Bazylika św. Piotra w Watykanie to zarazem perła architektury renesansowej i jeden z najbardziej rozpoznawalnych zabytków na świecie. Jest odwiedzana każdego roku przez rzesze turystów.
Obecna bazylika jest drugą świątynią zbudowaną w tym miejscu. Pierwsza została wzniesiona przez cesarza Konstantyna Wielkiego, około 324 r. n.e. Już wówczas była to duża, pięcionawowa świątynia zakończona poprzeczną nawą – transeptem z przylegającą do niej absydą w osi nawy głównej. Na początku XVI w. kościołowi wybudowanemu na polecenie Konstantyna zaczęło jednak grozić zawalenie. Z tego powodu papież Juliusz II w 1506 r. podjął drastyczną decyzję o zburzeniu budowli i wybudowaniu na jej miejscu nowej świątyni, którą możemy podziwiać do dnia dzisiejszego. Ciekawostkę stanowi fakt, iż część trawertynu, czyli budulca, z którego wykonano dzisiejszą bazylikę, stanowi rzymskie Koloseum - zdecydowano się bowiem rozebrać jego fragment.
Budowa drugiej bazyliki
Przy budowie zostali zatrudnieni najwięksi mistrzowie epoki. Przy wznoszeniu bazyliki pracowali kolejno: Donato Bramante, Rafael Santi, Baldassare Peruzzi, czy Michał Anioł, któremu świątynia zawdzięcza swój ostateczny kształt.
Po objęciu kierownictwa nad budową Michał Anioł rozpoczął pracę nad trzema absydami i kopułą. Po śmierci Michała Anioła w 1564 r., schedę po nim przejęli architekci Pirro Ligorio, Giacomo della Porta (który w 1590 r. ukończył kopułę) oraz bracia Domenico i Giovanni Fontana. Kopuła bazyliki (wejście na nią jest jedną z atrakcji) waży blisko 14 tys. ton i składa się z dwóch części – wewnętrznej nośnej, wzmocnionej łańcuchami oraz zewnętrznej elewacyjnej. Autorem koncepcji monumentalnej fasady świątyni i jej późniejszym wykonawcą był Carlo Maderno. Ostatecznie powstała druga co do wielkości na świecie świątynia licząca 193 m. długości, 44,5 m. wysokości i powierzchni 2,3 ha.
Wnętrze
Wystrój rzeźbiarski bazyliki, w tym monumentalną Konfesję św. Piotra z baldachimem, oraz Cathedrę Petri (ołtarz z brązowym relikwiarzem, zawierającym drewniany tron, należący zgodnie z tradycją do św. Piotra), stworzył wybitny barokowy rzeźbiarz Gianlorenzo Bernini.
We wnętrzu bazyliki znajduje się także jedna z najsłynniejszych rzeźb autorstwa Michała Anioła, czyli Pieta, wykonana w latach 1498-500. Obecnie, po ataku fanatyka z 1972 r., który poważne uszkodził rzeźbę, dzieło chroni pancerna szyba.
Szczególną popularnością wśród odwiedzających cieszy się także trzynastowieczny posąg św. Piotra, którego autorstwo przypisuje się Arnolfowi di Cambio. Rzeźba powszechnie uważana jest za cudowną, dlatego też miliony wiernych przez setki lat ustawiały się w kolejce, aby prosząc w swoich intencjach, móc dotknąć bądź ucałować stopę świętego. Obecnie stopa posągu jest już tak wytarta, że została zabezpieczona specjalnym „butem”.
Wnętrze bazyliki ozdabiają przepiękne obrazy, takie jak: „Przemienienie” Rafaela, „Chrzest Jezusa” Maratty czy „La Navicella” Giotta. W rzeczywistości nie są to malowidła, lecz mozaiki wykonane z kolorowych kamieni pochodzących z całej Europy. Z mozaiki wykonana jest także posadzka świątyni.
W bazylice mieści się 11 kaplic i 45 ołtarzy, przy czym ołtarz główny zarezerwowany jest wyłącznie dla Mszy, którym przewodniczy Ojciec Święty. Wewnątrz świątyni znajduje się również muzeum zwane Skarbcem Bazyliki św. Piotra. Można tam oglądać meble, szaty oraz drogocenne dzieła sztuki sakralnej. Przechowywane są w nim również zabytkowe kolumny z dawnej bazyliki konstantyńskiej.
Od 1939 r. na polecenie papieża Piusa XII rozpoczęto systematyczne prace archeologiczne w podziemiach bazyliki, rozpoczynając od miejsca pod konfesją. Odkryto m.in. grób św. Piotra znajdujący się na głębokości ok. 7 m., dokładnie pod ołtarzem głównym (choć to, czy relikwie, które w tym miejscu znaleziono to faktycznie szczątki św. Piotra, pozostaje cały czas sprawą nie do końca wyjaśnioną), ale także inne groby rozmieszczone wzdłuż dawnej antycznej drogi rzymskiej Via Cornelia, przy której powstał cmentarz. Na chwilę obecną odsłonięto 22 grobowce. Z kolei w grotach, które zajmują przestrzeń pomiędzy obecną podłogą świątyni a dawną bazyliką konstantyńską, znajdują się groby 23 papieży, a także wielu wyższych duchownych i monarchów katolickich.
Czytaj też:
Ostatnie chwile Apostołów. Jak zginęli uczniowie Chrystusa?Czytaj też:
Mozaiki z czasów rzymskich odkryto w… Londynie. Robią wrażenieCzytaj też:
Jedyna taka Droga Krzyżowa. Arcydzieło Józefa Mehoffera