Najstarsza polska kolęda? O której mowa? Być może nigdy o niej słyszałeś, poznaj więc jej słowa i melodię.

Zdrow bądź, Krolu Anjelski

„Zdrow bądź, Krolu Anjelski” („Zdrow bądź, Krolu Anielski”) uchodzi za najstarszą polską kolędę. Jej tekst został zapisany w kazaniu Jana Szczekny z 1424 roku. Szczekna był magistrem praskim, profesorem na Uniwersyteckie Krakowskim i spowiednikiem królowej Jadwigi Andegaweńskiej. Oryginalny tekst nie zachował się wraz z zapisem nutowym, nie wiadomo więc dokładnie, jak brzmiała melodia kolędy „Zdrow bądź, Krolu Anjelski”.

Tekst kolędy był przez lata zapomniany. Został odnaleziony dopiero w XIX wieku. Natknął się na niego Aleksander Brückner podczas archiwalnych poszukiwań w Petersburgu. Dokument z zapisanymi słowami kolędy Brückner odnalazł w zbiorze dokumentów pochodzących z Biblioteki Załuskich.

„Zdrow bądź, Krolu Anjelski” to prawdopodobnie tłumaczenie czeskiej kolędy „Zdráv bud' králi andělský” lub łacińskiej pieśni „Ave rex angelorum”. Najstarsza polska kolęda liczy od 14 do 17 wersów.

„Zdrow bądź, Krolu Anjelski”

Zdrow bądź, Krolu Anjelski
K nam na świat w ciele przyszły,
Tyś zajiste Bog skryty,
W święte czyste ciało wlity.
Zdrow bądź, Stworzycielu
Wszego stworzenia,
Narodziłś się w ucirpienie
Prze swego luda zawinienia.
Zdrow bądź, Panie, ot Panny
Jenżś się narodził za ny.
Zdrow bądź, Jesu Kryste, krolu,
Racz przyjęci naszę chwałę.
Racz daci dobre skonanie
Prze twej matki zasłużenie,
Abychom cię wżdy chwalili,
Z tobą wiecznie krolowali. Amen.

Historia kolęd

Za pierwszą znaną pieśń bożonarodzeniową uważa się łaciński hymn autorstwa św. Hilarego pt. „Jesus refulsit omnium” („Jezus oświeca wszystko”), który powstał w 336 roku.

Aż do XIII wieku kolędy, rozumiane jako bożonarodzeniowe pieśni o łagodnej, nieco „luźniejszej” tematyce (o Jezusie śpiewano jako o Dzieciątku, a nie tylko jako o Bogu-Stwórcy), nie były śpiewane w kościołach. Tradycję śpiewania kolęd podczas Mszy i innych nabożeństw w okresie Bożego Narodzenia rozpoczął dopiero św. Franciszek z Asyżu.

Pretendentem do bycia najstarszą, znaną bożonarodzeniową kolędą jest francuska pieśń „Przyjazne zwierzęta”, którą śpiewano już w XII wieku. We Francji i Wielkiej Brytanii śpiewa się ją zresztą do dzisiaj. W podobnym czasie pojawiła się na terenie dzisiejszych Niemiec kolęda „In Dulci Jubilo”. Najstarszą polską kolędą jest natomiast „Zdrów bądź Krolu Anjelski”, która powstała najpóźniej w roku 1424. Z XVI wieku pochodzi zaś kolęda „Anioł pasterzom mówił”.

Najbardziej znaną na świecie kolędą jest „Cicha noc”. Pieśń ta powstała na początku XIX wieku w Austrii i przetłumaczona została na ponad 300 języków i dialektów. Autorem słów kolędy jest ksiądz Joseph Mohr. Melodię stworzył natomiast Franz Xaver Gruber, organista parafii w Oberndorf pod Salzburgiem.

Czytaj też:
Tradycyjne i staropolskie potrawy na Wigilię. Jak je przygotować?Czytaj też:
Krótka historia świątecznych kartek. Życzenia wczoraj i dzisiaj. Jakie wysłać?Czytaj też:
Abp Jędraszewski: Przez narodzenie Chrystusa nawiedziło nas Wschodzące Słońce