Thomas Jefferson. Plantator, prawnik. Polityk z musu czy wyboru?

Thomas Jefferson. Plantator, prawnik. Polityk z musu czy wyboru?

Dodano: 
Rembrandt Peale, Portret Thomasa Jeffersona
Rembrandt Peale, Portret Thomasa Jeffersona Źródło:Wikimedia Commons
Thomas Jefferson był drugim wiceprezydentem i trzecim prezydentem Stanów Zjednoczonych. Za jego prezydentury – dzięki zakupowi Luizjany – podwoił się obszar USA.

Thomas Jefferson urodził się 13 kwietnia 1743 roku w Charlottesville w stanie Wirginia. Był synem jednego z bardziej znaczących plantatorów w regionie, Petera Jeffersona, zarazem kartografa i geodety. Jego matka pochodziła z rodu Randolph, który szczycił się koneksjami rodzinnymi z brytyjską rodziną królewską.

Młody Jefferson uczył się w miejscowej szkole prywatnej pastora Williama Douglasa. Pobierał także naukę języka greckiego i łaciny. W roku 1760 przeniósł się do Williamsburga, gdzie uczęszczać zaczął do College of William and Mary. Po trzech latach spędzonych w tej szkole Jefferson postanowił rozpocząć studia prawnicze. W owym czasie nie istniały jednak w USA szkoły prawnicze. Zamiast tego adept prawa uczył się zawodu pod okiem doświadczonego prawnika, po czym zdawał egzamin państwowy. Thomas Jefferson uzyskał w ten sposób dyplom w roku 1767.

Żoną Jeffersona była Martha Wayles Skelton, którą poślubił w 1772 roku. Z Marthą Jefferson miał sześcioro dzieci, lecz tylko dwoje dożyło wieku dorosłego.

Na przełomie lat 60. i 70. XVIII wieku Jefferson rozpoczął budowę własnej posiadłości (nazwanej Monticello) oraz tworzenie swojej plantacji. Obecnie niektórzy historycy zarzucają Jeffersonowi, że posiadał plantację, a przede wszystkim, że był właścicielem 130 niewolników (tym bardziej, że z jedną z nich, Sally Hemings, Jeffesrson miał podobno sześcioro dzieci). Pamiętać jednak należy, że posiadanie niewolników nie było w tamtym czasie niczym „nadzwyczajnym”, a ruch abolicjonistyczny dopiero się rodził.

Niepodległość USA

Od 1767 do 1774 roku, Jefferson praktykował prawo w Wirginii. Był bardzo znanym prawnikiem. Początek jego zawodowego życia zbiegł się z wielkimi zmianami w 13 koloniach Wielkiej Brytanii w Ameryce.

Konwencja filadelfijska. Przyjęcie konstytucji przez USA

Thomas Jefferson był jednym z pierwszych i najbardziej gorliwych zwolenników niepodległości Ameryki od Wielkiej Brytanii. W 1768 roku dołączył do grupy domagającej się radyklanych zmian w koloniach. Współpracować zaczął m.in. George'm Washingtonem. W 1775 roku Jefferson wziął udział w Drugim Kongresie Kontynentalnym, który utworzył Armię Kontynentalną i mianował George’a Washingtona jej dowódcą.

W czerwcu 1776 roku Kongres powołał pięcioosobowy komitet w składzie: Thomas Jefferson, John Adams, Benjamin Franklin, Roger Sherman i Robert Livingston, do sporządzenia Deklaracji Niepodległości. Jefferson został wybrany autorem pierwszego projektu. W ciągu kolejnych 17 dni sporządził on amerykańską Deklarację Niepodległości, którą, po kilku zmianach, przyjęto 4 lipca 1776 roku.

Droga do polityki

W czerwcu 1779 roku Jefferson został gubernatorem Wirginii. 1 czerwca 1781 roku, na dzień przed końcem swojej drugiej kadencji jako gubernator, Jefferson został zmuszony do opuszczenia swojego domu w Monticello (trwała wojna z Wielką Brytanią), ledwo unikając schwytania przez brytyjską kawalerię. Jego polityczni wrogowie wskazali później na ten niechlubny incydent jako dowód tchórzostwa. Niedługo później Jefferson zrezygnował z kandydowania na kolejną kadencję jako gubernator.

John Trumbull, Deklaracja Niepodległości

W owym czasie chciał prawdopodobnie w ogóle zrezygnować z polityki i zająć się swoją plantacją. Jednak życie zweryfikowało jego plany. W 1782 roku zmarła ukochana żona Jeffersona. Aby nie myśleć o tragedii, jaka go dotknęła, postanowił na nowo poświęcić się polityce.

W 1785 roku Jefferson został ambasadorem USA we Francji. Po niecałych pięciu latach wrócił do USA, gdzie zastała go wiadomość, iż został mianowany sekretarzem stanu. Jefferson stał się jednym z najbardziej zaufanych ludzi Washingtona, lecz znowu niezbyt długo wytrzymał w polityce. W 1794 roku postanowił porzucić politykę i zająć się plantacją.

Spokojnie życie nie było mu przeznaczone. W 1797 roku został wybrany na wiceprezydenta, jednak urzędujący prezydent John Adams niespecjalnie szukał jego porad. Jefferson czas wolny wykorzystywał na pisanie książek.

Prezydent USA

W 1800 roku miały miejsce kolejne wybory prezydenckie. Adams nie cieszył się zbytnią popularnością. Izba Reprezentantów wybrała wówczas Thomasa Jeffersona na trzeciego prezydenta USA. W historii USA i świadomości Amerykanów zapisał się jako jeden z najlepszych prezydentów. Jako prezydent objął rządy 4 marca 1801 roku.

Jefferson zmniejszył rozmiary sił zbrojnych i biurokracji rządowej oraz obniżył dług publiczny z 80 do 57 milionów dolarów w ciągu pierwszych dwóch lat urzędowania. Za największe jego osiągnięcie uznaje się jednak zakup Luizjany od Francuzów. Ogromne terytorium na południu zostało zakupione za kwotę zaledwie 15 milionów dolarów. Była to z pewnością jedna z najważniejszych transakcji w dziejach nie tylko USA, ale świata.

Posiadłość Monticello - dom T. Jeffersona

Jefferson położył również kres problemowi piratów z Trypolisu z Afryki Północnej zakłócających amerykańską żeglugę na Morzu Śródziemnym. Podczas wojny berberyjskiej Jefferson zmusił piratów do kapitulacji i rozmieścił na akwenie nowe amerykańskie okręty wojenne.

Jefferson został ponownie wybrany na prezydenta w roku 1804. Największym wyzwaniem drugiej kadencji Jeffersona była wojna między napoleońską Francją a Wielką Brytanią, gdyż obydwa te kraje próbowały uniemożliwić handel amerykański z innymi mocarstwami. W odpowiedzi Jefferson uchwalił embargo zawieszając wszelki handel z Europą. Ostatecznie doprowadziło to nieomal do ruiny wielu Amerykanów i pośrednio doprowadziło do wojny z Wielką Brytanią w roku 1812.

W 1809 roku, po zakończeniu drugiej kadencji, Jefferson mógł w końcu wrócić do swojej posiadłości Monticello i poświęcić się rolnictwu. Podobno jego największą rozrywką była niekończąca się przebudowa i ulepszanie domu i plantacji.

Swój czas poświęcił także na utworzenie Uniwersytetu Wirginii. Osobiście zaprojektował kilka budynków i sam wybierał naukowców, którzy mieli na uczelni wykładać, sprowadzając wielu z nich z Europy. Uniwersytet został otwarty 7 marca 1825 roku.

Nieustanne przebudowy i finansowanie licznych wieluprzedsięwzięć sprawiły, że Jefferson popadł w końcu w długi. Aby je spłacić zaczął wyprzedawać swój potężny księgozbiór. Ostatecznie jego domowa biblioteka stała się zalążkiem Biblioteki Kongresu.

Thomas Jefferson zmarł 4 lipca 1826 roku, w 50. rocznicę uchwalenia Deklaracji Niepodległości.

Czytaj też:
"Boston Tea Party". Zepsuta herbata, fałszywi Indianie i rewolucja
Czytaj też:
"Afrykański książę" i Kościuszko
Czytaj też:
Generał Robert E. Lee. Legendarny dowódca Konfederacji

Opracowała: Anna Szczepańska
Źródło: DoRzeczy.pl