polski generał miał chorwackie korzenie.
Kiedy Stanisław miał 2 lata rodzina zamieszkała w Drohobyczu. Tam Maczek skończył gimnazjum. Później rodzina ponownie się przeprowadziła – Stanisław Maczek zamieszkał we Lwowie, gdzie studiował filozofię ścisłą i filologię polską na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Lwowskiego.
W 1912 roku Stanisław dołączył do Związku Strzeleckiego. Po wybuchu Wielkiej Wojny chciał wstąpić do Legionów Polskich, ale otrzymał powołanie do cesarsko-królewskiej Obrony Krajowej. Niedługo później trafił na front włoski jako żołnierz c.k. armii. Szybko się uczył. W październiku 1916 roku został podporucznikiem i dowódcą kompanii. Wsławił się kilkoma odważnymi akcjami, za które docenili go przełożeni. Kiedy Polska ogłosiła odzyskanie niepodległości, Stanisław Maczek zdezerterował z wojska austriackiego i przedostał się na terytorium Rzeczpospolitej, gdzie wstąpił do tworzonego właśnie Wojska Polskiego.
Dwudziestolecie międzywojenne
Jeszcze w 1918 roku Stanisław Maczek brał udział w odsieczy, która miała na celu uwolnienie Lwowa z ukraińskiego okrążenia. Po drodze jego żołnierze (objął dowództwo kompanii krośnieńskiej) odbili z rąk Ukraińców m.in. Ustrzyki Dolne i Felsztyn. W kolejnych miesiącach – w obliczu bolszewickiej nawały – Maczek znalazł się w sztabie 2. Armii gen. Raszewskiego. Na froncie – z sukcesami – dowodził batalionem szturmowym 1. dywizji kawalerii.
Po zakończeniu wojny polsko-bolszewickiej, Maczek został awansowany do stopnia majora ze starszeństwem. Został przydzielony do 26. Pułku Piechoty we Lwowie. Po rocznym przeszkoleniu w Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie uzyskał tytuł naukowy oficera Sztabu Generalnego. 1 grudnia 1924 roku awansowany do stopnia podpułkownika. Krótko przed rozpoczęciem II wojny światowej Stanisław Maczek dowodził pierwszą jednostką pancerno-motorową WP, 10. Brygadą Kawalerii.
II wojna światowa
Jednostka Maczka zadała Niemcom duże straty w czasie wojny obronnej we wrześniu 1939 roku. 18 września, po rozpoczęciu ataku na Polskę przez ZSRS, Maczek, na rozkaz Naczelnego Wodza, przedostał się przez granicę polsko-węgierską. 21 października dotarł do Francji.
15 listopada 1939 roku Stanisław Maczek został awansowany do stopnia generała brygady.
We Francji generał Maczek został dowódcą lekkiej brygady pancernej w Sainte-Cécile. W tym czasie czynił starania odtworzenia 10. Brygady Kawalerii Pancernej, co udało się zrobić do czerwca 1940 roku. Wtedy Maczek na czele swojej jednostki ruszył na front do Szampanii. Niepowodzenia w okolicach Montbard sprawiły, że ostatecznie Maczek i 1500 jego ludzi zostało zmuszonych do zniszczenia sprzętu i przebiciu się do Marsylii. Stamtąd generał Maczek wyjechał do Szkocji. Aby nie został rozpoznany przez Niemców, podróżował w stroju Araba. Do Wielkiej Brytanii dotarł 21 września 1940 roku. W lutym 1941 roku utworzono tam 1. Dywizję Pancerną, której dowództwo objął Stanisław Maczek.
Czytaj też:
Bitwa pod Falaise. Generał Maczek i "spóźniona zemsta na Niemcach"
Generał Maczek brał udział w bitwie pod Falaise, która została później określona jako „spóźniona, polska zemsta na Niemcach”. Żołnierze Maczka wstawili się podczas obrony Mont Ormel czy walk w Chambois. Dywizja Maczka parła w kierunku Belgii i Holandii. Wyzwolono m.in. Ypres, Gandawę, Passchendale i Bredę.
4 maja 1945 roku generał Maczek przyjął kapitulację bazy niemieckiej Kriegsmarine w Wilhelmshaven. 1 czerwca tego samego roku otrzymał awans na generała dywizji.
Po wojnie
Po wojnie generał Maczek pozostał na emigracji. 26 września 1946 roku, podobnie jak inni generałowie Wojska Polskiego (np. generał Kopański) został pozbawiony obywatelstwa polskiego przez komunistów, którzy przejęli w Polsce władzę. Decyzję tę uchylono w 1971 roku, lecz Maczek o przywróceniu obywatelstwa został poinformowany dopiero w 1989 roku.
Od 1945 roku generał Maczek mieszkał w Edynburgu. Pracował jako sprzedawca i barman.
Otrzymał honorowe obywatelstwo Holandii. Stanisław Maczek zmarł 11 grudnia 1994 roku w Edynburgu. Został pochowany na cmentarzu żołnierzy polskich w Bredzie w Belgii.
Mieszkańcy Bredy i innych belgijskich miast do dziś pamiętają o generale Maczku. 31 marca 2022 roku, w 130. rocznicę urodzin generała w belgijskim Roeselare odsłonięto poświęcony mu mural. O sprawie informowała Dominika Ćosić.
twitterCzytaj też:
Stanisław Kopański. Nieco zapomniany, polski bohater spod TobrukuCzytaj też:
Bezkompromisowy bohater. Gen. Kazimierz Sosnkowski – wojna i emigracja