SpaceX (Space Exploration Technologies Corporation) zostało założone w 2002 roku przez Elona Muska, który stawiał sobie za cel zmniejszenie kosztów transportu kosmicznego, co pozwoliłoby na kolonizację Marsa. SpaceX produkuje m.in. rakiety nośne Falcon, silniki rakietowe, bezzałogowe statki kosmiczne Dragon dostarczające zaopatrzenie na Międzynarodową Stację Kosmiczną oraz satelity komunikacyjne Starlink. Firma opracowuje także program Starship, czyli superciężki statek kosmiczny przeznaczony do lotów międzyplanetarnych i orbitalnych lotów kosmicznych. Docelowo Starship ma zastąpić istniejący aktualnie Falcon 9 i Falcon Heavy oraz Dragony.
SpaceX to pierwsza prywatna firma, która stworzyła rakietę na paliwo ciekłe, która osiągnęła orbitę ziemską, pierwsza prywatna firma, która wysłała statek kosmiczny na Międzynarodową Stację Kosmiczną i przeprowadziła pierwszy pionowy start i pionowe lądowanie z napędem orbitalnym. SpaceX również jako pierwsza wysłała astronautów na orbitę i Międzynarodową Stację Kosmiczną. Falcon 9 wystartował i wylądował ponad 100 razy.
Marzenia o Marsie
W roku 2001 Elon Musk opracował koncepcję programu Mars Oasis. Musk stworzył koncepcję wysłania na Marsa eksperymentalnej, miniaturowej szklarni i uprawie na miejscu roślin. Początkowo Musk planował kupić tanie rosyjskie rakiety, aby zrealizować swój pomysł, lecz w tym czasie relacje pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Rosją pogorszyły się i z transakcji nic nie wyszło. Wtedy Musk postanowił sam zbudować rakiety, których potrzebuje. Wierzył, że używając nawet tanich, komercyjnych, gotowych komponentów można zbudować rakietę, która będzie tak samo dobra (albo lepsza) do tych powstałych do tej pory.
W 2002 roku Elon Musk stworzył własną firmę pod nazwą Space Exploration Technologies Corporation (SpaceX). Pierwszą siedzibą SpaceX był magazyn w El Segundo w Kaliforni. Pierwszymi współpracownikami Muska zostali m.in. inżynier rakietowy Tom Mueller, Gwynne Shotwell i Chris Thompson. Do 2005 roku SpaceX zatrudniało 150 osób. Przez pierwsze lata istnienia firmy wszystkich ludzi osobiście zatrudniał Elon Musk, który przeprowadzał też wszystkie rozmowy kwalifikacyjne.
W 2006 roku SpaceX został wybrany przez NASA do realizacji niektórych kontraktów dotyczących zaopatrzenia załogi i obsługi Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Był to początek realizacji projektu późniejszej rakiety Dragon.
Falcon, Dragon, Starlink, Starship - programy SpaceX
We wrześniu 2008 roku premierę miała pierwsza rakieta orbitalna Falcon 1. Całkowity koszt opracowania tej rakiety wyniósł 90 milionów dolarów. Pierwsze dwie rakiety nośne Falcon 1 zostały zakupione przez Departament Obrony Stanów Zjednoczonych. Choć ostatecznie wszystko skończyło się dobrze, pierwsze starty Falcona 1 okazały się kompletną porażką, co omal nie doprowadziło SpaceX do bankructwa. Problemy SpaceX „nałożyły się” na kłopoty drugiej firmy Elona Muska, Tesla Motors, która również miała wielkie kłopoty finansowe. Szczęśliwie dla Muska obie firmy dość szybko wyszły na prostą. Falcon 1 zaliczył udany start przy czwartej próbie we wrześniu 2008 roku
SpaceX pierwotnie zamierzało podążać za swoim lekkim pojazdem startowym Falcon 1, tworząc rakietę Falcon 5. Ostatecznie przystąpiono do rozwoju Falcon 9, cięższej rakiety wielokrotnego użytku. Zanim jeszcze rakieta powstała, NASA ogłosiła, że jest zainteresowana jej zakupem. Falcon 9 wystartował po raz pierwszy w czerwcu 2010 roku, używając przy tym makiety statku Dragon.
Pierwszy bezzałogowy statek kosmiczny Dragon wystrzelono w grudniu 2010 roku. Powrócił on na Ziemię po dwukrotnym okrążeniu orbity ziemskiej, wypełniając wszystkie cele swojej misji. Kilka miesięcy później NASA podpisała ze SpaceX kontrakt na 75 milionów dolarów. Dragon miał zostać przygotowany jako pojazd do transportu załogi Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. W maju 2012 roku Dragon po raz pierwszy dostarczył ładunek na MSK.
SpaceX rozwijał się coraz szybciej. Pierwszą misję komercyjną dla prywatnego klienta zrealizowano w 2013 roku. Firma Elona Muska stworzyła pojazdy i konstrukcje niezwykle konkurencyjne dla innych, rządowych przedsiębiorstw. SpaceX udowodniło, że jest w stanie produkować rakiety dużo tańsze, niż inne tego typu firmy.
W lutym 2015 SpaceX zaczęło opracowywać kolejny projekt: satelity Starlink, których celem jest zapewnienie globalnej usługi szerokopasmowego Internetu. W maju 2019 roku SpaceX wystrzelił pierwszą dużą partię 60 satelitów Starlink, co rozpoczęło operację rozmieszczania największej komercyjnej konstelacji satelitów na świecie. W styczniu 2019 roku SpaceX rozpoczęło budowę pierwszych prototypów statku Starship, a w maju 2020 roku firma Muska, jako pierwsza komercyjna w historii, wystrzeliła rakietę Crew Dragon z dwoma astronautami na pokładzie.
Do marca 2018 roku SpaceX przeprowadził ponad 100 startów swoich rakiet, co dało firmie około 12 miliardów dolarów przychodów z kontraktów. Kontrakty obejmowały zarówno klientów komercyjnych, jak i rządowych. Firma SpaceX warta jest obecnie ponad 125 miliardów dolarów.
Czytaj też:
Samochody elektryczne. Ich historia jest znacznie dłuższa niż Tesla Elona MuskaCzytaj też:
NASA odpowiedzią na psa Łajkę. Podbój kosmosu i zimna wojnaCzytaj też:
QUIZ: Zimna wojna. Co wiesz o amerykańsko-sowieckiej rywalizacji?