W programie czterodniowego wydarzenia znajdą się wykłady i dyskusje. Spotkania są otwarte, organizatorzy - krakowski oddział Polskiego Towarzystwa Historycznego wraz z Uniwersytetem Jagiellońskim oraz Uniwersytetem Pedagogicznym im. KEN – szczególnie zapraszają pasjonatów historii oraz młodzież. Miejscem wydarzeń będzie Auditorium Maximum UJ.
Celem kongresu jest stworzenie dla zagranicznych i polskich historyków przestrzeni do wymiany myśli, ale i pokazanie, że dzieje Polski są ciekawe oraz podtrzymywanie i wzmacnianie zainteresowania polską przeszłością.
„Historia Polski nie jest historią, która byłaby powszechnie znana i wykładana. Natomiast można mówić o wyraźnym wzroście zainteresowania naszą przeszłością; zagraniczni badacze coraz bardziej interesują się polską historią nowożytną, co można stwierdzić na podstawie obcojęzycznych publikacji” – mówi historyk z UJ, prof. Krzysztof Zamorski.
Podkreślił jednak, że mówiąc o wzroście zainteresowania polskimi dziejami „nie należy przesadzać”. „Czy dzieje Katalonii, Hiszpanii, znane są w Polsce? Na pewno, ale tej grupie, która tam mieszka lub interesuje się Katalonią i Hiszpanią” – powiedział profesor i wskazał, że zainteresowanie dziejami danego kraju wynika z szeregu czynników, głównie z pozycji w świecie. "Im więcej będziemy znaczyć, tym więcej osób będzie się zajmować naszą historią” – zaznaczył prof. Zamorski.
O dziejach Rzeczpospolitej powstaje szczególnie wiele publikacji w języku niemieckim i angielskim. Historią Polski interesują się także narody, które kiedyś zamieszkiwały tereny Rzeczpospolitej Obojga Narodów.
Hasłem przewodnim kongresu jest "Dawna Rzeczpospolita: historia-pamięć-dziedzictwo". Goście spotkania w 24 panelach oraz sesjach dyskutować będą o fenomenie dawnej Rzeczypospolitej; o jej dziedzictwie, wielokulturowości i pamięci narodów ją zamieszkujących.
Podczas środowej inauguracji kongresu zostanie wręczona m.in. Nagroda Pro Historia Polonorum za najlepszą książkę historyczną wydaną w języku obcym dotyczącą historii Polski lub Europy Środkowo-Wschodniej i jej związków z Polską. Nagrodę – 20 tys. zł i statuetkę Galla Anonima – wręczy jej fundator marszałek Senatu Stanisław Karczewski, który wraz z prezydentem miasta Krakowa objął patronat honorowy nad kongresem. Laureatami ubiegłorocznych edycji są Timothy Snyder i Antony Polonsky. Podczas inauguracji Polonsky oraz węgierski historyk i filolog Aron Petneki wygłoszą wykłady.
W programie kongresu jest też wręczenie nagrody im. Wacława Felczaka i Henryka Wereszyckiego - przyznawana jest corocznie, naprzemiennie autorowi polskiemu lub zagranicznemu; konkurs obejmuje publikacje dotyczące dziejów Europy Środkowo-Wschodniej i jej relacji z Polską. Nagrodę funduje Wydawnictwo Literackie.
Podczas kongresu nastąpi także ogłoszenie laureatów Nagrody im. prof. Stanisława Herbsta - reaktywowanej w 2010 r. przez Polski Towarzystwo Historyczne i Towarzystwo Miłośników Historii w Warszawie. Nagroda jest przyznawana corocznie, za najlepsze prace magisterskie z historii, ze szczególnym uwzględnieniem dziejów kultury, miast i wojskowości.
Kongresowi towarzyszy Salon Książki Historycznej, prezentujący dorobek kilkudziesięciu wystawców.
Sponsorem wydarzenia jest PGNiG.