Choć na temat cywilizacji sumeryjskiej nie zachowało się do naszych czasów zbyt wiele informacji, to wiemy, iż zawdzięczamy im całkiem sporo. Kim byli tajemniczy Sumerowie? Ich pochodzenie jest nieznane. Osiedlając się na obszarze Mezopotamii stworzyli jednak podwaliny pod istnienie dzisiejszego świata.
Sumerowie – osiągnięcia
Pismo
Sumeryjskie pismo klinowe jest najstarszym na świecie systemem pisma. Początkowo był to zestaw symboli oraz obrazków. Z czasem przekształciły się one w znane nam lepiej kliny, które ryto na glinianych tabliczkach. Nacinano je specjalnym rylcem, a później tabliczki te wypalano i utwardzano. Pismo klinowe odczytano dopiero w XIX wieku, kilka wieków po jego odkryciu.
Kalendarz
Sumer jako jedna z pierwszych cywilizacji opracowała własny kalendarz. Jego powstanie datuje się na około 2100 lat p.n.e. Kalendarz sumeryjski podzielony był na 12 miesięcy, z których każdy miał 29 lub 30 dni. Miesiąc zaczynał się w dniu, w którym Księżyc znajdował się w nowiu. Nie wiemy, jakie dokładnie święta obchodzili Sumerowie. W ich kalendarzu pojawiały się jednak dni świąteczne, które przypadały m.in. na 1, 7 i 15 dzień miesiąca.
Matematyka
Uważa się, iż Sumerowie posiedli dość rozległą wiedzę z zakresu matematyki. Opracowali m.in. sześćdziesiątkowy system liczbowy, który wciąż jest w użyciu. Z systemu tego wzięło się m.in. dzielenie godziny na 60 minut. Tę metodę przejęli po Sumerach Babilończycy, którzy także udoskonalili go.
Falanga
Falanga, czyli szyk bojowy piechoty jest utożsamiany przede wszystkim ze starożytną Grecją i szeroko pojętym światem helleńskim. Niewykluczone jednak, że walkę w takim szyku wymyślili już Sumerowie, którzy byli zresztą zaprawionymi w boju wojownikami z powodu licznych wojen, jakie toczyły między sobą sumeryjskie miasta. Jedno z najciekawszych przedstawień sumeryjskiej sztuki wojennej odkryto na sztandarze z Ur w grobowcu króla Ur-Pabilsaga.
Pierwszy epos?
Najstarszy poemat w dziejach świata, znany Epos o Gilgameszu, powstał w Akadzie na podstawie istniejących wcześniej sumeryjskich utworów opowiadających o mitycznym bohaterze i zarazem królu Uruk oraz jego licznych wyczynach. Sumeryjskie poematy zostały spisane na tabliczkach, które przetrwały do naszych czasów (datowane są na początek II tysiąclecia p.n.e.), choć są to zapewne kopie jeszcze starszych wersji tych utworów.
Eridu i inne miasta
Eridu to legendarna siedziba pierwszej sumeryjskiej dynastii i jedno z pierwszych sumeryjskich miast, które wyrosło z czasem także na jedno z najpotężniejszych miast-państw w regionie. W czasach swej świetności Eridu wznosiło się bezpośrednio nad wodami Zatoki Perskiej. Dzisiaj stanowisko archeologiczne w miejscu dawnego sumeryjskiego miasta leży w głębi lądu. Według sumeryjskiego mitu o potopie Eridu miało być pierwszą z pięciu przedpotopowych stolic Sumeru. Inne, silne miasta Sumeru to m.in. Ur, Bad-Tibira, Szuruppak, Sippar, Lagasz, Kisz i Nippur. Każde z miast miało swojego boga-opiekuna. Na terenie każdego z nich budowano świątynie oraz charakterystyczne zigguraty.
Pług
Pług został wynaleziony przez Sumerów około 5 tysięcy lat temu. Z całą pewnością można uznać ten wynalazek za jeden z najdonioślejszych w dziejach ludzkości. Jak wyglądałby nasz postęp bez tej pierwszej maszyny rolniczej? Pług okazał się narzędziem rewolucyjnym i szybko rozprzestrzenił się na cały świat.
Instrumenty
Sumerów uważa się także za twórców pierwszych instrumentów strunowych (były one podobne do liry). Najstarsze znalezione egzemplarze datuje się na 2550 lat p.n.e. Niektóre (połamane i niekompletne) znaleziono na Cmentarzu Królewskim w dawnym mieście Ur. Wykonane były z drewna, srebra i złota.
Piwo
Piwo było podstawą codziennej diety Sumeryjczyków, co sprawia tym samym, że piwo jest najstarszym trunkiem świata. Opiekunką wszystkich osób zajmujących się produkcją piwa była bogini Ninkasi. Pite przez tysiącami lat sumeryjskie piwo nie przypominało znanych nam dzisiaj trunków. Było dość gęste i nieklarowne. Spożywano je przez specjalne słomki i sitka. Piwo bywało też walutą. Płaciło się nim np. robotnikom.
Upadek
Cywilizacja sumeryjska nie zniknęła z powierzchni ziemi w wyniku podbojów, lecz została wchłonięta przez inne kultury i napływające na terytoria Sumerów ludy. Ludność sumeryjska „rozpłynęła się” pod naporem Amorytów czy Akadyjczyków. Z czasem wiedza o Sumerach i ich osiągnięciach odeszła w zapomnienie, a język sumeryjski stał się językiem martwym. O dokonaniach tej niezwykłej cywilizacji ludzkość przypomniała sobie dopiero po wielu wiekach, głównie dzięki pracy archeologów.
Czytaj też:
Siedem najstarszych zabytków pisma na świecieCzytaj też:
Dziesięć tajemniczych miejsc, które od wieków fascynująCzytaj też:
Czy Wielki Sfinks to bardziej dzieło przyrody, niż człowieka? Nowe badaniaCzytaj też:
Piwo. Historia jednego trunku. Pito je długo przed wynalezieniem koła