USA zajmą Grenlandię? Dania już kiedyś sprzedała Amerykanom swoje terytorium

Ostatnie słowa Donalda Trumpa, który zasugerował, że Stany Zjednoczone powinny zająć Grenlandię wywołały, w zależności od regionu świata, satysfakcję, zdziwienie, oburzenie lub szok. Największa wyspa świata, choć zamieszkana zaledwie przez około 55 tysięcy ludzi, nie wydaje się na pierwszy rzut oka interesującym miejscem, lecz w perspektywie lat będzie miała rosnące znaczenie strategiczne, przede wszystkim w kontekście walki o zasoby znajdujące się pod lodem, zarówno na samej Grenlandii, jak w całej Arktyce. Jak potoczą się losy wyspy, pokażą najbliższe miesiące lub lata. Jednak, gdyby Duńczycy zdecydowali się sprzedać Grenlandię Amerykanom, nie byłaby to pierwsza terytorialna transakcja pomiędzy tym państwami.

W 1916 roku, po wieloletnich debatach i niekiedy burzliwych negocjacjach, Dania sprzedała bowiem Amerykom Dansk Vestindien, czyli Duńskie Indie Zachodnie – należące do Królestwa Danii wyspy, które dziś znane są jako Wyspy Dziewicze Stanów Zjednoczonych.

Strategiczne miejsce i doktryna Monroe’a

Wyspy Dziewicze zostały odkryte przez Krzysztofa Kolumba w 1493 roku. Przez kolejnych dwieście lat zamieszkało tam wielu osadników z Europy. Z czasem zaczęto przywozić na wyspy niewolników z Afryki, którzy pracowali na licznie powstających plantacjach. W drugiej połowie XVII wieku wyspy podzielono między Anglię i Danię. Dania zajęła wyspy Saint Thomas i Saint John, a w 1733 roku także, należącą wcześniej do Francji, wyspę Saint Croix. Administracją na wyspach zajmowała się Duńska Kompania Zachodnioindyjska. Kwitł tam handel, produkowano głównie trzcinę cukrową oraz rum. Dobrze prosperująca królewska kolonia zaczęła podupadać w połowie XIX wieku, kiedy ogłoszono wyzwolenie wszystkich niewolników. Dania borykała się wówczas ponadto z problemami na kontynencie z racji skonfliktowania z Prusami.

W tym czasie, czyli na początku lat 60. XIX wieku, Stany Zjednoczone po raz pierwszy wystąpiły z propozycją wykupienia od Danii Wysp Dziewiczych, widząc w nich świetną lokalizację dla swojej wojskowej bazy morskiej. Pomimo, że zarówno Dania, jak mieszkańcy wysp zgodzili się na transakcję, klęski żywiołowe, które dotknęły wtedy Karaiby, sprawiły, że transakcja nie doszła do skutku.

Negocjacje zostały wznowione dopiero w 1899 roku. USA zaproponowały zakup wysp za kwotę 5 milionów dolarów, lecz jedna z izb duńskiego parlamentu (Landsting) odrzuciła tę kwotę. Sprawa znowu została odroczona w czasie. Wrócono do niej w 1915 roku, kiedy trwała już Wielka Wojna.

Stany Zjednoczone póki co do konfliktu jeszcze nie przystąpiły, jednak coraz bardziej czuły zagrożenie ze strony Niemiec. Obawiano się, że jeżeli wojska niemieckie zajmą Danię, to będą próbowały wykorzystać także należące do niej kolonie, czyli Wyspy Dziewicze. To kłóciło się z funkcjonującą od dawna w amerykańskiej polityce doktryną prezydenta Jamesa Monroe’a, która zakładała, że państwa europejskie mają się nie wtrącać w sprawy obydwu Ameryk.

W 1915 roku Dania także okazała zainteresowanie sprzedażą Wysp Dziewiczych. W tym celu ze stroną amerykańską skontaktował się duński minister spraw zagranicznych Erik Scavenius, przekazując, że choć jego kraj nie może wystąpić z oficjalną propozycją dla Waszyngtonu, to władze Danii czekają na ruch amerykańskiego prezydenta.

Negocjacje na linii USA-Dania trwały do sierpnia 1916 roku i utrzymane były w zupełnej tajemnicy, aby Niemcy nie mogły zarzucić Kopenhadze, że narusza ona zasady neutralności. Sprawa sprzedaży wysp musiała jednak w końcu wyjść na jaw. Wywołała ona gorący spór i kryzys rządowy w samej Danii. Ostatecznie jednak duński parlament zgodził się na amerykańską propozycję zakupu Wysp Dziewiczych za kwotę 25 milionów dolarów w złocie. 9 marca 1917 roku król Danii Chrystian X wystosował oficjalny list pożegnalny do mieszkańców Duńskich Indii Zachodnich. 1 kwietnia nastąpiło formalne przekazanie wysp na rzecz Stanów Zjednoczonych. Stało się to zaledwie pięć dni przed wypowiedzeniem wojny Niemcom przez Waszyngton.

Czytaj też:
Egede: Grenlandia należy do GrenlandczykówCzytaj też:
"Rosyjska kraina wróżek" w cenie dwa centy za akr. Jak USA kupiły AlaskęCzytaj też:
Kanada 51. stanem USA? To nie żart