Londyn to stolica Wielkiej Brytanii. W metropolii mieszka obecnie niemal 9 milionów ludzi. Londyn składa się z 32 gmin oraz autonomicznej części zwanej City. Zanim jednak miasto nad Tamizą zaczęło się rozrastać, było malutką rzymską osadą.
Od Londinium do Londynu
Rzym, który rozszerzał swoje władztwo w całej Europie, na Bliskim Wschodzie i w północnej Afryce, w roku 55 p.n.e. dotarł także do Brytanii. Juliusz Cezar zamierzał podbić Wyspy Brytyjskie, lecz pomimo starań nie udało mu się to. Brytania na kolejne niemal sto lat zyskała spokój. Do koncepcji podboju wrócił dopiero cesarz Klaudiusz w 43 roku n.e.
Brytania, przed przybyciem Rzymian, zamieszkiwana była przez liczne plemiona Brytów (Celtów). W okolicach Londynu, w rejonie dzisiejszych dzielnic Ilford i Wimbledon oraz lesie w okolicy Londynu (Epping Forest) istniały rozproszone osady. W północno-zachodnim Londynie, w dzielnicy Harrow, znaleziono także pozostałości liczącego ponad 9 kilometrów muru, który wybudowało prawdopodobnie plemię Catuvellauni. Być może mur miał chronić miejscową ludność przed rzymskim najazdem.
Za czasów panowania cesarza Klaudiusza Rzymianie założyli nad Tamizą, na terenie dzisiejszego Londynu, pierwszą osadę. Nie jest znana dokładna data powstania Londinium. Najczęściej za założenie „protoplasty” Londynu podaje się 43 lub 47 rok n.e.
Osada Londinium znajdowała się na przyczółku na północnym brzegu przy brodzie na Tamizie, gdzie znajdował się węzeł dróg oraz przeprawa rzeczna. Wioska założona została najpewniej jako podwaliny pod budowę portu handlowego. Pierwsza osada zajmowała obszar około 350 akrów, czyli miała wielkość taką, jaką obecnie Hyde Park.
Boudika
W 60 roku zmarł król Icenów Prasutagus. W swoim testamencie Prasutagus podzielił władztwo Icenów. Cześć terenów trafić miała do jego rodziny, zaś część ofiarowana została Rzymianom. Prasutagus wierzył, że Rzymianie uszanują jego wolę, a jego żona i córki zyskają po jego śmierci ochronę ze strony samego rzymskiego cesarza. Nadzieje okazały się płonne. Dla Rzymian Icenowie byli po prostu kolejnym barbarzyńskim ludem. Prokurator Brytanii Catus Decianus nie zamierzał realizować testamentu Prasutagusa. Całą ziemię Icenów zajęli Rzymianie, a królewski majątek został skonfiskowany. Rodzina zmarłego władcy znalazła się w niebezpieczeństwie.
Żona zmarłego władcy, Boudika została publicznie wychłostana, a obie jej córki zgwałcono. Jako pohańbione nie mogły już liczyć na zamążpójście, a więc dziedzictwo Prasutagusa przepadło.
Boudika okazała się jednak wielkim przywódcą. Zjednoczyła Icenów i ruszyła na wojska rzymskie. Szybko okazało się, że Rzymianie nie potrafią poradzić sobie z przeważającą, choć gorzej wyposażoną siłą przeciwnika. W czasie powstania Boudiki Icenowie zdobyli kilka rzymskich osad, w tym Londinium.
„Straszliwa katastrofa wydarzyła się w Brytanii. Dwa miasta zostały splądrowane, osiemdziesiąt tysięcy Rzymian i ich sojuszników zginęło, a wyspa została utracona na rzecz barbarzyńców. Co więcej, cała ta ruina została sprowadzona na Rzymian przez kobietę, co samo w sobie przysporzyło im największego wstydu… A osobą, która odegrała główną rolę w podburzaniu tubylców i przekonaniu ich do walki z Rzymianami, osobą, która została uznana za godną bycia ich przywódcą i która kierowała przebiegiem całej wojny, była Boudika, Brytyjka z rodziny królewskiej. Posiadała ona większą inteligencję niż często przynależy kobietom. W posturze była bardzo wysoka, z wyglądu najbardziej przerażająca, w spojrzeniu najbardziej dzika, a jej głos był szorstki; wielka masa płowych włosów opadała jej na biodra; na szyi miała duży złoty naszyjnik”. - pisał, jak widać nie bez przerażenia, historyk Kasjusz Dion.
Według innego historyka, Swetoniusza, powstanie Boudiki niemal skłoniło Rzymian do opuszczenia Brytanii. Tak się jednak nie stało. Wojska rzymskie pozostały na Wyspach, a Londinium zostało odbudowane.
Rozwój i kres
W dalszych latach osada była powiększana. Rzymianie zbudowali na terenie Londinium kamienny fort w 120 roku. Mury fortu wznosiły się na wysokość 5 metrów i były wzmocnione basztami obronnymi na każdym rogu. Fort zajmował powierzchnię 12 akrów. Mieszkało tam około 1000 żołnierzy. Z biegiem czasu rozbudowywano także osadę wokół fortu Rozciągała się ona na zachód do Ludgate Hill i na wschód do Tower Hill. Londinium zostało najważniejszym miastem w Brytanii, zastępując Camulodunum jako stolicę prowincji.
W II wieku w Londinium mieszkało około 45-60 tysięcy ludzi. W mieście powstała bazylika, wybudowano łaźnię, amfiteatr, Pałac Gubernatorów i wiele świątyń oraz bogatych domostw.
Pomiędzy 190 a 225 rokiem Rzymianie wznieśli Mur Londyński, konstrukcję obronną z kamienia o długości prawie 5 kilometrów, który bronił dostępu do Londinium od strony lądu. Obok Muru Hadriana, był to największy projekt budowlany, jakie Cesarstwo Rzymskie zrealizowało w Brytanii. Nie wiadomo dokładnie, jaki był powód budowy muru, ale być może było to związane z atakami Piktów na Londinium. W kolejnych latach miasto odpierało coraz liczniejsze najazdy. Pomiędzy 312 a 314 rokiem utworzono w Londinium biskupstwo. Sto lat później ostatni rzymscy żołnierze opuścili Londinium i Brytanię. Po 410 roku Londinium stopniowo pustoszało i podupadało. Ostatni mieszkańcy Londinium opuścili miasto w połowie V wieku.
Teren Londinium został ponownie zasiedlony w IX wieku w czasie najazdów Wikingów. Jedna z kronik podaje, że Londyn został ponownie założony przez króla Wesseksu, Alfreda Wielkiego jako Lundenburg.
Czytaj też:
Boudika. Legendarna pogromczyni Rzymu. Dlaczego jej zemsta była tak straszna?Czytaj też:
Barbarzyńcy, którzy pogrążyli Rzym. Ośmiu słynnych wodzówCzytaj też:
QUIZ: Kiedy zaczęła się Anglia? Co wiesz o Wyspach Brytyjskich?