Warszawa to największe miasto w Polsce i stolica naszego kraju. Choć często można spotkać informację, że Warszawa jest stolicą Polski od 1596 r., to sprawa jest nieco bardziej skomplikowana. Wtedy do Warszawy przeniósł się bowiem król razem z dworem czyniąc z niej miasto rezydencjonalne Jego Królewskiej Mości.
Warszawę ogłoszono stolicą Polski w 1918 r., natomiast formalny zapis o jej stołeczności pojawił się dopiero w 1952 r. w Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Według danych GUS, na koniec 2022 roku Warszawę zamieszkuje ponad 1,8 mln osób (dokładnie 1861975 osób).
Jakie atrakcje turystyczne czekają w tym nadwiślańskim mieście? Miejsc wartych ujrzenia jest bardzo wiele. Jeden weekend z pewnością nie wystarczy, aby poznać całą Warszawę. Osoby, które nie lubią tłumów, zwiedzając każde duże miasta muszą uzbroić się w cierpliwość. Nie inaczej jest z Warszawą. W weekendy i wakacje trudno uniknąć tłoku w najpopularniejszych miejscach. Zawsze więc warto szukać na mapie miasta takich lokalizacji, które w przewodnikach turystyczne są wspominane rzadziej. Przemierzanie miasta piechotą to z kolei niemal stuprocentowa gwarancja odkrycia własnych, unikalnych perełek.
Jeżeli jednak ktoś chce lepiej poznać i na własne oczy zobaczyć najbardziej znane zabytki oraz miejsca w Warszawie, to spieszymy z pomocą. Oto miejsca, które można uznać za warszawskie TOP 5 (+ kilka innych podpowiedzi).
1. Zamek Królewski
Zbudowany w XIV w. pierwotnie jako siedziba książąt mazowieckich, od XVI w. stał się siedzibą władz I Rzeczypospolitej: króla i Sejmu. Początki Zamku Królewskiego sięgają XIV w., kiedy to powstała Wieża Wielka (obecnie Wieża Grodzka). Zamek był sukcesywnie rozbudowywany, za panowania Zygmunta III Wazy uzyskał kształt zamkniętego pięcioboku. Był rezydencją królewską, miejscem obrad sejmu, centrum administracyjnym i kulturalnym kraju. Podczas wojen ze Szwecją w XVII w. substancja zamkowa uległa sporej degradacji, za panowania Wettinów został odbuwany. Za panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego nastąpiła gruntowna przebudowa wnętrza komnat.
Po rozbiorach decyzją carycy Katarzyny II, wywieziono z Zamku do Petersburga m.in. archiwum Metryki Koronnej i Litewskiej wraz z personelem. Część zbiorów została przewieziona do Grodna. Sama budowla wykorzystywana była głównie jako siedziba urzędów pruskich i zaczęła powoli popadać w ruinę. Dopiero utworzenie Księstwa Warszawskiego w lipcu 1807 r. dało impuls do przeprowadzenia prac remontowych. Jednakże po upadku Napoleona i utworzeniu Królestwa Polskiego (którego monarchą miał być zawsze aktualnie panujący car Rosji) Zamek Królewski stał się oficjalną rezydencją monarszą. Z tej okazji na przełomie 1817/1818, na otwarcie pierwszej sesji sejmu, przebudowano Salę Senatorską, wznosząc wokół trzech ścian galerię dla publiczności, a w latach 1818-1820 wybudowano od strony Wisły wsparty na arkadach taras nad ulicą Bugaj, zwanych obecnie Arkadami Kubickiego. Jednocześnie do Rosji wywieziono niestety kolejną, znaczną część wyposażenia oraz zbiorów sztuki (m.in. obrazów Canaletta), które częściowo udało się odzyskać po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r.
W okresie II Rzeczypospolitej momentem przełomowym w dziejach Zamku był rok 1926 - po zamachu majowym wyrósł on na siedzibę i rezydencję głowy państwa, miejsce odbywania się najważniejszych oficjalnych uroczystości państwowych. 4 czerwca 1926 r. odbyło się w Sali Wielkiej zaprzysiężenie prezydenta. Od tego momentu aż do września 1939 r. nad Zamkiem łopotała polska flaga.
We wrześniu 1939 r. Zamek został zbombardowany, jednak dzięki poświęceniu muzealników, pod kierunkiem prof. Stanisława Lorentza, zdołano uratować niektóre elementy wystroju wnętrz i dzieła sztuki. Ostateczna zagłada Zamku nastąpiła w dniach 10-13 września 1944 r., gdy w czasie Powstania Warszawskiego, Niemcy wysadzili jego ruiny. Po zakończeniu II wojny światowej władze komunistyczne długo zwlekały z decyzją o odbudowie, która ostatecznie zapadła 19 stycznia 1971 r. Odbudowany Zamek Królewski został udostępniony zwiedzającym w 1984 r. Jak czytamy na oficjalnej stronie Zamku Królewskiego: „Restytuowany Zamek Królewski jest wybitnym dziełem konserwatorskim – częściowo jedynie autentycznym, jednak w pełni wiarygodnym – odpowiadającym konserwatorskiej maksymie conservare est novam vitam dare; zawierając relikty epok wcześniejszych, jest dziełem epoki wczesnego baroku – jako pałac miejski, ściśle, przez odpowiednio wyważone proporcje i akcenty architektoniczne, związany z miastem. Zamek jest też efektem wieloletnich starań konserwatorów, historyków sztuki, muzealników, podejmowanych często wbrew politycznym oporom władz, oraz – wynikiem zbiorowego wysiłku – do 1980 jego odbudowa sfinansowana została dzięki ofiarności Polaków w kraju i na uchodźstwie, zaś w skład jego wyposażenia weszły liczne dary rzeczowe od osób prywatnych, instytucji i rządów”.
We wnętrzach Zamku możemy m.in. podziwiać sale królewskie powstałe dla króla Stanisława Augusta Poniatowskiego oraz sale sejmowe. Szczególnie warte uwagi są też zbiory dzieł sztuki. We wnętrzach zamkowych możemy podziwiać dzieła m.in. Rembrandta, Jana Matejki czy Canaletta. Dopełnienie stanowią pieczołowicie odtworzone ogrody: górny usytuowany na zamkowym zboczu oraz dolny u jego stóp, w miejscu, gdzie do XVII w. płynęła rzeka.
2. Grób Nieznanego Żołnierza
Jest to z najważniejszych miejsc pamięci w Warszawie, jak i w całej Polsce. Stanowi symbol walki o wolność ojczyzny, pomnik wszystkich tych, którzy oddali swoje życie za Polskę. Sama idea Grobu Nieznanego Żołnierza pochodzi z Francji. Po I wojnie światowej pod Łukiem Triumfalnym złożono ciało bezimiennego żołnierza i wmurowano tablicę z napisem: "Tu leży Nieznany Żołnierz". Pomysł szybko przeniesiono do innych miejsc Europy, w tym do Polski.
Inicjatorem budowy Grobu Nieznanego Żołnierza w Warszawie był prezydent Stanisław Wojciechowski. 30 listopada 1923 r. powołano Tymczasowy Komitet Organizacyjny Budowy Pomnika Nieznanego Żołnierza. Po namyśle zdecydowano się wybrać miejsce pod arkadami Pałacu Saskiego. Do uroczystego pogrzebu Nieznanego Żołnierza doszło 2 listopada 1925,, w pochówku udział wzięli m.in. prezydent Stanisław Wojciechowski, gen. Władysław Sikorski i marszałek Józef Piłsudski. Ciało bezimiennego żołnierza złożono w centralnej części kolumnady Pałacu Saskiego i zapalono wieczny znicz. Podczas II wojny światowej Pałac Saski został zrównany z ziemią przez Niemców. Jedynym fragmentem, jaki ocalał jest właśnie fragment arkad z Grobem Nieznanego Żołnierza. Po wojnie ponownie zapalono znicz oraz umieszczono urny z ziemią z 24 pól bitewnych. Przy Grobie Nieznanego Żołnierza pełnione są honorowe warty, a podczas uroczystości państwowych przedstawiciele najważniejszych urzędów i przywódcy innych państw składają tam wieńce.
3. Muzeum Powstania Warszawskiego
Pierwsze nieśmiałe pomysły dotyczące otwarcia Muzeum poświęconemu Powstaniu Warszawskiemu pojawiły się już na fali odwilży po śmierci Józefa Stalina, lecz żadne działania nie zostały podjęte. Dopiero w 1983 r. ówczesny komisarz Warszawy gen. Mieczysław Dębicki powołał przy ówczesnym Muzeum Historycznym m.st. Warszawy (obecnie Muzeum Warszawy) oddział Muzeum Powstania Warszawskiego. Jego głównym zadaniem było gromadzenie pamiątek powstańczych. W ciągu 20 lat działania oddziału udało się zebrać kilkanaście tysięcy eksponatów.
Pierwsze przymiarki do zbudowania nowej siedziby muzeum miały miejsce w pierwszej poł. lat 90. - początkowo miało ono powstać przy ul. Bielańskiej, ostatecznie jednak do tego nie doszło. Sytuacja zmieniła się w 2002 r., kiedy prezydentem Warszawy został Lech Kaczyński. Złożył on powstańcom obietnicę, że Muzeum zostanie wybudowane do czasu 60. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego. Słowa dotrzymano – nowy obiekt, który powstał przy ul. Grzybowskiej, został otwarty w przeddzień 60 rocznicy Powstania, 31 lipca 2004 r.
Ekspozycja jest zlokalizowana na trzech kondygnacjach (parter, antresola i piętro), na całkowitej powierzchni ponad 3000 m2. Składa się na nią około 30 tys. eksponatów: broń, dokumenty, listy, przedmioty osobiste, 1500 fotografii, ponad 200 informacji biograficznych i historycznych, a także mapy, tablice (w dużej mierze interaktywne) oraz filmy z 1944 r. Wszystkie napisy opracowano w językach polskim i angielskim. Zwiedzający mogą także obejrzeć film „Miasto ruin”, który przedstawia zburzoną i wyludnioną Warszawę wiosną 1945 r., z perspektywy lotu ptaka.
4. Muzeum Łazienki Królewskie
Muzeum Łazienki Królewskie to letnia rezydencja Stanisława Augusta Poniatowskiego, ostatniego króla Polski. Początki pałacu sięgają XVII w., gdy na zlecenie Stanisława Herakliusza Lubomirskiego wybudowano tu pawilon ogrodowy z łaźnią. Obecne założenie tworzą: Pałac na Wyspie z królewską kolekcją obrazów; Stara Oranżeria – w której podziwiać można Galerię Rzeźby Polskiej z pracami niemal wszystkich najwybitniejszych polskich artystów tworzących od początku XIX w. do połowy XX w; Biały Dom z Królewską Galerią Grafiki oraz pierwszymi w Polsce groteskami; a także Wodozbiór, który w XVIII w. pełnił funkcję zbiornika gromadzącego wodę z okolicznych źródeł, którą zasilał Pałac na Wyspie i pobliską fontannę. Wizyta w Łazienkach to także spacery po wspaniałych ogrodach. Na chętnych czekają aż trzy: Ogród Królewski, Ogród Romantyczny oraz Ogród Modernistyczny. W tym ostatnim znajduje się słynny pomnik Fryderyka Chopina zrekonstruowany po II wojnie światowej (odsłonięty 14 listopada 1926 r.) Tam też latem odbywają się słynne koncerty chopinowskie.
5. Centrum Nauki Kopernik
Największe centrum nauki w Polsce i jedna z największych oraz najbardziej zaawansowanych instytucji naukowych w Europie. Kompleks Centrum Nauki Kopernik składa się między innymi z budynków z wystawami stałymi i czasowymi, laboratoriami, multimedialnym planetarium oraz Parkiem Odkrywców, gdzie można przeprowadzać eksperymenty pod gołym niebem. Pomysłodawcą Centrum jest profesor fizyki i znany popularyzator nauki Łukasz Turski. Centrum jest instytucją powołaną w 2005 r. i finansowaną przez Miasto Stołeczne Warszawa i Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Otwarcie dla publiczności miało miejsce 5 listopada 2010 r.
Co więcej?
To oczywiście nie wszystkie interesujące w Warszawie miejsca. Na uwagę zasługują także m.in. Stare Miasto ze Starówką z archikatedrą św. Jana czy pomnikiem Małego Powstańca, Cmentarz na Powązkach, Muzeum Narodowe, Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, Galeria Sztuki Zachęta czy warszawskie ZOO.
Czytaj też:
Zabytki, nietypowe miejsca - 10 propozycji. Czy słyszałeś o wszystkich?Czytaj też:
Panorama Racławicka. Malarski fenomen jako "sprawa polityczna"Czytaj też:
QUIZ: Góry i szlaki w Polsce. Sprawdź swoją turystyczną wiedzę!