Żyd, który namalował Rosję
  • Piotr SemkaAutor:Piotr Semka

Żyd, który namalował Rosję

Dodano: 
Isaac Lewitan, "Jezioro. Rosja"
Isaac Lewitan, "Jezioro. Rosja" Źródło: Wikimedia Commons
Zdaniem ucznia Lewitana „na swoich obrazach ożywił zakątki rodzimej przyrody w sposób, w jaki nikt wcześniej nie patrzył, nikt wcześniej tego nie odkrył.

Fenomen wielkiego rosyjskiego malarza Izaaka Lewitana nie przestaje fascynować historyków sztuki XIX-wiecznej Rosji. Żydzi w cesarstwie rosyjskim bardzo długo podlegali ograniczeniom wynikającym z racji odmiennej religii od dominującego prawosławia, a w XIX w. stali się dodatkowo obiektem podejrzeń o bycie siłą rewolucyjną, która zagraża tradycyjnemu porządkowi. Z pułapki społecznej, którą stanowiły zamknięte niebogate wspólnoty żydowskiej – sztetle – były dwie drogi wyjścia: poprzez uzyskanie sukcesu finansowego bądź za sprawą sztuki. Jak z goryczą mawiali rosyjski wyznawcy judaizmu: „Jak Żyd nie jest kimś, to ten Żyd jest nikim” (sentencja przypomniana potem w jednej z piosenek Jacka Kaczmarskiego). Izaak Lewitan został kimś, wybierając drogę artysty malarza. I pokazał na tym polu tak ogromny talent, że do dziś jest niedościgłym wzorem rosyjskich malarzy pejzażystów.

Artykuł został opublikowany w 3/2022 wydaniu miesięcznika Historia Do Rzeczy.