Muzeum Powstania Warszawskiego prowadzi działalność naukowo-badawczą oraz dydaktyczną. Głównym zadaniem Muzeum jest popularyzowanie historii Powstania Warszawskiego, a także dziejów Polskiego Państwa Podziemnego. Muzeum Powstania zgromadziło ponad 30 tysięcy eksponatów.
Historia utworzenia Muzeum Powstania Warszawskiego
Konieczność upamiętnienia Powstania Warszawskiego była dla większości Polaków oczywistością, lecz sytuacja, w jakiej Polska znalazła się tuż po II wojnie światowej nie sprzyjała nawet mówieniu o Powstaniu. Bardziej priorytetowa była zresztą sama odbudowa Warszawy, a nie stworzenie miejsca pamięci poświęconego Powstaniu. Dyskusja o budowie muzeum rozpoczęła się w 1956 roku, na fali odwilży po śmierci Stalina, lecz dopiero w roku 1981 powołano Społeczny Komitet Budowy Muzeum Powstania Warszawskiego, którego funkcjonowanie zahamowało jednak ogłoszenie stanu wojennego.
Generał Mieczysław Dębicki, komisarz Warszawy, w roku 1983 powołał przy ówczesnym Muzeum Historycznym m.st. Warszawy oddział Muzeum Powstania Warszawskiego. Oddział miał kontynuować misję Komitetu Społecznego. Do jego zadań należało m.in. gromadzenie pamiątek związanych z Powstaniem Warszawskim. W ciągu 20 lat funkcjonowania, Oddział ten zgromadził kilkanaście tysięcy eksponatów.
Przygotowania do budowy Muzeum Powstania Warszawskiego rozpoczęły się w 1984 roku. Miało ono zostać zbudowane na ruinach Banku Polskiego, powstańczej reduty przy ul. Bielańskiej. Konkurs na projekt budynku Muzeum ogłoszono w 1984 roku. Dwa lata później wybrano projekt Konrada Kuczy-Kuczyńskiego, Andrzeja Miklaszewskiego i Zbigniewa Pawłowskiego.
Sprawa budowy Muzeum Powstania ciągle się przeciągała. Zmiany ustrojowe w Polsce zahamowały ponownie prace nad tą inicjatywą. Dopiero w 1994 roku wmurowano kamień węgielny przy ulicy Bielańskiej. Wówczas jednak okazało się, że nieruchomość ma nieuregulowane prawo własności, więc budowy nie rozpoczęto.
Po wielu latach, kwestią budowy Muzeum Powstania Warszawskiego zainteresował się dopiero ówczesny prezydent Warszawy Lech Kaczyński. W 2002 roku obiecał on Powstańcom, że Muzeum poświęcone warszawskiemu zrywowi zostanie wybudowane na 60. rocznicę Powstania, czyli do roku 2004.
W roku 2003 Jan Ołdakowski wspólnie z Pawłem Kowalem, Leną Dąbkowską-Cichocką i Joanną Bojarską opracowali koncepcję przyszłego Muzeum. Zdecydowano też o nowej lokalizacji Muzeum, które powstać miało w zabytkowym budynku dawnej Elektrowni Tramwajowej. Powołano też Radę Honorową i Radę Programową Muzeum Powstania Warszawskiego. W grudniu 2003 roku Rada Warszawy uchwaliła rezolucję dotyczącą ustanowienia nowej instytucji kultury – Muzeum Powstania Warszawskiego.
Projekt Muzeum Powstania Warszawskiego ogłoszono w sierpniu 2003 roku. Prace rozpoczęto w kwietniu następnego roku. Prowadzono je w ciągu kolejnych czterech miesięcy, 24 godziny na dobę. Zgodnie z zapowiedzią Lecha Kaczyńskiego, Muzeum Powstania Warszawskiego było gotowe na 60. rocznicę Powstania. 31 lipca 2004 roku nastąpiło uroczyste otwarcie Muzeum. W 2018 roku rozpoczęła się jego rozbudowa i modernizacja.
Muzeum Powstania Warszawskiego to aż 300 metrów kwadratowych powierzchni i trzy kondygnacje zwiedzania. Na wystawach znajduje się tysiące eksponatów, m.in. broni, listów, fotografii, a także wiele informacji biograficznych oraz kalendarium Powstania. Wszystkie informacje, mapy i tablice opatrzono napisami w językach polskim i angielskim. Wiele ekspozycji ma charakter interaktywny. Twórcy Muzeum opatrzyli wystawy odpowiednim światłem i dźwiękiem, co uatrakcyjnia zwiedzanie i czyni wystawy bardziej wyrazistymi i realistycznymi. Jedną z atrakcji jest 32-metrowa wieża widokowa, na ścianie której umieszczono symbol Polski Walczącej, a na maszcie flagę Polski. Na zwiedzanie wszystkich ekspozycji trzeba przeznaczyć około 2-2,5 godzin.
W Muzeum znajduje się także kaplica, której patronem jest błogosławiony ksiądz Józef Stanek, który został powieszony przez Niemców na własnej stule 23 września 1944 roku. W muzealnej kaplicy znajdują się relikwie błogosławionego księdza Stanka złożone jako dar Prowincji Ojców Pallotynów z Prowincji Chrystusa Króla w Warszawie. W kaplicy w każdą niedzielę odprawiana jest msza święta.
Czytaj też:
Wybuch Powstania Warszawskiego. Co działo się przed godziną "W"? Początek walkCzytaj też:
Powstanie Warszawskie. 20 faktów, które trzeba znać