Węgrzy przeciw Sowietom

Węgrzy przeciw Sowietom

Dodano: 
Kadr z węgierskiego filmu „W świetle dnia” (2021), reż. Dénes Nagy
Kadr z węgierskiego filmu „W świetle dnia” (2021), reż. Dénes Nagy Źródło:Materiały producenta
Żołnierze węgierscy, zwalczając komunistyczną partyzantkę na okupowanych ziemiach sowieckiej Ukrainy, dopuszczali się zbrodni na cywilach.

Armia węgierska zapisała się pozytywnie w naszej pamięci podczas drugiej wojny światowej. Niechęć do walki z polską partyzantką na Kresach Wschodnich, pomoc udzielana podczas akcji depolonizacyjnej UPA oraz zdecydowanie przychylny stosunek do Armii Krajowej podczas powstania warszawskiego potwierdzają w całej rozciągłości tę ocenę. Jednak należy pamiętać, że postępowanie Królewskiej Armii Węgierskiej na terytoriach okupowanych wobec Rosjan czy Ukraińców nie było już tak umiarkowane, jak to miało miejsce w odniesieniu do Polaków. Podczas prowadzonych tam operacji antypartyzanckich honwedzi stosowali krwawe represje nie tylko wobec partyzantów, lecz także wobec cywilów.

Po wypowiedzeniu przez Królestwo Węgier wojny ZSRS, co nastąpiło 27 czerwca 1941 r., skierowany został na front wschodni 40-tysięczny VIII Korpus Armijny. Wziął on udział w niezbyt intensywnych walkach z Amią Czerwoną, a już pod koniec roku węgierskie jednostki wycofano z pierwszej linii. Węgrzy mieli pełnić odtąd służbę tylko na frontowym zapleczu (tak było do momentu pojawienia się na froncie 2. Armii). Już 6 października 1941 r. utworzona została Grupa Okupacyjna mająca swą siedzibę w Kijowie. W lutym 1942 r. podzielono ją na dwie struktury – Grupę Okupacyjną „Wschód” i Grupę Okupacyjną „Zachód”. Podporządkowano im pięć brygad piechoty – 121., 124., 105., 102., 108. – przekształconych rozkazem z 17 lutego 1942 r. w lekkie dywizje piechoty. Trzy ostatnie jednostki znalazły się na Czernihowszczyźnie oraz w okolicach Briańska i podporządkowano je Dowódcy Obszaru Tyłowego Grupy Armii „Południe” (Befehlshaber Rückwärtiges Heeresgebiet Süd).

Zadaniem brygad/dywizji węgierskich była przede wszystkim ochrona szlaków komunikacyjnych oraz zwalczanie partyzantki. Węgierskie oddziały okupacyjne składały się głównie z niedostatecznie wyposażonych rezerwistów. Mizerne było szczególnie uzbrojenie tych jednostek, ponieważ nie posiadały broni ciężkiej oraz słabo były nasycone bronią maszynową. Charakteryzowały się także nadreprezentacją żołnierzy niewęgierskiego pochodzenia. W sierpniu 1942 r. w Grupie Okupacyjnej „Wschód” ponad 50 proc. stanowili Słowacy, Rumunii i Ukraińcy (mniejszości na Węgrzech stanowiły 25 proc. społeczeństwa).

Artykuł został opublikowany w 5/2023 wydaniu miesięcznika Historia Do Rzeczy.

Autor: Arkadiusz Karbowiak