Przy stole siedzi dziewczynka w czarnej „pensjonarskiej” sukience z białym kołnierzem. W ręku trzyma ołówek, przed nią leży zeszyt. Lekki uśmiech błąka się po jej twarzy, a duże czarne oczy śmiało patrzą prosto w obiektyw – tak wygląda jeden z najbardziej znanych portretów Annelies Marie „Anne” Frank, która do historii przeszła jako autorka niezwykłego dziennika. Żydowskiej nastolatce nie przyszło pisać o przyjęciach czy modowych nowinkach. Na karty brulionów przelała uczucia, jakie towarzyszyły jej podczas dwuletniego ukrywania się przed Niemcami w jednej z amsterdamskich kamienic.

Frankfurt - Amsterdam

Beztroskie lata dzieciństwa Anne spędziła we Frankfurcie nad Menem. Tam przyszła na świat 12 czerwca 1929 r. Jej ojciec Otto był przemysłowcem, rodzinie dobrze się wiodło. Po dojściu do władzy Adolfa Hitlera i wobec narastających prześladowań Żydów rodzina Anne powzięła decyzję o wyjeździe do Holandii. W Amsterdamie miało być bezpiecznie. Niestety miasto tylko do czasu było miejscem, w którym Żydzi mogli żyć spokojnie. Wszystko zmieniło się po wybuchu II wojny światowej i zajęciu kraju przez Niemców.

Gdy w 1942 r. starsza siostra Anne, Margot otrzymała wezwanie do „zgłoszenia się do grupy pracującej za granicą” (ów eufemizm oznaczał nic innego jak obóz pracy przymusowej w Niemczech), rodziny postanowiła ukryć się w oficynie kamienicy w Amsterdamie, która ongiś należała do firmy Otto Franka.

Otto, z pomocą swoich dawnych pracowników, zainstalował tam swoją rodzinę, rodzinę van Pelsów i dentystę dr Pfeffera. Brulion, który stał się pamiętnikiem, Anne otrzymała jako prezent na swoje 13 urodziny. Tego samego dnia poczyniła pierwszy wpis, w którym wyrażała nadzieję, że prowadzenie pamiętnika pomoże przetrwać jej bardzo trudny okres izolacji: „Sądzę, że będę Ci mogła wszystko powierzyć, tak jak jeszcze nigdy nikomu i mam nadzieję, że będziesz dla mnie wielkim oparciem." - pisała.

Anne zaczyna pisać

Anne skrupulatnie opisuje wojenną rzeczywistość i trudności z jakimi mierzą się mieszkańcy oficyny. Jednocześnie autorka często wraca wspomnieniami do dzieciństwa, oddaje się marzeniom i – na przekór wszystkiemu – wierzy, że świat zmieni się na lepsze. Dziewczynka, choć na co dzień „zanurzona” w okrutnej, wojennej rzeczywistości zdobywa się na wyznanie: „Nadal wierzę, że ludzie są z natury dobrzy”.

Rękopis dzienników składał się z 3 tomów. Gdy Anne usłyszała w radiu komunikat zachęcający do spisywania wojennych przeżyć, przepisała i zredagowała swój pamiętnik z myślą o publikacji. Zapiski kończą się datą 1 sierpnia 1944 r. „Bardziej, niż mogę to wyrazić, męczy mnie to, że nie wolno nam nigdy wychodzić na zewnątrz, i ogromnie się boję, że zostaniemy odkryci, a potem rozstrzelani”.

Zapiski Anne stanowią też świetny portret psychologiczny dojrzewającej młodej dziewczyny. W pierwszym wydaniu pamiętników jej ojciec usunął część zapisków – m.in. te, w których nastolatka otwarcie pisała o swoim dojrzewaniu i budzącej się w niej seksualności oraz o kiełkującym się uczuciu do ukrywającego się wraz z nimi chłopaka, syna von Pelsów Petera (w pamiętnikach tytułowanym jako „Peter van Daan”). Ponadto wycięte zostały opisy nienajlepszych relacji Anne z matką.

Na początku sierpnia 1944 r. czarny sen się ziścił. Jak wskazują badania, osobą, która najprawdopodobniej zadenuncjowała Niemcom ukrywające się rodziny był Arnold van den Berg – żydowski notariusz i członek Judenratu, który chciał ocalić własną rodzinę przed wywózką do obozu koncentracyjnego. Człowiek ten postanowił „kupić” wolność swoich bliskich wydając w ręce Niemców innych ludzi. 4 sierpnia 1944 r. cała rodzina Franków została aresztowana i przewieziona do obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau. Tam zmarła matka Anne.

28 października lub 1 listopada 1944 r. Anne została przewieziona (wraz z siostrą) do obozu koncentracyjnego Bergen-Belsen. Niestety dziewczętom także nie było dane doczekać końca wojny – zaczęły chorować na tyfus. Pierwsza zmarła Margot. Anna odeszła w lutym 1945 r. - dokładna data nie jest znana.

Jedynym członkiem rodziny, który przetrwał obozową rzeczywistość był Otto Frank, ojciec Anne. To on zdecydował się opublikować dzienniki swojej córki. Pierwsze wydanie ukazało się w 1947 r. W Polsce wspomnienia Anne Frank ukazały się pierwszy raz w 1957 r. Dziennik Anne przetłumaczono już na 70 języków, zaś w 2009 r. umieszczono jej pracę na liście najbardziej wartościowych dokumentów świata – Pamięć Świata UNESCO.

Czytaj też:
Akcja Bürkl. Śmierć kata Pawiaka i wielki sukces KedywuCzytaj też:
Błogosławiona rodzina. Ulmowie - symbol niewyobrażalnego oddaniaCzytaj też:
Jak oszukać tysiące? Fałszywy raport i euforia na ulicach