W obrębie ruin zamku Kolno, położonego w Starych Kolniach (województwo opolskie), archeolodzy dokonali sensacyjnego odkrycia: znaleziono fioletowy ametyst oprawiony w pozłacane srebro, który zapewne zgubiono około 600 lat temu, między początkiem XIV a połową XV wieku. To rzadki przykład, kiedy tego rodzaju przedmiot znajdywany jest w miejscu innym, niż grób czy dawne pałacowe wnętrza.
Tajemniczy klejnot
Badania spektroskopowe i analiza fluorescencyjna potwierdziły skład klejnotu oraz charakter srebrnej oprawy. Jak uważają naukowcy, jest to zapewne fragment większej ozdoby: broszy, a może diademu lub korony, choć brosza wydaje się bardziej prawdopodobna.
Styl wykonania wskazuje na międzynarodowy styl złotnictwa XIII-XIV wieku. Ażurowa ornamentyka, lutowanie ołowiem, złocenie srebra – to łączy ametyst z precjozami średniowiecznej klasy wyższej, w tym z ozdobami królewskimi oraz klejnotami odkrytymi w innych skarbnicach Europy. Klejnot porównywalny jest z ozdobami królewskimi, takimi jak biżuteria wawelska z tego okresu czy skarb średzki.
Naukowcy wysuwają hipotezę, że klejnot znalazł się fosie, gdyż mógł zsunąć się komuś przechodzącemu po zamkowym moście. Byłyby to okoliczności przypadkowe, a nie celowe ukrycie.
Wyniki badań klejnotu zostały opublikowane w znanym czasopiśmie „Antiquity”. Autorami analiz są m.in. dr hab. Lech Marek i dr heb. Beata Miazga z Uniwersytetu Wrocławskiego. Ich ustalenia świadczą, że zamek, chociaż został przekazany z rąk książęcych do rycerskiego rodu niższego szczebla, to wciąż odwiedzały go wyższe warstwy średniowiecznego społeczeństwa. To wyjaśniałoby obecność wyjątkowo kosztownych klejnotów.
Zamek Kolno
Zamek Kolno, zwany też Castrum Coln (Callen, Kallen), powstał prawdopodobnie w XIII wieku jako twierdza graniczna księstwa brzeskiego (pierwotnie wrocławskiego). Pełnił on funkcję strażnicy i komory celnej nad rzeką Stobrawą. Stąd kontrolowano transport drewna i innych towarów
Pierwsze wzmianki pisane sięgają 1316-1317 roku, kiedy to książę Bolesław III z Brzegu przeniósł komorę celną do Brzegu, a zamek Kolno przekazał w 1327 roku swojemu wasalowi Witkowi ze Smogorzewa. Później warownia przeszła w ręce rodu Blankenstein (Beessów)
W XV wieku zamek utracił na znaczeniu, został opustoszały po przeniesieniu komory cła. Kulminacyjnym momentem była jego destrukcja podczas wojen husyckich. Największych zniszczeń dokonano w lipcu 1443 roku podczas walk na Śląsku.
Ruiny zamku przetrwały do dziś. Zachowały się fragmenty kamiennych murów i wałów ziemnych w kępie drzew między Stobrawą a jej dopływem Budkowiczanką, około 300 metrów na południe od wsi Stare Kolnie.
Badania archeologiczne prowadzono w tym miejscu już w XIX wieku, a następnie w latach 1957, 1971, 1978 i w ramach ratowniczych prac od 2010 roku. W ich trakcie odkryto m.in. militaria, ceramikę, fragmenty wyrobów metalowych i kościanych, a ostatnio także cenny ametyst
Czytaj też:
Koniec epigrafiki? Czy AI odszyfruje starożytne zapisy?Czytaj też:
29 lipca. Najgorętszy dzień w dziejach PolskiCzytaj też:
Jedyne takie ruiny w Polsce. Największy pałac do czasu Wersalu