W obronie Sienkiewicza
  • Piotr ZychowiczAutor:Piotr Zychowicz

W obronie Sienkiewicza

Dodano: 
Śmierć Podbipięty, mal. J. Kossak
Śmierć Podbipięty, mal. J. Kossak Źródło: Wikimedia Commons
Oskarżenia wobec pisarza są niesprawiedliwe. W powieści „Ogniem i mieczem” w uczciwy sposób przedstawił racje obu stron.

Henrykowi Sienkiewiczowi stawia się często zarzut, że dziejowy dramat – jakim były zmagania szlachty z Kozaczyzną – przedstawił stronniczo i karykaturalnie. Obraz Polaków w „Ogniem i mieczem” miał zostać wyidealizowany, a Kozacy mieli zostać przedstawieni w krzywym zwierciadle. Jako żądna krwi tłuszcza, horda rozszalałych rezunów, która w pijanym widzie rzuciła się na Rzeczpospolitą, aby grabić, rzezać i gwałcić. Bóg raczy wiedzieć dlaczego.

Wydaje się, że zarzuty te są mocno przesadzone. W „Ogniem i mieczem” znaleźć można całe fragmenty przeczące tym oskarżeniom. Sienkiewicz starał się uczciwie przedstawić również argumenty strony kozackiej. Weźmy choćby słynną rozmowę Skrzetuskiego z Chmielnickim.

– Spójrz, co się dzieje na Ukrainie! – mówił Chmielnicki. – Hej! Ziemia bujna – ziemia matka, ziemia rodzona! A kto w niej jutra pewien? Kto w niej szczęśliw? Kto wiary nie pozbawion, z wolności nie obran, kto w niej nie płacze i nie wzdycha?

Artykuł został opublikowany w 3/2023 wydaniu miesięcznika Historia Do Rzeczy.