Choć zwycięska bitwa pod Grunwaldem rozsławiła Władysława Jagiełłę w całej Europie, to wynik całej wielkiej wojny z Zakonem nie był już tak zadowalający dla polskiego monarchy oraz wielkiego księcia litewskiego, Witolda. Podpisany na jej zakończenie pokój toruński Jan Długosz określił nawet jako „haniebny i szkodliwy”. Czy dziejopis miał rację? Czy jego ocena wynikała z faktów czy jedynie z antypatii, jaką darzył Litwina na polskim tronie?

Pierwszy pokój w Toruniu

Pokój w Toruniu z 1411 roku zwany jest niekiedy pierwszym pokojem toruńskim z racji, iż kolejny, drugi pokój w tym mieście podpisano w 1466 roku po zakończeniu wojny trzynastoletniej pomiędzy Polską a Krzyżakami.

Wielka wojna z Zakonem Krzyżackim zaczęła się w 1409 roku. Kulminacja działań wojennych przypadła na drugą połowę 1410 roku. Wtedy to, 15 lipca, doszło do jednej z największych bitew średniowiecznej Europy, czyli bitwy pod Grunwaldem, która zakończyła się całkowitą wiktorią dla wojsk polsko-litewskich wspieranych przez siły tatarskie. Kolejne zwycięstwo nad siłami krzyżackimi miało miejsce niedługo później, 10 października pod Koronowem. To starcie uważane jest przez niektórych historyków za jeszcze ważniejsze od bitwy grunwaldzkiej, gdyż ostatecznie położyło kres dominacji Zakonu na kolejne lata.

Sukces Polaków i Litwinów nie był jednak pełny – pomimo oblężenia Malborka, do którego doszło po zwycięstwie pod Grunwaldem, zamku nie udało się zdobyć, a państwo krzyżackie przetrwało. Pomimo, iż Krzyżacy byli osłabieni, wciąż stanowili zagrożenie dla ziem Polski i Litwy. Ponadto, państwa zachodnioeuropejskie, wspierające w tej wojnie niemal jednomyślnie Krzyżaków, nie były zadowolone z rosnącej potęgi państwa nad Wisłą. Zewsząd dochodziły głosy, że Jagiełło powinien porozumieć się z Krzyżakami. Zachodowi zależało, aby nie upokarzać Zakonu nadmiernie uciążliwymi warunkami pokoju.

Pokój toruński po wielkiej wojnie podpisano 1 lutego 1411 roku. Jak się okazało jego warunki nie były dla Polski zbyt korzystne.

Traktat pokojowy składał siż 19 punktów. Podpisali go król Polski Władysław Jagiełło, wielki książę litewski Witold oraz wielki mistrz Zakonu Krzyżackiego Henryk von Plauen. Pokój toruński mówił m.in., iż:

• Wszystkie dotychczasowe „krzywdy i spory” pomiędzy stronami zostaną unieważnione i zapomniane;
• Królestwo Polskie odzyska ziemię dobrzyńską zagarniętą wcześniej przez Krzyżaków;
• Zakon Krzyżacki zrezygnuje z roszczeń wobec Żmudzi na czas życia Władysława Jagiełły i Witolda;
• Księstwo Mazowieckie odzyska krainę Zawkrze;
• Toruń i ziemia chełmińska przejdą po pięciu miesiącach w ręce Krzyżaków;
• Kupcy będą mogli swobodnie przemieszczać się pomiędzy państwami;
• Obie strony zobowiążą się, że będą nawracać poddanych, którzy wciąż tkwili w pogaństwie;
• Wszystkie ziemie, wsie i zamki zdobyte przez każdą ze stron w czasie wojny, wrócą do poprzedniej władzy;
• Zakon wykupi od Polski swoich jeńców wojennych za łącznie 100 tysięcy kop groszy praskich w dwóch ratach (tak naprawdę tę sprawę ustalono już wcześniej, a wypłata „odszkodowania” była uzależniona od dotrzymania przez Jagiełłę warunków pokoju;
• Przynależność Santoka i Drezdenka zostanie rozstrzygnięta przez sąd arbitrażowy;
• Obie strony zobowiążą się, że nie wypowiedzą już sobie wojny, ani nie będą działać przeciwko sobie w porozumieniu z państwami trzecimi.

Polska nie zyskała żadnych nowych terytoriów po wielkiej wojnie. Można rzec, że prócz znacznego osłabienia Zakonu, nie zyskała na tym konflikcie materialnie, choć z drugiej strony dzięki pokojowi otrzymała kilka lat względnego spokoju w relacjach z Zakonem, a to też miało znaczenie, gdyż Polska także była osłabiona konfliktem i potrzebowała czasu na odbudowanie potencjału. Kolejna wojna z Krzyżakami była jednak właściwie nieunikniona. Doszło do niej zresztą już w 1414 roku (tzw. wojna głodowa).

Wojna z Zakonem wzmocniła jednakże pozycję Jagiełły oraz całej Korony na arenie międzynarodowej. Nieco ponad rok po podpisaniu pokoju w Toruniu, 15 marca 1412 roku, Jagiełło podpisał traktat pokojowy w Lubowli z Zygmuntem Luksemburskim, który potwierdzał, że Władysław Jagiełło jest władcą chrześcijańskim. Było to dla Polski ważne osiągnięcie i oddalało od niej groźbę ponownego konfliktu na dwa fronty, kiedy Polska musiała mierzyć się z Zakonem oraz atakiem wojsk monarchii węgierskiej na swoje ziemie.

Czytaj też:
Mikołaj Trąba. Był prawą ręką Jagiełły. Jak wywalczył tytuł prymasa?Czytaj też:
Elżbieta Granowska. Okrutne kpiny z trzeciej żony Jagiełły. Czy słuszne?Czytaj też:
Bitwa pod Kiesią. Polacy pogromili wrogów, lecz nie wykorzystali zwycięstwaCzytaj też:
Ścibor, Grunwald i Jasna Góra