Jadwiga Śląska była aż do końca XX wieku, czyli wyniesienia na ołtarze Jadwigi Andegaweńskiej, jedyną polską świętą. Na Śląsku, choć nie tylko w tym regionie, otoczono ją kultem już krótko po śmierci.

Na Śląsku

Jadwiga Śląska urodziła się około 1178-1180 roku W Andchesie w Bawarii. Jej ojcem był Bertold VI von Andches i Agnieszka z rodu Wettynów. Wśród jej rodzeństwa był biskup (Eckbert, bp Bambergu) i koronowane głowy, m.in. Agnieszka, żona króla Francji Filipa II Augusta i Gertruda, żona króla Węgier Andrzeja II.

Rodzina zadbała o wykształcenie Jadwigi, choć kształcenie zwłaszcza księżniczek i królewien nie było rzeczą częstą w tamtych czasach. Jadwiga pobierała nauki w klasztorze benedyktynek w Kitzingen koło Würzburga, gdzie przełożoną była jedna z jej sióstr. Uczyła się czytania, pisania, malarstwa i haftu, studiowała Biblię i żywoty świętych.

W wieku 12 lat Jadwiga została wydana za księcia piastowskiego, Henryka I Brodatego. „Klasztorne wychowanie u benedyktynek w Kitzingen wywarło niemały wpływ na zachowanie młodej księżnej. Żywot św. Jadwigi z końca XIII wieku zawiera liczne przykłady jej niezwykłej pobożności, choć – jak zaznacza Benedykt Zientara – przesadzona wydaje się być ocena, jakoby Jadwiga »(…) od dzieciństwa miała starcze serce, (…) unikała rzeczy błahych, wdrażała się w dobre obyczaje i uciekała od młodzieńczych wybryków«”. – pisze Ewa Olkuśnik w tekście „Jadwiga Śląska. Księżna niezwykłej pobożności”.

Jadwiga i Henryk doczekali się siedmiorga dzieci. Były to: Zofia, Gertruda, Agnieszka, Bolesław Konrad, Henryk oraz ostatni syn, nieznany z imienia. W 1202 roku Henryk Brodaty objął rządy na Śląsku, po śmierci swego ojca Bolesława Wysokiego. Jadwiga bywała aktywna politycznie. Dało się to zauważyć zwłaszcza w 1229 roku, kiedy jej mąż toczył wojnę z Konradem Mazowieckim o władzę na Mazowszu. Dzięki jej mediacjom Henryk Brodaty, który dostał się w czasie konfliktu do niewoli, wyszedł na wolność. W zamian miał zrzec się roszczeń wobec Małopolski.

Przede wszystkim jednak księżna Jadwiga zaangażowała się w działalność fundacyjną i dobroczynną. Z jej inspiracji powstał m.in. szpital dla osób chorych na trąd w Środzie Śląskiej oraz szpital we Wrocławiu. Jadwiga ufundowała też kilkanaście kościołów i klasztorów, wiele z nich wspólnie z mężem. Wśród nich, najbardziej kojarzony z Jadwigą, klasztor cysterek w Trzebnicy. W 1209 roku Jadwiga i Henryk złożyli śluby czystości. Ponoć, od tamtej pory, nigdy nie przebywali już sam na sam.

Święta księżna

Kiedy po około czterdziestu latach małżeństwa, w 1238 roku Henryk Brodaty zmarł, Jadwiga przeniosła się do klasztoru w Trzebnicy. Nigdy nie złożyła ślubów zakonnych, chcąc zapewne samodzielnie zarządzać swoim majątkiem, jednak przywdziała habit mniszki i prowadziła bardzo skromne życie. Uczestniczyła niekiedy w kilku mszach dziennie, jadła głównie warzywa i ryby, a często sam chleb.

Jednocześnie Jadwiga Śląska dalej prowadziła działalność dobroczynną. Interesowała się też rozwojem Śląska. Sprowadzała nowych osadników z Niemiec, dążyła do zwiększenia produkcji rolnej w regionie. Jadwiga Śląska zmarła 14 lub 15 października 1243 roku w Trzebnicy. Tam też została pochowana.

Kult Jadwigi rozprzestrzenił się tuż po jej śmierci. W 1260 roku, z inspiracji legata papieskiego w Polsce, Anzelma, który wcześniej miał okazję poznać księżną, rozpoczął się jej proces kanonizacyjny. Jej kanonizacja odbyła się 26 marca 1267 roku. Jadwiga została uznana za patronkę Polski i Śląska. Jej grób w Trzebnicy odwiedzało wielu monarchów i królowych. Jadwiga znana była też na innych ziemiach. Poza Polską święta Jadwiga czczona jest także w Czechach, na Węgrzech i w Austrii.

Czytaj też:
Zapomniany skarb. "To miejsce wciąż nieobecne w świadomości wielu Polaków"Czytaj też:
Święty, który pogromił wężeCzytaj też:
Patron "ukrytej" miłości i osób chorych psychicznie. Jak został świętym?