Wrocław jest trzecim miastem pod względem liczby ludności w Polsce (po Warszawie i Krakowie) – według stanu na dzień 30 czerwca 2022 r. Wrocław liczył 673,9 tys. mieszkańców. Jest to również jedno z najstarszych miast w Polsce pod względem lokacji na prawach miejskich. Wrocław prawa miejskie uzyskał w roku 1214 (ponownie w 1242). W sercu aglomeracji wrocławskiej czeka, zarówno dla dorosłych jak i dzieci, wiele interesujących miejsc i obiektów. Przedstawiamy tylko niektóre z nich.
1. Ostrów Tumski
Ostrów Tumski to najstarsza, pełna wspaniałej architektury część miasta. Miejsce idealne na spacery (a także chętnie wybierane jako miejsce na zaręczyny oraz sesje fotograficzne przez pary młode).
Na otoczonym wodami Odry dawnym grodzie, który dał początek miastu, można zwiedzić m.in. gotycką katedrę św. Jana Chrzciciela (patron miasta) ze zjawiskowym srebrnym ołtarzem ufundowanym przez arcybiskupa Andreasa Jerina z 1591 r. oraz niezwykłą kolegiatę Świętego Krzyża i św. Bartłomieja – dwukondygnacyjny ceglany kościół halowy. Na uwagę zasługują także późnoromański kościół pw. św. Idziego z początków XIII wieku oraz kościół pw. św. Marcina, pozostałość książęcego zamku Piastów Śląskich z przełomu XII i XIII wieku. Warto zajrzeć również do Muzeum Archidiecezjalnego, które od ponad 100 lat gromadzi zabytki sztuki sakralnej, w tym słynną Księgę henrykowską z XIII–XIV wieku z pierwszym zdaniem zapisanym w języku polskim.
Miłośnicy legend powinni zwrócić także uwagę na Bramę Kluskową, łączącą kościółek św. Idziego z budynkiem dawnej kapituły. Związane z nią podanie opowiada o mężczyźnie, któremu zmarła żona objawiła się we śnie i zostawiła mu garnek pełen klusek. Zastrzegła, że musi zostawić przynajmniej jedną, aby garnek sam się napełniał. Jednak wygłodniały mężczyzna chciał zjeść wszystkie, dlatego jedna z nich uciekła przed nim aż na szczyt bramy – istotnie wprawne oko bez trudu dostrzeże okrągłą kluskę górującą u szczytu przejścia.
Niezwykłego klimatu temu miejscu dodaje też postać latarnika, który codziennie rozpala i gasi blisko 100 gazowych latarni na Ostrowie Tumskim – także ze względu na strój: cylinder i czarną pelerynę.
2. Ogród Botaniczny
Wrocławski Ogród Botaniczny (przylegający do Ostrowa Tumskiego) powstał w 1811 r. i jest jedną z dwóch najstarszych tego typu instytucji w Polsce. Obecnie liczy niemal 8 ha i stanowi zarówno muzeum historii, jak i samodzielny instytut na Wydziale Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Wrocławskiego. W 1945 r. podczas oblężenia Festung Breslau (Twierdzy Wrocław) przez Armię Czerwoną, całkowitemu zniszczeniu uległa kolekcja roślin szklarniowych i oraz połowa drzewostanu Ogrodu. W Ogrodzie Niemcy ustawili stanowiska artylerii przeciwlotniczej, przyjmowali na jego terenie lotnicze zrzuty zaopatrzenia i zbudowali liczne schrony z amunicją. Jeszcze w latach 50. podczas gruntownego czyszczenia ogrodowego stawu, reliktu po zasypanym korycie odnogi Odry, znaleziono na dnie pokaźny arsenał z czasów wojny.
W chwili obecnej w Ogrodzie znajduje się około 7,5 tysiąca gatunków roślin (licząc różne ich odmiany liczba ta sięga 11,5 tysiąca) szklarniowych i gruntowych. Na terenie Ogrodu, głównie w Arboretum rosną m.in.: cypryśniki błotne, mamutowce, sekwoja wiecznie zielona, cedry, szydlice, kuningamie, modrzew polski, metasekwoje, cyprysowce Leylanda i sośnice.
3. Hala Stulecia
Wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO obiekt, zwany jest „perłą wrocławskiego modernizmu”. Powstanie hali, związane było z setną rocznicą wydania we Wrocławiu przez Fryderyka Wilhelma III odezwy „Do mojego ludu” („An Mein Volk”) z 17 marca 1813 r., wzywającej do powszechnego oporu przeciwko Napoleonowi Bonaparte. Rocznicę postanowiono uczcić odpowiednio wielką wystawą, prezentującą historię i gospodarczy dorobek Śląska. Spośród 43 zgłoszonych projektów hali wystawowej, zaakceptowany został projekt miejskiego architekta Wrocławia, Maxa Berga, który zaproponował wielką halę wystawową o niespotykanej dotąd konstrukcji.
Budowa trwała dwa lata od 1911 do 1913 r. W momencie powstania hala była obiektem wyjątkowym, mając żelbetowe przekrycie o największej rozpiętości na świecie – większe rozmiary osiągały wówczas tylko nieliczne konstrukcje stalowe. Hala ma 42 m wysokości, a nakrywająca ją kopuła 67 m średnicy. Maksymalna szerokość wnętrza hali wynosi 95 metrów, a dostępna powierzchnia wynosi 14 tysięcy metrów kwadratowych.
Prócz samej centralnej hali w budynku zaplanowano jeszcze 56 innych pomieszczeń wystawienniczych, obszerne okrążające główną salę kuluary, a całość obliczona była na 10 tysięcy osób. Obiekt modelowo realizował założenia modernizmu, nadrzędną rolę przyznając funkcjonalności w miejsce ornamentyki. Hala przetrwała II wojnę światową bez większych uszkodzeń, jednakże zaczęto używać wobec niej określenia „Hala Ludowa”, która jednak nie przetrwała (szczęśliwie) próby czasu. Obecnie najczęściej używana jest jednak pierwotna nazwa. Hala, wyposażona ostatnimi laty w bardzo nowoczesny system składanych podłóg różnego przeznaczenia oraz nowe okna z roletami, służy obecnie jako sala koncertowa i widowiskowa. Odbywają się tu zarówno mecze, targi, wystawy jak i monumentalne przedstawienia operowe.
4. Hydropolis
Jedna z najnowszych atrakcji na mapie turystycznej Wrocławia. Nowoczesne centrum wiedzy o wodzie, zostało umieszczone w zabytkowym XIX-wiecznym zbiorniku wody czystej. Powierzchnia centrum liczy ponad 4 tysiące metrów kwadratowych, na których znajduje się ok 70 interaktywnych i multimedialnych instalacji rozlokowanych w ramach ośmiu stref tematycznych. Aby wejść do Hydropolis, trzeba przejść przez najdłuższą w Europie drukarkę wodną (46,5 m), która tworzy różne wzory i napisy na ścianie wody. Gdy tylko się do niej zbliżymy, rozchyla się niczym kurtyna i pozwala nam przejść suchą stopą.
Odwiedzający następnie mogą min zobaczyć projekcję na panoramicznym ekranie 360 stopni dotyczącą powstania naszej planety i narodzin wody, zajrzeć do repliki batyskafu Trieste, który w 1960 r. dotarł do najgłębszego miejsca na Ziemi albo dzięki multimedialnym katalogom poznać bliżej organizmy głębinowe oraz zobaczyć z bliska najbardziej znane wraki statków i okrętów.
Osobne strefy zostały poświęcone życiu tętniącemu w oceanach, znaczeniu wody dla człowieka w sensie fizycznym i metafizycznym, historii inżynierii wodnej, współczesnym systemom zarządzania wodą, a także jej stanom skupienia. Na gości czekają m.in. interaktywny plan miasta oraz działające wynalazki starożytne.
5. Panorama Racławicka
Cykloramiczny obraz „Bitwa pod Racławicami” namalowany w latach 1893–1894 przez zespół kilkunastu malarzy pod kierunkiem Jana Styki i Wojciecha Kossaka, eksponowany był pierwotnie we Lwowie, zaś od 1985 r. we Wrocławiu, w specjalnie wybudowanej rotundzie.
Historia tego niezwykłego dzieła sięga 1893 r., kiedy to malarze Jan Styka, Ludwig Boller oraz Wojciech Kossak realizując zamówienie rady miasta Lwowa na obraz – panoramę z okazji setnej rocznicy Insurekcji Kościuszkowskiej, pojechali na miejsce bitwy pod Racławicami, żeby poznać topografię terenu oraz dokonać próby rekonstrukcji rozmieszczenia wojsk kościuszkowskich i samego przebiegu bitwy.
Przez kilka tygodni wykonywali szkice i rysunki, na podstawie których sporządzili potem ogólny szkic kompozycyjny, składający się z 4 części – tzw. Małą Panoramę Racławicką. Artyści rozpoczęli także pogłębione studia nad dostępnymi materiałami ikonograficznymi i muzealnymi aby jak najlepiej odtworzyć elementy umundurowania oraz uzbrojenia obu wojsk. Następnie przystąpiono do malowania – obraz powstał w 14 częściach płótna żaglowego, które następnie zostało zszyte w całość i rozpięte na specjalnym rusztowaniu. Ostatecznie powstało dzieło liczące 114 metrów długości i 15 metrów wysokości. We Lwowie „Panorama Racławicka” była prezentowana w rotundzie w parku Stryjeńskim. Stała się jedną z atrakcji Lwowa na przełomie XIX i XX wieku. Po II wojnie światowej obraz przewieziono do Wrocławia i schowano w magazynie. Ze względów politycznych nie wystawiano go publicznie. Dopiero po 1980 r. rozpoczęto przymiarki do ponownej prezentacji dzieła Styki i Kossaka. Rotunda na potrzeby Panoramy stanęła w 1985 roku w parku Słowackiego.
Czytaj też:
Panorama Racławicka. Jedyne takie dzieło i jego trudna historiaCzytaj też:
Muzeum Powstania Warszawskiego. Miejsce z misjąCzytaj też:
Bunkry, schrony, twierdze. Gdzie szukać militarnych zabytków w Polsce?Czytaj też:
QUIZ: Szlakiem znanych miejsc. Czy rozpoznasz wszystkie?