Bitwa pod Hastings była skutkiem inwazji na Anglię normańskich wojsk pod wodzą Wilhelma Zdobywcy. Książę Normandii wylądował w Pevensey na południowo-wschodnim wybrzeżu Anglii. Był to początek końca pewnego etapu w dziejach Wysp.
Wikingowie we Francji
Wilhelm był nieślubnym synem Roberta I, księcia Normandii i jego kochanki Arlette, córki garbarza z miasta Falaise. Z powodu swojego pochodzenia wielu, zwłaszcza angielskich historyków, określało go mianem Wilhelma Bękarta.
Wilhelm to starofrancuskie imię pochodzenia germańskiego („wil” oznacza pragnienie, a „helm” oznacza ochronę). Zostało wprowadzone w Anglii przez Wilhelma Zdobywcę i szybko stało się niezwykle popularne. W XIII wieku było to najczęściej spotykane imię wśród Anglików.
Wilhelm był „z pochodzenia” Wikingiem. Chociaż mówił po francusku i dorastał w Normandii, lennie lojalnym wobec francuskiego króla, on i inni Normanowie pochodzili od skandynawskich najeźdźców. Jeden z krewnych Wilhelma, Rollo (Rolf), najeżdżał północną Francję wraz z innymi Wikingami pod koniec IX i na początku X wieku. Ostatecznie Rollo osiadł na terytorium nazwanym Normandią (nazwa pochodzi od określenia „Norseman” – ludzie Północy), zgadzając się na zawarcie pokoju z królem Francji.
Książę Robert, który nie miał innych synów, wyznaczył Wilhelma na swojego dziedzica. Wraz z jego śmiercią w 1035, w wieku siedmiu lat, Wilhelm został księciem Normandii. Ta decyzja nie podobała się wielu możnym, którzy próbowali zgładzić młodego księcia. Ten jednak uniknął śmierci, choć zorganizowano na niego przynajmniej kilka zasadzek.
Wilhelm był zdolnym dzieckiem, szybko się uczył, zdobywał przyjaciół i posłuch. Uważa się, że już w wieku 20 lat Wilhelm stał się zdolnym władcą. Miał wsparcie króla Francji Henryka I, który darzył do uznaniem. W późniejszym czasie relacje z Francją się pogorszyły, ale to Wilhelm udowodnił swoją wyższość i zajął nawet część francuskich ziem, rozszerzając swoje władztwo na region Maine.
Walki o tron Anglii
Prawdopodobnie w roku 1051 Wilhelm Zdobywca odwiedził Anglię i spotkał się ze swoim kuzynem Edwardem Wyznawcą, bezdzietnym angielskim królem. Według historyków normańskich Edward obiecał uczynić Wilhelma swoim spadkobiercą, jednak na łożu śmierci zmienił zdanie i oddał królestwo w ręce Harolda Godwinsona, który był głową czołowej rodziny szlacheckiej w Anglii.
W styczniu 1066 roku zmarł król Edward, a Harold Godwinson został ogłoszony królem Haroldem II. Wilhelm natychmiast zakwestionował jego prawa do tronu, stwierdzając, że to jemu Edward obiecał królestwo. Nie tylko Wilhelm miał zastrzeżenia co do władzy Harolda. Przeciwko niemu wystąpił także jego własny brat, Tostig oraz król Norwegii Harald III Hardraade.
Harold najbardziej obawiał się Wilhelma, zebrał więc swoje wojska spodziewając się ataku Normanów. Jednak zamiast walki z Wilhelmem, musiał najpierw rozprawić się z bratem, który rozpoczął serię najazdów na ziemie w okolicach Londynu. We wrześniu Tostig połączył siły z królem norweskim Haraldem III i najechał Anglię od strony Szkocji. 25 września Harold spotkał ich w bitwie pod Stamford Bridge i pokonał (bitwę tę uważa się za koniec epoki najazdów Wikingów na Anglię).
28 września 1066 roku Wilhelm wylądował w Anglii niedaleko Pevensey. Przybyło z nim około 7 tysięcy żołnierzy i kawalerii. Wilhelm szybko zajął Pevensey i pomaszerował stronę Hastings, gdzie zatrzymał się, by zorganizować swoje siły przed atakiem na Londyn. 13 października Harold przybył wraz ze swoją armią w pobliże Hastings.
Bitwa pod Hastings
14 października rozpoczęła się bitwa pod Hastings. Starcie trwało sześć godzin. Początkowo szala zwycięstwa przechylała się na stronę Harolda. Wilhelm stracił trzy konie, co za każdym razem wywoływało popłoch wśród jego ludzi, którzy tracąc wodza z oczu, sądzili, że poległ.
Wilhelm, analizując sytuację na polu bitwy, postanowił zmienić taktykę i upozorował ucieczkę. Anglicy, widząc Normanów w odwrocie, rzucili się dość bezładnie w pogoń. Wilhelmowi właśnie o to chodziło. Wtedy zarządził nagły zwrot i do ataku rzucił swoją konnicę. Łucznicy mieli zaś ostrzeliwać przyboczny oddział Harolda (huskarlów). Po niedługim czasie wojska Wilhelma rozgromiły siły angielskie. W czasie bitwy pod Hastings poległ król Harold oraz wielu earlów i możnych angielskich.
Wilhelm Zdobywca mógł iść od razu na Londyn i zapewne bez większych przeszkód zająłby go. Powziął jednak inną taktykę. Pustoszył ziemie wokół stolicy, czekając aż sami Anglicy przyjdą do niego z propozycją pokoju. Tak się stało. Wilhelmowi zaproponowano koronę, którą ten, po krótkim czasie udawanego wahania, przyjął. Wilhelm Zdobywca został koronowany na króla Anglii 25 grudnia 1066 roku w opactwie westminsterskim. W ten sposób anglosaski etap historii Anglii dobiegł końca. Francuski stał się językiem dworu królewskiego i stopniowo mieszał się z językiem anglosaskim, dając początek nowoczesnej angielszczyźnie.
Wilhelm Zdobywca zapisał się w historii jako skuteczny i rozsądny władca. Jednym z jego największych osiągnieć jest „Domesday Book”, wielki spis ziem i mieszkańców Anglii. Po śmierci Wilhelma I w 1087 roku jego syn, William Rufus, został Wilhelmem II, drugim normańskim królem Anglii.
Jednym z najcenniejszych źródeł, dzięki któremu znane są dzieje podboju Anglii przez Wilhelma Zdobywcę jest Tkanina z Bayeux. Jest to płótno o długości 68 metrów i szerokości 0,5 metra, na którym wyhaftowano wiele scen opowiadających historię Wilhelma, przebieg bitwy pod Hastings oraz inne wydarzenia, jakie w tym czasie miały miejsce w Anglii. Szacuje się, że Tkanina z Bayeux powstała w drugiej połowie XI wieku, krótko po objęciu tronu przez Wilhelma. Jej twórca jest jednak nieznany.
Czytaj też:
Eleonora Akwitańska. Najpotężniejsza kobieta EuropyCzytaj też:
Łuki kontra kusze – broń „niegodna chrześcijanina”. Bitwa pod Crecy i wojna stuletniaCzytaj też:
Bitwa pod Poitiers 1356. Klęska Francji, która pogrążyła ją na kolejne lata