Boudika urodziła się około 30 roku n.e. we wschodniej Brytanii. Należała do celtyckiego plemienia Icenów, który zamieszkiwał Wyspy Brytyjskie od wieków. Boudika wywodziła się z wyższego rodu. Została wydana za mąż za wodza Icenów, Prasutagusa, gdy miała około 18 lat.
Rzymskie podboje
Rzym, który rozszerzał swoje władztwo w całej Europie, na Bliskim Wschodzie i w północnej Afryce, w roku 55 p.n.e. dotarł także do Brytanii. Juliusz Cezar zamierzał podbić Wyspy Brytyjskie, lecz pomimo starań nie udało mu się to. Brytania na kolejne niemal sto lat zyskała spokój. Do koncepcji podboju wrócił dopiero cesarz Klaudiusz w 43 roku n.e.
W owym czasie Brytanią targały wewnętrzne konflikty. Poszczególne plemiona walczyły ze sobą. Część z nich postanowiła sprzymierzyć się z Rzymem, aby uniknąć wojny. Na politykę ustępstw przystali także Icenowie, którym przewodził Prasutagus, mąż Boudiki. Sojusz z Rzymianami dawał mu liczne korzyści. Prasutagus zaczął nosić się na rzymską modłę, wydawał przyjęcia pragnąc upodobnić się do rzymskich dostojników. Sądził najwyraźniej, że pełne poddanie Rzymowi zaowocuje szacunkiem, prestiżem oraz da pokój jego ziemiom. W swoim testamencie Prasutagus podzielił władztwo Icenów pomiędzy swoją rodzinę a Cesarstwo Rzymskie. Wierzył, że Rzymianie uszanują jego wolę, a jego żona i córki zyskają po jego śmierci ochronę ze strony samego cesarza. Dopiero po jego śmierci w roku 60 jasne stało się, jak naiwne to były nadzieje.
Dla Rzymian Icenowie byli po prostu kolejnym barbarzyńskim ludem. Prokurator Brytanii Catus Decianus nie zamierzał realizować testamentu Prasutagusa. Całą ziemię Icenów zajęli Rzymianie, a królewski majątek został skonfiskowany. Rodzina zmarłego władcy znalazła się w niebezpieczeństwie. Boudika próbowała protestować, lecz Rzymianie nie zamierzali tolerować żadnych buntów.
Boudika została publicznie wychłostana, a obie jej córki zgwałcono. Jako pohańbione nie mogły już liczyć na zamążpójście, a więc dziedzictwo Prasutagusa przepadło.
Powstanie Boudiki
Okrucieństwo Rzymian, z którymi relacje – jak dotąd – układały się całkiem pokojowo, wstrząsnęło Icenami. Ludzie pałali rządzą zemsty. Sama Boudika nie zamierzała zapomnieć Rzymowi upokorzenia, jakiego doznała. Musiała zemścić się za swoją i swoich córek krzywdę. Wzywając Icenów do buntu miała powiedzieć: „Nie ma nic gorszego wobec dumy i arogancji rzymskiej, zbeszczeszczą naszych bogów i skalają nasze dziewice. Wygram tę walkę albo zginę, to jest to, co powinnam uczynić jako kobieta".
Pod rozkazy Boudiki szli wojownicy z plemienia Icenów, a także innych, okolicznych plemion. Brytania od dawna z trudnością znosiła rządy Rzymian, lecz nie było nikogo, kto poprowadziłby większą armię zdolną zagrozić rzymskim kohortom.
Była bardzo wysoka i wyglądała groźnie. Patrzyła srogo, a mówiła ochryple. Wspaniałe płomiennorude włosy bujnie spływały na jej biodra. Do ubioru – niezmiennie nosiła wspaniałą złotą kolię wokół szyi i wielobarwną tunikę. Na tym gruby płaszcz spięty broszą. Gdy przemawiała, chwytała włócznię, aby jeszcze bardziej przestraszyć patrzących.
- pisał o Boudice rzymski historyk Kasjusz Dion.
Boudika zgromadziła armię liczącą 200 tysięcy wojowników i poprowadziła je na Camulodunum (obecnie Colchester), którego zdobycie nie sprawiło jednak trudności, gdyż miasto nie było bronione – znajdował się tam bowiem tylko teatr i świątynia Klaudiusza. Niemniej pierwsze zwycięstwo podniosło morale zbuntowanych mieszkańców Brytanii. Ruszyli oni dalej, zabijając po drodze wszystkich napotkanych Rzymian.
Kolejnym krokiem było zdobycie Londinium (to najstarsza część dzisiejszego Londynu). Wtedy o pierwszych sukcesach Boudiki dowiedział się namiestnik Brytanii Swetoniusz Paulinus, zajęty w tym czasie pacyfikowaniem niepokornych druidów na wyspie Mon. Swetoniusz rozkazał swoim wojskom rozprawić się z powstaniem królowej Icenów, lecz szybko zorientował się, że jego wycieńczone wojsko nie ma szans z 200 tysiącami celtyckich wojowników – nakazał więc odwrót na północ, próbując się ratować.
W tym czasie Boudika zdobyła Londinium. Jak pisał Tacyt: „Celtowie nie myśleli w ogóle o tym, by brać jeńców i sprzedawać ich w niewolę. Chcieli tylko mordować, palić żywcem i przybijać do krzyża”. W istocie zemsta Icenów na Rzymianach była straszna. Ze szczególnym okrucieństwem traktowano kobiety. Według Kasjusza Diona szlachetnie urodzone kobiety były wieszane, obcinano im piersi i wbijano na pale. Szacuje się, że Celtowie zabili wówczas około 60 tysięcy ludzi.
Bitwa na Watling Street
O wydarzeniach w Brytanii szybko dowiedziano się w Rzymie. Panujący wówczas Neron nakazał Swetoniuszowi rozprawienie się z Icenami. Ten, mając rozkaz od samego cesarza, wrócił na ziemie zajęte przez wojska Boudiki.
W roku 61 doszło do bitwy na Watling Street, równinie w pobliżu Londinium. Naprzeciwko siebie stanęło 10 tysięcy Rzymian i ponad 200 tysięcy Celtów. Tuż przed bitwą Boudika wygłosiła płomienną mowę i wypuściła trzymanego pod płaszczem zająca, który był symbolem celtyckiej bogini Andraste i miał wróżyć zwycięstwo.
Choć armia Boudiki miała miażdżącą przewagę, nie mogła się ona równać z dobrze wyszkolonymi rzymskimi oddziałami. W ciągu kilku godzin Celtowie zostali rozgromieni. W ostatniej chwili Boudika uciekła z pola walki na rydwanie. Aby nie wpaść w ręce Rzymian, razem z córkami wypiła truciznę popełniając samobójstwo. W bitwie na Watling Street zginęło zaledwie 400 Rzymian i aż 80 tysięcy Celtów.
Pomimo swego okrucieństwa, Boudika została symbolem walki o wolność. Dla Brytyjczyków stała się bohaterką narodową. W 1902 roku pomnik Boudiki odsłonięto przy Moście Westminsterskim.
Czytaj też:
Barbarzyńcy, którzy pogrążyli Rzym. Ośmiu słynnych wodzówCzytaj też:
QUIZ: Starożytny Rzym. Kilka ciekawostek. Znasz wszystkie?Czytaj też:
Leptis Magna. Imponujące ruiny z czasów rzymskich