Opowieści o Indianach weszły do kanonu amerykańskiej kultury popularnej, a nawet do świata bajek Disneya. Niestety często historie te nie mają wiele wspólnego z rzeczywistością. Jacy naprawdę byli indiańscy wodzowie? Kim byli najbardziej słynni z nich?

Powhatan (ok. 1547 – ok. 1618)

Powhatan jest z pewnością najbardziej znany jako ojciec Pocahontas, której historia zresztą – ta najbardziej znana – została zupełnie, choć w ładny i kolorowy sposób, wypaczona przez disneyowską wytwórnię.

Powhatan, znany też jako Wahunsenacawh, był przywódcą Indian mieszkających w regionie Zatoki Chesapeake w Wirginii. Był on twórcą konfederacji kilkudziesięciu plemion, spośród których wiele podbił nie tyle orężem, co poprzez zawieranie sojuszy i małżeństwa. Powhatan utrzymywał relacje z angielskimi osadnikami, a jednemu z nich – Johnowi Smithowi – oferował przywództwo nad kolonią Jamestown. W 1609 roku, w wyniku pogorszenia relacji z Anglikami, doszło do pierwszej wojny pomiędzy Indianami Powhatana a osadnikami. Konflikt zakończył się dzięki zawarciu małżeństwa przez Pocahontas i Anglika, Johna Rolfe’a (odwołując się znów do bajki trzeba wspomnieć, że nic nie wiadomo, aby Pocahontas i Smith byli w sobie zakochani, choć niewykluczone, że pewnego razu córka Powhatana faktycznie wyprosiła u ojca darowanie mu życia). Powhatan pod koniec życia zrezygnował z przywództwa nad klanami na rzecz swych braci.

Opechancanough (ok. 1554 – 1646)

Opechancanough był bratem Powhatana i jego następcą. W młodości został porwany przez Hiszpanów i wywieziony do Europy, gdzie ochrzczono go nadając mu imię Don Luís de Velasco. Dziewięć lat później Opechancanough wrócił do swej krainy, jednak zamiast nawracać swych pobratymców, na co liczyli Hiszpanie, odrzucił chrześcijaństwo, zawiązał przeciwko Europejczykom konfederację i wydał im wojnę. W późniejszym czasie walczył także z Anglikami, plądrując ich osady w Wirginii. Zginął mając około 90 lat w czasie potyczki z Europejczykami.

Po’Pay (ok. 1630 – 1692)

Po’Pay (Popé) w 1680 roku rozpoczął bunt wypędzając Hiszpanów z Nowego Meksyku. Jego powstanie określa się nawet jako „pierwszą amerykańską rewolucję”. Niektórzy historycy twierdzą, że powstanie Po’Paya ocaliło od unicestwienia wiele rdzennych kultur. Z drugiej jednak strony metody stosowane przez niego były niezwykle okrutne. Indianie odcinali białym dostęp do wody, porywali konie, podpalali wioski i kościoły, mordowali księży.

Louis Cook (ok. 1740 – 1814)

Louis Cook, znany też jako Atiatoharongwen, był mieszanego pochodzenia, a w jego żyłach płynęła indiańska i afrykańska krew. Brał udział w wojnie o niepodległość Stanów Zjednoczonych. Znał język irokezów, a także angielski i francuski. Początkowo walczył w wojsku francuskim na terenie dzisiejszej Kanady, później przeszedł na stronę Amerykanów oferując swe usługi George’owi Washingtonowi. Dowodził oddziałami indiańskimi w wojnie o niepodległość USA, brał udział m.in. w bitwie pod Saratogą.

Tecumseh (1768 – 1813)

Po śmierci ojca w bitwie nad rzeką Kanawha w 1774 roku, Tecumseh został adoptowany przez wodza Shawnee o imieniu Blackfish z osady Old Chillicothe. Od tego czasu uczył się walki zbrojnej oraz oratorstwa. Tecumseh brał udział w wielu walkach przeciw Amerykanom, pierwszy raz około 1783 roku. W wieku 27 lat poznał córkę osadnika, Rebeccę Galloway, dzięki której lepiej poznał język angielski. W tym czasie zapoznał się z dziełami Szekspira, czytał Biblię, a wzorem do naśladowania stał się dla niego Aleksander Wielki.

Tecumseh znany był jako wielki przeciwnik oddawania ziemi Amerykanom. Przez wiele lat pracował nad zjednoczeniem indiańskich plemion przeciwko ekspansji białych. W 1812 roku, kiedy wybuchła wojna między Anglią i USA (tzw. druga wojna o niepodległość), Tecumseh i jego brat stanęli po stronie Anglików i brali udział w wielu bitwach. Mówi się, że Tecumseh był ostatnim wodzem, który zjednoczył tak wielu Indian pod wspólnym sztandarem.

Cochise (ok. 1805 – 1874)

Cochise był jednym z najbardziej znanych przywódców Apaczów w południowej Arizonie i północnym Meksyku. Wraz ze swoimi ludźmi przeprowadzał liczne rajdy na osady zamieszkane przez Europejczyków oraz Meksykanów.

W 1860 roku doszło do wojny między Amerykanami a Apaczami pod wodzą Cochise. Oskarżono go, choć nie miał z tym nic wspólnego, o porwanie syna jednego z osadników. Wkrótce w wyniku zasadzki zastawionej przez wojsko, został aresztowany. Wkrótce udało mu się jednak uciec, a jego sprzeciw wobec niesprawiedliwości, której osobiście doświadczył (wciąż ścigano go jako odpowiedzialnego za porwanie) sprawił, że ataki na Amerykanów stały się jeszcze bardziej zaciekłe. W końcu, w 1872 roku, rząd zaoferował Cochise podpisanie pokoju oferując mu ogromny teren w południowo-wschodnim krańcu terytorium Arizony, jeśli Apacze zaprzestaną rajdów i ataków. Cochise zgodził się na ten układ. Krótko jednak cieszył się pokojem. W 1874 roku poważnie zachorował i wkrótce zmarł. Ciało Cochise jego pobratymcy pochowali w Górach Smoczych, których część do dziś zwie się Twierdzą Cochise.

Geronimo (1829 –1909)

Geronimo, a właściwie Goyahkla lub Goyathlay, co oznacza „Ten, który ziewa” urodził się w 1829 roku w obozowisku Apaczów Bedonkohe nad rzeką Gila, na ówczesnym pograniczu z Meksykiem. Dorastał w dzisiejszej Arizonie i Nowym Meksyku. Jego plemię prowadziło liczne walki, głównie z innymi Indianami, m.in. Komanczami. Gdy Geronimo był już dorosłym mężczyzną, Apacze, musieli stawić czoła nowemu niebezpieczeństwu – meksykańskim osadnikom, którzy próbowali zająć ziemie należące do Indian.

W roku 1858, w czasie jednego z najazdów Meksykanów, Geronimo stracił żonę, trójkę dzieci oraz matkę. Zginęło także wiele innych ludzi z wioski przyszłego wodza, głównie kobiet i dzieci, a liczna grupa została uprowadzona do niewoli. To tragiczne wydarzenie sprawiło, że Geronimo wydał Meksykanom wojnę, nie mając dla nich żadnej litości. Geronimo początkowo unikał starć z Amerykanami, gdyż do nich nie żywił urazy. W końcu jednak, agresywna amerykańska polityka wobec Indian zmusiła go do walk także z nimi. Całe życie toczył walkę z ludźmi, którzy odebrali mu rodzinę. Dopiero 4 września 1886 roku został schwytany. Był ostatnim przywódcą Indian, który formalnie poddał się Amerykanom.

Apacze jeszcze przez jakiś czas byli uznawani za jeńców wojennych i byli przetrzymywani na Florydzie i w Alabamie. Ostatecznie trafili, wraz z Geronimo, do rezerwatu w pobliżu Fort Sill w Oklahomie. Geronimo resztę życia poświęcił rolnictwu. Nawrócił się na chrześcijaństwo. Niestety mieszkając w rezerwacie zaczął sięgać po alkohol i uprawiać hazard. Brał udział w różnych publicznych uroczystościach. W roku 1906 ukazała się jego autobiografia pt. „Geronimo. Historia życia”. Wódz Apaczów, Geronimo zmarł 17 lutego 1909 roku w wieku 80 lat.

Czytaj też:
Buffalo Bill i fenomen słynnego Wild West ShowCzytaj też:
Benjamin Franklin. Niepodległość, dyplomacja, Loża, nauka i wynalazkiCzytaj też:
"Boston Tea Party". Zepsuta herbata, fałszywi Indianie i rewolucja