Polska potęga wolności

Polska potęga wolności

Dodano: 
Potęga Rzeczypospolitej u zenitu. Złota wolność. Elekcja R.P. 1573. Autor: Jan Matejko
Potęga Rzeczypospolitej u zenitu. Złota wolność. Elekcja R.P. 1573. Autor: Jan Matejko Źródło: Wikimedia Commons / Ewa Suchodolska, Marek Wrede (1998). Jana Matejki Dzieje cywilizacji w Polsce. Zamek Królewski w Warszawie
Z prof. dr. hab. Wojciechem Polakiem, historykiem, autorem książek rozmawia Radosław Wojtas.

Radosław Wojtas: Chciałbym, aby temat naszej rozmowy korespondował z tytułem pana najnowszej książki – „Blask Rzeczypospolitej”. Pomówmy zatem o tych momentach w historii, gdy nasz kraj święcił największe triumfy. Ale może najpierw zdefiniujmy – Rzeczpospolita, czyli...

Prof. dr hab. Wojciech Polak: Już Wincenty Kadłubek użył określenia „Rzeczpospolita”. Z czasem coraz mocniej wybrzmiewało ono w naszych dziejach, zwłaszcza wtedy, gdy rosła rola rycerstwa, a następnie szlachty od XIV/ XV w. W wieku XVI szlachta już właściwie współrządziła królestwem, więc – przynajmniej w odniesieniu do niej, ale częściowo w odniesieniu do innych stanów – Rzeczpospolita oznaczała coś powszechnego, coś wspólnego, czyli inaczej – wspólnotę, i tak najlepiej można to przekładać na współczesny język. Polska stała się wspólnotą i zaistniało przekonanie, że wszyscy jesteśmy za nią odpowiedzialni. To było rzadkie w ówczesnej Europie, bo odpowiedzialnych za państwa uważano władców, rodziny panujące. Tymczasem w Rzeczypospolitej każdy szlachcic, ale w jakimś sensie każdy obywatel, nawet z niższych stanów, czuł się współodpowiedzialny za państwo.

Wywiad został opublikowany w 17-18/2024 wydaniu tygodnika Do Rzeczy.

Rozmawiał: Radosław Wojtas