To dziś. Tysiąc lat korony Chrobrego

To dziś. Tysiąc lat korony Chrobrego

Dodano: 
Jan Matejko, „Koronacja pierwszego króla R.P. 1001”, (1889 rok), z cyklu „Dzieje cywilizacji w Polsce”, olej/deska dębowa; wymiary: 79 x 105 cm, wł. Muzeum Narodowe w Warszawie, na ekspozycji Zamek Królewski w Warszawie. Fragment obrazu
Jan Matejko, „Koronacja pierwszego króla R.P. 1001”, (1889 rok), z cyklu „Dzieje cywilizacji w Polsce”, olej/deska dębowa; wymiary: 79 x 105 cm, wł. Muzeum Narodowe w Warszawie, na ekspozycji Zamek Królewski w Warszawie. Fragment obrazu Źródło: Fot: Archiwum autora
O koronacji Bolesława Chrobrego wiemy bardzo niewiele. A właściwie nic, oprócz tego, że się odbyła. A jednak mimo to uważamy tę chwilę - nie bez powodu - za jedno z najdonioślejszych wydarzeń w dziejach Polski.

Bolesław Chrobry został koronowany na króla Polski prawdopodobnie 18 kwietnia 1025 roku. Gdzie się odbyła? Co o tym wydarzeniu wiemy?

Dwie koronacje?

Zapowiedzią późniejszej koronacji Bolesława Chrobrego była, jak się uważa, symboliczna „koronacja” polskiego księcia w Gnieźnie w roku 1000, której dokonał cesarz Otton III, nakładając Chrobremu własny diadem na skronie. Nie była to oczywiście oficjalna koronacja, choć gest ten niewątpliwie świadczył o tym, że polski książę cieszy się szacunkiem cesarza i że wiąże on z nim pewne plany.

Otton zamierzał bowiem zrealizować koncepcję cesarstwa uniwersalistycznego, które obejmowałoby Germanię (Niemcy), Galię (Francję) i Sclavinię (Słowiańszczyznę). Nie zdążył jednak, gdyż już w 1002 roku zmarł. Po jego śmierci relacje między Niemcami (Cesarstwem) a Polską pogorszyły się.

Pomnik Bolesława Chrobrego przez bazyliką w Gnieźnie

Bolesław Chrobry najprawdopodobniej już po przed rokiem 1000 czynił starania, aby uzyskać koronę królewską. Istnieją hipotezy mówiące, że w owym czasie korona dla Bolesława była szykowana w Rzymie, lecz ostatecznie powędrowała ona nie do Polski, lecz na Węgry, gdzie 25 grudnia 1000 roku (lub 1 stycznia 1001 roku) koronowano na króla Stefana I Świętego.

Długie starania Chrobrego

Starania dotyczące koronacji polskiego księcia mocno utrudniła śmierć Ottona III (1002 rok) oraz sprzyjającego Polsce papieża Sylwestra II, który zmarł rok później. Bolesław Chrobry nie porzucił jednak planów, aby Polskę uczynić królestwem. Nie znamy jednak żadnych szczegółów dotyczących działań dyplomatycznych podejmowanych przez Polskę, jak również nie mamy żadnych informacji, w wyniku jakich zdarzeń w 1025 roku doszło do koronacji Chrobrego. O wydarzeniu tym nie pisze żaden z polskich dziejopisów. Swoją wiedzę opieramy na przekazie kronikarza cesarskiego Wipo (Wipona).

Wipo w IX rozdziale swej kroniki „Gesta Chuonradi II Imperatoris” (pol. „Chwalebne czyny cesarza Konrada II”) notuje:

„W tym samym roku, który to wymieniłem już wcześniej [1025], Słowianin Bolesław, książę Polaków, zdobył z krzywdą króla Konrada insygnia królewskie i tytuł królewski, lecz jego zuchwalstwo przyćmiła nagła śmierć”.

Nie dowiadujemy się z kroniki Wipona o dacie, ani miejscu tego wydarzenia. Z dużą dozą prawdopodobieństwa historycy przyjmują jednak, że koronacja, jak kazał obyczaj, musiała odbyć się w Wielkanoc (wówczas był to 18 kwietnia), a także, że uroczystość miała miejsce w najważniejszej z polskich świątyń, a tą była wówczas archikatedra w Gnieźnie.

Koronacja Chrobrego, rysunek Ksawerego Pillatiego

Prócz informacji o koronacji Bolesława Chrobrego Wipon, pisząc „z krzywdą króla Konrada” zostawia nam też pewien ładunek emocjonalny. O co chodzi i czy dziejopis miał rację? Na koronację Bolesława musiał wyrazić zgodę papież Jan XIX. Czy możliwie, aby odbyła się ona przy całkowitym sprzeciwie Konrada II Salickiego? Wydaje się to mało prawdopodobne, choć nie jest wykluczone, że Chrobry celowo wykorzystał niepewną sytuację Konrada II, który dopiero umacniał się na tronie po śmierci swego poprzednika Henryka II Kłótnika.

Korona królewska pozostała już w Polsce. Tuż po śmierci Bolesława Chrobrego, który zmarł 17 czerwca 1025 roku, koronowany na króla został jego syn Mieszko II.

Polska jako królestwo weszła do innej ligi w europejskiej grze. Raz zdobytej korony trudno było Polaków pozbawić, a królewskie ambicje wykazywali kolejni władcy. Nawet, kiedy Polska na wiele lat utraciła status królestwa (po śmierci Bolesława Szczodrego), pamięć o polskiej koronie pozostała żywa – i to pomimo tego, że minęło dwieście lat aż uzyskał ją na powrót pod koniec XIII wieku Przemysł II, a później Władysław Łokietek. Od czasów Łokietka królewską koronę nosili w Polsce, tylko z krótkimi przerwami, kolejni władcy, aż do Stanisława Augusta Poniatowskiego.

Wydarzenia z kwietnia 1025 roku na zawsze zmieniły historię Polski i Europy.

Czytaj też:
Święto Chrztu Polski. Odwaga Mieszka a sprawa polska
Czytaj też:
Wielkanoc roku 966
Czytaj też:
Mocarstwo Bolesława Chrobrego

Opracowała: Anna Szczepańska
Źródło: DoRzeczy.pl