Janusz Kusociński urodził się 15 stycznia 1907 roku w Warszawie. Jako dziecko mieszkał w Ołtarzewie. Rodzice Janusza, Zofia zd. Śmiechowska i Klemens byli rolnikami. Kusociński miał dwóch braci i trzy siostry. Obaj bracia zmarli na wojnach: Tadeusz w czasie wojny polsko-bolszewickiej, a Zygmunt w czasie I wojny światowej. Jedna siostra zmarła w roku 1929.
Kariera sportowa
Janusz Kusociński uczęszczał do szkoły sadowniczo-ogrodniczej w Pruszkowie. Później miał sporą przerwę w nauce i zajął się sportem, ale wrócił do książek i zdał maturę w roku 1937. Uczył się też w Centralnym Instytucie Wychowania Fizycznego w Warszawie (dziś AWF), pracował jako nauczyciel wychowania fizycznego i trener. Był także redaktorem naczelnym „Kuriera Sportowego”.
Przygodę ze sportem zaczął Kusociński od popularnego wówczas palanta oraz piłki nożnej, ale dość szybko przerzucił się na biegi. Trenował w Robotniczym Klubie Sportowym Sarmata w Warszawie. Już w 1931 roku Janusz Kusociński został wybrany przez „Przegląd Sportowy” na najlepszego sportowca roku.
Treningi biegowe Kusociński rozpoczął w 1926 roku. Trenował głównie na dystansach 800 i 1500 metrów. Trzy lata później przeszedł do klubu „Warszawianka”. Kusociński opracował własną metodę treningów. Miał jednego trenera, Aleksandra Klumberga z Estonii, z którym świetnie się dogadywał. W 1928 roku Janusz Kusociński został mistrzem Polski. Za granicą wystąpił po raz pierwszy rok wcześniej, w Pradze.
W 1932 roku zdobył złoty medal w biegu na 10 000 metrów na Igrzyskach Olimpijskich w Los Angeles. Kusociński niejednokrotnie pobijał rekordy Polski. Ponadto dwa razy pobił rekord świata – 19 czerwca 1932 roku na dystansie 3000 metrów i 30 czerwca 1932 roku na 4 mile. W międzywojennej Polsce Kusociński był bezapelacyjnie jedną z największych gwiazd sportu (oraz salonów).
II wojna światowa
Na początku II wojny światowej, kiedy Niemcy zaatakowali Polskę, Janusz Kusociński zgłosił się na ochotnika do Wojska Polskiego. Dołączył do kompanii karabinów maszynowych II batalionu 360 Pułku Piechoty. Walczył w obronie Warszawy. Był dwukrotnie ranny. 18 września z rozkazu generała Rómmla Janusz Kusociński został odznaczony Krzyżem Walecznych za dzielność i poświęcenie na polu bitwy.
Po zakończeniu wojny obronnej Kusociński zamieszkał w Warszawie. Pracował jako kelner w tzw. gospodzie sportowców przy ulicy Jasnej. Zaczął wówczas kolportować prasę niepodległościową i „nielegalne” druki.
Kusociński działał Związku Walki Zbrojnej (ZWZ) i w podziemnej Organizacji Wojskowej „Wilki” pod pseudonimem „Prawdzic”. Wkrótce doniesiono na niego do Gestapo, które rozpoczęło jego poszukiwania. 26 marca 1940 roku Kusociński został aresztowany przez Niemców w mieszkaniu przy ulicy Noakowskiego w Warszawie, gdzie mieszkał. Został zamknięty w więzieniu mokotowskim, a później na Szucha w siedzibie Gestapo. Tam Niemcy torturami próbowali wymusić na nim zeznania oraz, być może, współpracę.
20 czerwca 1941 roku Kusociński, wraz grupą innych więźniów, został wywieziony z Warszawy. Janusz Kusociński został zamordowany przez Niemców w lesie niedaleko Palmir. Był jedną z ofiar zabitych przez okupanta w ramach „nadzwyczajnej akcji pacyfikacyjnej” (tzw. akcja AB).
W sierpniu 2009 roku Janusz Kusociński został uhonorowany pośmiertnie Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Jego nazwiskiem nazwano, odbywający się od 1954 roku, Memoriał Janusza Kusocińskiego.
Zbrodnia w Palmirach
Zbrodnia w Pamirach była częścią niemieckiego planu wymordowania polskiej inteligencji, ludzi kultury, nauki, duchownych, artystów, sportowców i polityków – słowem każdego, kto mógłby cieszyć się autorytetem i stanowić potencjalne niebezpieczeństwo dla władzy Niemców nad dopiero co podbitym krajem.
Od maja 1940 roku Niemcy rozpoczęli przeprowadzanie „nadzwyczajnej akcji pacyfikacyjnej” (tzw. akcja AB). Jej celem była eliminacja polskiego ruchu oporu. Aresztowano kilka tysięcy osób, a w Palmirach, po chwilowej przerwie, znów rozpoczęto egzekucje. 20 czerwca 1940 roku doszło do największej masakry. Niemcy zamordowali wówczas 358 osób. Wśród ofiar byli m.in. Maciej Rataj, Mieczysław Niedziałkowski, Halina Jaroszewiczowa, Agnieszka Dowbor-Muśnicka i Janusz Kusociński.
Czytaj też:
Las w miejsce mogił, palenie żywcem, burzone krematoria. Jak Niemcy tuszowali swoje zbrodnieCzytaj też:
Kapitulacja Warszawy. Obrona stolicy: nie brakowało ludzi, lecz amunicjiCzytaj też:
Janina Lewandowska. Jedyna kobieta zabita przez Sowietów w Katyniu?