Choć początkowo niektórzy Polacy mieli nadzieję, że wejście w granice Rzeczpospolitej wojsk sowieckich uchroni Polaków przed zagładą ze strony niemieckiego okupanta, szybko okazało się jak płonne są to nadzieje.

Pismo Berii

Jeszcze we wrześniu 1939 roku komisarz ludowy spraw wewnętrznych ZSRS, Ławrientij Beria powołał do istnienia Zarząd do Spraw Jeńców Wojennych i Internowanych. Wkrótce zaczęły powstawać pierwsze obozy dla aresztowanych. Na początku października obozy dla oficerów zostały utworzone w Starobielsku i Kozielsku oraz w Ostaszkowie – dla funkcjonariuszy policji i Korpusu Ochrony Pogranicza. Część polskich szeregowców została wtedy zwolniona.

Do końca lutego w obozach tych znalazło się niemal 15 tysięcy ludzi. Wśród nich znajdowało się wielu oficerów rezerwy powołanych do Wojska Polskiego w chwili wybuchu wojny. Byli to więc przedstawiciele różnych zawodów: nauczyciele, lekarze, prawnicy, inżynierowie, pisarze, a także księża katoliccy i prawosławni oraz duchowni protestanccy i Żydzi.

5 marca 1940 roku Biuro Polityczne Komitetu Centralnego WKP(b) podjęło decyzję o wymordowaniu wszystkich polskich oficerów znajdujących się w obozach jenieckich. Decyzja ta zapadła na wniosek Berii, który był komisarzem spraw wewnętrznych. Beria stwierdzał, że wszyscy osadzeni są „zatwardziałymi, nierokującymi poprawy wrogami władzy sowieckiej” i postulował wymierzenie im najwyższej kary – kary śmierci poprzez rozstrzelanie. Beria pisał ponadto, że wyrok powinien być wykonany jak najszybciej, bez wzywania jeńców i bez przedstawiania im zarzutów.

Pismo Berii zostało natychmiast zaakceptowane i podpisane przez Józefa Stalina, Klimenta Woroszyłowa (marszałek ZSRS i komisarz obrony), Wiaczesława Mołotowa (przewodniczący Rady Komisarzy Ludowych) i Anastasa Mikojana (wiceprzewodniczący Rady Komisarzy Ludowych). Formalnie Polacy otrzymali wyroki śmierci od Kolegium Specjalnego NKWD.

Zabić ich wszystkich

3 kwietnia 1940 roku przystąpiono do „likwidacji” obozu w Kozielsku, a 5 kwietnia – obozu w Ostaszkowie i Starobielsku. Przez kolejnych kilka tygodni polskich jeńców wywożono w grupach do miejsc, gdzie byli zabijani.

4404 osoby z Kozielska Sowieci zamordowali w Katyniu. 3896 osób ze Starobielska strzałem w tył głowy – podobnie jak w Katyniu – zabito w więzieniu w Charkowie. 6287 osób z obozu w Ostaszkowie zostało zamordowanych w Kalininie. Ciała zabitych Polaków pochowano w Lesie Katyńskim, na przedmieściach Charkowa i w Miednoje.

Trzeba pamiętać, że prócz niemal 15 tysięcy polskich oficerów zabitych w wyżej wymienionych miejscach, Sowieci zabili jeszcze około 7300 Polaków, którzy znajdowali się w więzieniach na terenach wcielonych do ZSRS: 3435 osób zamordowano na Ukrainie, a około 3800 na Białorusi. Ponadto, nieznana liczba Polaków (dziesiątki tysięcy ludzi) została wywieziona do łagrów w głąb ZSRS.

Czytaj też:
Śmierć Stalina. Jak partia, ludzie i literaci żegnali "wielkiego wodza"Czytaj też:
Tambowscy chłopi przeciw LeninowiCzytaj też:
Mobilizator Stalin