Jakie rocznice obchodzimy 25 grudnia? Oto przegląd najważniejszych wydarzeń, które miały miejsce w Święta Bożego Narodzenia.

800 rok – Karol Wielki koronowany na cesarza Świętego Cesarstwa Rzymskiego

Karol Wielki zjednoczył sporą część kontynentu europejskiego pod sztandarem imperium karolińskiego. Począwszy od późnych lat siedemdziesiątych VIII wieku, Karol Wielki prowadził kampanie wojenne przeciwko Sasom, Longobardom i Awarom. W swoim państwie siłą nawracał poddanych na chrześcijaństwo i wprowadzał reformy religijne.

W dzień Bożego Narodzenia 800 roku papież Leon III koronował Karola Wielkiego na cesarza rzymskiego podczas ceremonii w Bazylice św. Piotra. Koronacja sprawiła, że Karol Wielki stał się, de facto, równy bizantyńskiej cesarzowej Irenie, która rządziła Cesarstwem Wschodnim w Konstantynopolu. Panowanie Karola Wielkiego doprowadziło do odrodzenia kulturalnego i zjednoczenia części Europy po raz pierwszy od upadku Cesarstwa Rzymskiego w 476 roku.

1025 rok – koronacja Mieszka II na króla Polski

Był trzecim historycznym władcą Polski i drugim jej królem. Mieszko II był synem Bolesława Chrobrego. Chrobry przejął władzę w Polsce w 992 roku po śmierci swego ojca Mieszka I, lecz koronowany na króla został dopiero w 1025 roku. Niezbyt długo dane było mu być monarchą – koronacja odbyła się bowiem w kwietniu 1025 roku, a po dwóch miesiącach władca zmarł.

25 grudnia tego samego roku w katedrze gnieźnieńskiej koronowany na króla Polski przez arcybiskupa gnieźnieńskiego Hipolita został Mieszko II Lambert. Był człowiekiem wykształconym, potrafił czytać i pisać, znał też łacinę i grekę. Niestety za jego panowania, państwo gnębione licznymi najazdami, zostało znacznie osłabione, a sam król musiał uciekać z kraju.

1066 rok – Wilhelm Zdobywca koronowany na króla Anglii

Koronacja Wilhelma trwale zmieniła bieg historii Europy. W Boże Narodzenie 1066 roku Wilhelm, książę Normandii – znany lepiej jako Wilhelm Zdobywca – został koronowany na króla Anglii w opactwie Westminster w Londynie.

Wilhelm kilka miesięcy wcześniej dokonał inwazji na Anglię i pokonał króla Harolda II w bitwie pod Hastings, co otworzyło mu drogę do Londynu i władania Anglią

21-letnie rządy Wilhelma Zdobywcy sprawiły, że wiele normańskich zwyczajów i praw pojawiło się w Anglii. Wilhelm zbudował także znane do dziś budowle, jak Tower od London i Zamek Windsor. Za jego panowania spopularyzował się w Anglii język francuski oraz feudalny system rządów. Po umocnieniu swojej władzy poprzez budowę słynnych budowli, takich jak Tower of London i Zamek Windsor, William udzielił również obfitych nadań ziemi swoim francuskojęzycznym sojusznikom. To nie tylko na stałe zmieniło rozwój języka angielskiego — prawie jedna trzecia współczesnego angielskiego wywodzi się ze słów francuskich — ale także przyczyniło się do powstania feudalnego systemu rządów, który charakteryzował znaczną część średniowiecza.

1076 rok – koronacja Bolesława Śmiałego na króla Polski

Kiedy Bolesław Śmiały przejął władzę w Polsce po śmierci swego ojca Kazimierza Odnowiciela w 1058 roku, Europa żyła sporem pomiędzy papiestwem a cesarzem rzymskim o to, kto zajmuje dominującą pozycję w chrześcijańskim świecie (spór o inwestyturę). Bolesław opowiedział się za papieżem Grzegorzem VII, co, wraz z odpowiednią akcją dyplomatyczna, pozwoliło uzyskać zgodę na koronację królewską.

Tym samym w Boże Narodzenie, 25 grudnia 1076 roku, arcybiskup gnieźnieński Bogumił w obecności legatów papieskich koronował Bolesława w katedrze gnieźnieńskiej na króla Polski.

Bolesław przeszedł do historii przede wszystkim przez konflikt z biskupem krakowskim Stanisławem, którego skazał ostatecznie na obcięcie członków (tj. nosa, ucha lub palców). Historycy do tej pory zastanawiają się, co było przyczyną konfliktu i czy tak okrutne potraktowanie biskupa miało jakieś uzasadnienie. Po tym wydarzeniu w Polsce wybuchł bunt możnowładców, a Bolesław musiał uciekać z Polski.

1100 – Baldwin I z Boulogne królem Jerozolimy

25 grudnia 1100 roku Baldwin I z Boulogne został koronowany na króla Jerozolimy w Bazylice Narodzenia Pańskiego. Wcześniej Baldwin był hrabią Edessy, brał udział w pierwszej wyprawie krzyżowej do Ziemi Świętej. Był on drugim władcą, lecz pierwszym królem Królestwa Jerozolimskiego, które zostało utworzone po zdobyciu miasta przez pierwszą krucjatę. Pierwszym władcą był Godfryd de Bouillon, który jednak odmówił przyjęcia tytułu królewskiego, nazywając się Obrońcą Grobu Pańskiego.

1356 rok – wydanie Złotej Bulli

W Metzu cesarz Karol IV Luksemburski ogłosił drugą część tzw. Złotej Bulli. Pierwsza część została ogłoszona 10 stycznia 1356 roku w Norymberdze. Złota Bulla regulowała podstawowe zasady ustrojowe Świętego Cesarstwa Rzymskiego i obowiązywała do XIX wieku.

1683 rok – zginął Kara Mustafa

Wezyr Kara Mustafa został uznany za winnego klęski w bitwie pod Wiedniem i został uduszony z rozkazu sułtana Mehmeda IV.

Bitwa pod Wiedniem rozpoczęła się 12 września. Wojska austriackie i niemieckie miały rozkaz nacierać na lewe skrzydło Osmanów. Polacy przedzierali się przez Las Wiedeński, chcąc zaskoczyć wroga. Turcy nie spodziewali się ataku z tej strony i nie byli na niego przygotowani. O godzinie 18.00 do szarży ruszyła husaria, dowodzona przez hetmanów Stanisława Jabłonowskiego i Mikołaja Sieniawskiego. Pomiędzy nimi szły pułki dowodzone przez króla Jana III Sobieskiego. Turcy zawracali, uciekając w popłochu. Pospieszenie wycofywał się sam Kara Mustafa, który ledwie uszedł z życiem. Pozostałe wojska sprzymierzone miały ułatwione zadanie i otoczyły obóz turecki. Zwycięstwo było pełne, a groźba zdobycia Wiednia oddalona.

Turcy stracili w bitwie około 10 tysięcy ludzi. Wojska sprzymierzone zaś 1,5 tysiąca. Armia turecka szybko wycofywała się spod Wiednia, porzucając po drodze wiele uzbrojenia, wszystkie działa, a nawet zapasy.

1814 rok – traktat z Gandawy kończył wojnę amerykańsko-brytyjską

Wojna amerykańsko-brytyjska zwana jest też w USA drugą wojną o niepodległość. Toczyła się w latach 1812-1814.

24 grudnia 1814 r. Stany Zjednoczone i Wielka Brytania podpisały pokój kończący dwuletni konflikt. Traktat z Gandawy poprzedziły kilkumiesięczne negocjacje, które zasadniczo zakończyły się „remisem”. Powrócono do status quo ante bellum.

1914 rok – został zawarty rozejm bożonarodzeniowy.

Choć przywódcy polityczni zignorowali wezwanie papieża Benedykta XV do zaprzestania walk w okresie świąt Bożego Narodzenia, to żołnierze siedzący w okopach i tak postanowili o nieoficjalnym zawieszeniu broni. Rozejm bożonarodzeniowy był serią niewielkich „rozejmów” wzdłuż całego 500-kilometrowego frontu zachodniego.

Żołnierze wymieniali między sobą drobne prezenty. Były to np. papierosy, czekoladki, kiełbasa i alkohol. Wieczorem w Boże Narodzenie żołnierze powrócili do swoich okopów. W kilku miejscach walki zawieszono nieformalnie aż do Nowego Roku, ale na większości frontu walki wznowiono już 26 grudnia.

1916 rok – car Mikołaj II obiecał przywrócenie niepodległej Rzeczpospolitej

W 1795 roku, po trzecim rozbiorze, Polska zniknęła z map Europy. Dopiero wybuch I wojny światowej i konflikt pomiędzy zaborcami dał Polakom realną szansę na odzyskanie ojczyzny.

25 grudnia 1916 roku car Rosji Mikołaj II wydał ukaz, w którym obiecywał, iż po zakończeniu wojny na zostanie utworzona niepodległa Polska. Dokument wydany przez Mikołaja był odpowiedzią na Akt 5 Listopada – dokument opublikowany przez cesarzy Niemiec i Rosji, którzy 5 listopada 1916 roku, również zaproponowali przywrócenie królestwa Polskiego.

1941 – premiera piosenki „White Christmas”

„White Christmas” to od kilkudziesięciu lat jeden z najbardziej znanych świątecznych utworów. Piosenka została stworzona przez amerykańskiego kompozytora żydowskiego pochodzenia, Irvinga Berlina. Za utwór ten artysta otrzymał Oscara (w kategorii najlepsza piosenka filmowa). Okazała się ona także jednym z największych sukcesów komercyjnych w dziejach. „White Christmas” swoją premierę miała 25 grudnia 1941 roku w programie radiowym Binga Crosby'ego w stacji NBC, „The Kraft Music Hall”.

Sam Berlin, jako Żyd, nie obchodził Bożego Narodzenia, jednak dzień ten miał dla niego szczególne znaczenie, gdyż przed laty, 25 grudnia 1928 roku, zmarł jego syn.

1968 rok – Apollo 8 okrążył Księżyc

W ramach misji Apollo 8 z 1968 roku astronauci Frank Borman, Jim Lovell i William Anders spędzili noc z 24 na 25 grudnia na orbicie Księżyca. Apollo 8 doprowadził do przełomu w załogowych lotach kosmicznych: trzej astronauci stali się pierwszymi ludźmi, którzy opuścili przyciąganie grawitacyjne Ziemi, okrążyli Księżyc oraz zobaczyli ciemna stronę Księżyca.

1979 rok – interwencja w Afganistanie

25 grudnia 1979 roku wojska sowieckie wkroczyły do Afganistanu chcąc umocnić przychylną ZSRS władzę. Przeciwko afgańskiemu rządowi i Sowietom wystąpiły siły mudżahedinów wspierane przez Stany Zjednoczone. Interwencja w Afganistanie, która początkowo wydawała się Moskwie łatwą kampanią, okazała się długa i wyczerpująca. Sowieci „ugrzęźli” w Afganistanie na wiele kolejnych lat. Historycy wskazują, że niepowodzenia w tej wojnie były jedną z przyczyn rozpadu Związku Sowieckiego w 1991 roku.

1989 rok – śmierć Nicolae Ceaușescu

Nicolae Ceaușescu, komunistyczny dyktator rządzący Rumunią od 1967 roku został zabity podczas tzw. rewolucji 1989. roku. Ceaușescu i jego żona Elena zostali aresztowani, kiedy próbowali uciec ze stolicy Rumunii. 25 grudnia, przy powszechnym poparciu społecznym, małżonkowie zostali skazani przez sąd wojskowy na karę śmierci. Wyrok wykonano tego samego dnia około godziny 15.

Czytaj też:
Życzenia świąteczne od redakcji "Do Rzeczy"Czytaj też:
Wigilia na dworze i w chłopskiej chacie. Staropolskie zwyczaje różniły się od dzisiejszych?Czytaj też:
Co łączy Świętego Mikołaja z zimną wojną?