Patron roku 2022 to kolejna już edycja inicjatywy mającej na celu uhonorowanie i upamiętnienie osób, wydarzeń lub idei ważnych dla Polski i Polaków.
W bieżącym roku Sejm Rzeczpospolitej Polskiej wybrał kilka ważnych dla naszej historii postaci oraz jeden okres literacki jako ideę, która ukształtowała kolejne pokolenia Polaków.
Patronami roku 2022 zostali wybrani:
Maria Grzegorzewska,
Maria Konopnicka,
Ignacy Łukasiewicz,
Józef Mackiewicz,
Wanda Rutkiewicz,
Józef Wybicki,
oraz Polski Romantyzm
Uzasadnienia
Maria Grzegorzewska
Była twórcą pedagogiki specjalnej i jako pierwsza zakładała tego typu szkoły. Podkreślała, że „nie ma kaleki – jest człowiek”. Prowadziła kursy dla nauczycieli mających uczyć w szkołach specjalnych. W roku 2022 przypada setna rocznica utworzenia Państwowego Instytutu Pedagogiki Specjalnej, którego Grzegorzewska została dyrektorem. „Maria Grzegorzewska podkreślała, że każdy ma punkt archimedesowy, dzięki któremu można odkryć moc w człowieku i ocalić pełnię jego człowieczeństwa. Wciąż aktualne jest jej przesłanie: Piękne słowa tylko szkodę przynoszą, jeśli nie są poparte czynem, choćby próbą działania. Ona sama była zwolenniczką idei łączenia teorii z praktyką, przenikania przeszłości w przyszłość. Jej dzieła stanowią inspirację dla kolejnych badaczy i twórców akademickiej pedagogiki specjalnej oraz praktyki edukacyjnej, terapeutycznej i rehabilitacyjnej” – zapisano w poselskim projekcie.
Maria Konopnicka
Uważana jest za jedną z najwybitniejszych pisarek w polskiej historii. W 2022 roku przypada 180. rocznica jej urodzin. Była autorką takich dzieł jak „Rota”, „Pan Balcer w Brazylii”, „Mendel Gdański”, „Nasza szkapa” czy powieści i wierszy dla dzieci, jak „O krasnoludkach i o sierotce Marysi” i „Na jagody”.
„Za pomocą utworów protestowała przeciwko ustrojowi oraz niesprawiedliwości społecznej. Uczestniczyła w proteście przeciwko prześladowaniu dzieci polskich we Wrześni, akcji potępiającej represje władz pruskich. Walczyła o prawa kobiet, o pomoc dla więźniów politycznych i kryminalnych”. – czytamy w uzasadnieniu.
Ignacy Łukasiewicz
W 2022 roku przypada zarówno 200. rocznica urodzin Ignacego Łukasiewicza, jak i 140. rocznica jego śmierci. Posłowie w uzasadnieniu wyboru Łukasiewicza piszą o jego wielkich i niezwykłych zasługach dla przemysłu i gospodarki Polski oraz o jego „zaangażowaniu w walkę o niepodległość Ojczyzny” i „dbałości o pracowników”. „Należy on do zaszczytnego grona Polaków, których działalność odcisnęła wielki i pozytywny wpływ na rozwój naszej Ojczyzny, jak również całego świata” – czytamy w ustawie.
Ignacy Łukasiewicz jest powszechnie znany jako wynalazca lampy naftowej i założyciel pierwszej na świecie kopalni ropy naftowej.
Józef Mackiewicz
W 2022 roku przypada 120. rocznica jego urodzin. W uzasadnieniu czytamy, że niezwykle ważna jest „wielkość jego dorobku wytrwale wspierającego ideę: niepodległości Polski, wolności i przyjaznego współistnienia narodów Europy Środkowo-Wschodniej i niezłomnego oporu przeciwko komunizmowi, oraz uniwersalne wartości jego prozy literackiej”. Józef Mackiewicz jest autorem bardzo dużej liczby prac. Są to m.in.: „Optymizm nie zastąpi nam Polski”, „Zbrodnia katyńska w świetle dokumentów”, „The Katyn Wood Murders” (wydana w Londynie).
Wanda Rutkiewicz
Rok 2022 to 30. rocznica śmierci wybitnej himalaistki. Była trzecią kobietą na świecie i pierwszym Polakiem w ogóle, który zdobył szczyt Mount Everest. Jako pierwsza kobieta w historii zdobyła szczyt K2. „Na upamiętnienie zasługuje też działalność Wandy Rutkiewicz w opozycji demokratycznej. W latach 80. była członkinią zakładowego koła „Solidarności” w Instytucie Maszyn Matematycznych. Niektóre źródła podają, że była pomysłodawczynią założenia tej komórki związku. Od najmłodszych lat trenowała różne dyscypliny sportu, by ostatecznie związać się z górami – najpierw jako taterniczka, potem alpinistka, a wreszcie – himalaistka. Była orędowniczką kobiecego himalaizmu, wspierała kobiece ekspedycje i sama brała w nich udział” - podkreślono w uzasadnieniu.
Józef Wybicki
W roku 2022 przypada kilka rocznic związanych z Wybickim: 275. rocznica urodzin, 225. rocznica napisania słów „Pieśni Legionów Polskich we Włoszech”, 200. rocznica śmierci oraz 95. rocznica ustanowienia pieśni „Jeszcze Polska nie zginęła” hymnem narodowym. Józef Wybicki to jeden z najważniejszych działaczy politycznych polskiego Oświecenia.
Polski Romantyzm
Wybór okresu literackiego, jakim jest romantyzm wiąże się z 200. rocznicą opublikowania w Wilnie dzieła „Ballady i romanse” Adama Mickiewicza. Tomik ten uważa się za początek polskiego romantyzmu. „To romantyzm przyniósł genialne dokonania w literaturze Adama Mickiewicza i Juliusza Słowackiego, w muzyce Fryderyka Chopina i Stanisława Moniuszki, w malarstwie Piotra Michałowskiego i Jana Matejki. Byli artystami polskimi, a jednocześnie światowymi ukazującymi wartości polskie w ich uniwersalnym kontekście” – czytamy w uzasadnieniu uchwały.
Czytaj też:
„Tęskno mi, Panie”. Cyprian Kamil Norwid – wieszcz niezrozumiałyCzytaj też:
Niespokojny duch Juliusza SłowackiegoCzytaj też:
Tajemnica tragedii pod Gaszerbrum. Wspomnienie Artura Hajzera