Współcześnie w naszej części świata demokracja jest rekomendowana i powszechnie uznawana za najlepszy sposób sprawowania rządów, jednak na przestrzeni dziejów nie brakowało głosów odmiennych, często wypowiadanych przez wybitnych myślicieli, ekonomistów, polityków czy filozofów. Te wady są dostrzegane i odnotowywane po dziś dzień. Krytycy wskazują m.in. na fikcyjny ich zdaniem charakter demokracji, jej kolektywność czy iluzję wolności, jaką obiecują piewcy tego ustroju. Oto kilka wybranych cytatów z różnych okresów w dziejach.
Cytaty o demokracji
"Liberalna demokracja to reżim, w którym demokracja poniża wolność, zanim ją zdławi".
Nicolas Gomez Davila, kolumbijski myśliciel, filozof i teolog polityczny.
"Iluzja demokratyczna należy do najcięższych form psychozy społecznej".
Szymon Dzierzgowski, polski myśliciel polityczny.
"Ci, którzy domagają się większej interwencji rządu, pragną de facto większego przymusu i mniej wolności, dla siebie".
Ludwig von Mises, urodzony we Lwowie, jeden z najważniejszych przedstawicieli austriackiej szkoły ekonomii.
"W jaki sposób mamy zapewnić ciągły rozwój gospodarczy, gdy coraz mniej obywateli gotowych jest przyjąć odpowiedzialność za to, co robią, a równocześnie każdy szuka poczucia bezpieczeństwa w kolektywie. Jeśli taki styl życia utrzyma się dłużej, społeczeństwo przerodzi się w społeczność, w której każdy członek trzyma rękę w kieszeni swego współbrata".
Ludwig Erhard, były kanclerz RFN, wprowadzał w powojennych Niemczech ordoliberalizm.
Kult szakali, forma tyranii
"Rząd demokratyczny uważam za rząd będący własnością publiczną. Wykażę, że szefowie takiego rządu są nastawieni na teraźniejszość oraz mają skłonność do lekceważenia dóbr kapitałowych i gardzenia nimi. [...] Odejście od monarchii na rzecz demokracji interpretuję jako cywilizacyjny krok wstecz".
Hans-Hermann Hoppe, amerykański ekonomista i myśliciel polityczny, przedstawiciel austriackiej szkoły ekonomii.
"Każde wybory są swego rodzaju aukcją kradzionych dóbr, która odbywa się z wyprzedzeniem".
"Demokracja to kult szakali wyznawany przez osły".
H.L. Mencken, amerykański dziennikarz i eseista.
"Nieograniczona demokracja, podobnie jak oligarchia, jest formą tyranii rozpostartej nad wielką liczbą ludzi".
Arystoteles.
"Oto najgorszy z fałszywych bogów: wola ludu, pod wszelką postacią".
Charles Maurras, francuski myśliciel polityczny.
"Demokratyczna wiara została ludziom tak głęboko wpojona, że dla większości z nich wszystko co jest (politycznie) dobre i przyzwoite jest synonimem demokracji".
"Demokracja w praktyce nie jest neutralna politycznie. System jest z natury kolektywistyczny i prowadzi do coraz większego zakresu interwencji i coraz mniejszej wolności osobistej".
Frank Karsten, Karel Beckman, holenderscy głosiciele wolnego rynku.
"Demokracja to ustrój, w którym możesz mówić to co myślisz, nawet wtedy, kiedy nie myślisz".
Edward Rutherford, angielski pisarz.
Na pewno nie czeka jej spokojna starość
"Z demokracją mamy do czynienia wtedy, gdy dwa wilki i jedna owieczka głosują na temat tego, co każde z nich będzie jeść dzisiaj na obiad. «Wolność» zaś, to uzbrojona owieczka kwestionująca wynik głosowania".
Benjamin Franklin, jeden z Ojców Założycieli Stanów Zjednoczonych, filozof, naukowiec, polityk.
"Demokracja nigdy nie trwa długo. Wkrótce sama siebie zmarnuje, wyczerpie, aż wreszcie zamorduje. Nie ma takiej demokracji, która by nie popełniła samobójstwa".
John Adams, drugi prezydent USA.
"Demokracja jest niczym innym jak regułą zbójecką, która pozwala, aby 51 procent ludzi pozbawiło prawa pozostałe 49 procent społeczeństwa".
Thomas Jefferson, trzeci prezydent USA.
"Amerykańska demokracja przetrwa do czasu, kiedy Kongres odkryje, że można przekupić społeczeństwo za publiczne pieniądze".
Alexis de Tocqueville, francuski myśliciel polityczny, autor książek, polityk.
"Demokracja w Europie to bujda. Nie wiem gdzie nas doprowadzi, ale na pewno nie czeka jej spokojna starość".
Klemens von Metternich, austriacki polityk i dyplomata, wieloletni minister spraw zagranicznych i kanclerz Austrii.
Potrzeba ingerowania w niemal wszystkie obszary życia
"O brytyjskim parlamencie powiedziano niegdyś, że może ustanowić i zrobić wszystko z jednym wyjątkiem: nie przemieni mężczyzny w kobietę".
"Ponieważ demokracja jest ideologią uwarunkowaną psychologicznie, filozoficznie i teologicznie, czuje silną potrzebę ingerowania w niemal wszystkie obszary życia, bo ideologie roszczą sobie prawo do monopolu na podstawowe prawdy. Mają być powszechnie uznawane i mieć moralne prawo do totalnej obecności w życiu każdego człowieka"
"[...] Orgia wyborcza wyłania zwycięzców i zwyciężonych. Nie ma to absolutnie nic wspólnego z poszukiwaniem najlepszego sposoby rządzenia państwem".
"[...] Demokracja jest natomiast egalitarna politycznie. Nie ma dla niej różnicy między wiedzą a ignorancją ani w przypadku wyborców ani wybranych. Czyni zatem z polityki specjalny obszar, specyficzną dziedzinę, w której obowiązują prawa inne niż te, obowiązujące w codziennym życiu".
Erik von Kuehnelt-Leddihn, pisarz, publicysta, wykładowca.
Stan permanentnej awarii aksjologicznej
"Ludziom wklepuje się do głów, że prawdę można ustalić przed demokratyczne głosowanie, albo że prawda leży po środku, gdy tymczasem leży ona tam gdzie leży, niezależnie od chciejstwa demokratycznej większości".
Jan Przybył, dr teologii, autor książek, wykładowca.
"Demokracji nie da się już ani bardziej popsuć, ani też naprawić. Jest ona bowiem ze swej strony stanem permanentnej awarii aksjologicznej. Skoro każda zasada, każda wartość, każda prawda może być zakwestionowana w toku demokratycznej procedury – to znaczy, że żadnych zasad, wartości, ani żadnej prawdy nie ma".
Grzegorz Braun, reżyser, publicysta, polityk.
"Demokraci zawsze gromadzą się wokół najbliższego mikrofonu, bo w demokracji, kto głośniej hałasuje demagogicznie – ten jest większym demokratą. Demokratyczny wrzask ma zagłuszyć zdrowy rozsądek".
Waldemar Racja, wieloletni działacz polskiej prawicy.
"Demokracja to wola ludu. Każdego ranka budzę się i z zaskoczeniem czytam w gazecie, jakie są moje nowe potrzeby".
Wan Kim, holenderski satyryk.
Czytaj też:
Fałsze demokracji i podstawowe prawo narodu okiem Kuehnelt-Leddihna