Anna Cylejska to druga żona Władysława Jagiełły. Pochodzący z Litwy król miał łącznie cztery żony, spośród których najbardziej znaną pozostaje święta Jadwiga Andegaweńska. Na drugim miejscu, pod względem „popularności”, umieścić można pewnie czwartą żonę, Zofię Holszańską zwaną Sońką, która była matką królów Polski i Węgier. Po niej sporo mówi się także o trzeciej żonie króla, Elżbiecie Granowskiej z Pilczy, z którą ślub nie podobał się wielu możnym w Krakowie (Elżbieta była „zaledwie” szlachcianką i nie miała królewskich korzeni).
Małżeństwo Władysława Jagiełły z Anną Cylejską pozostaje więc chyba najmniej znane, choć para doczekała się nawet córki, zapominanej niestety często, Jadwigi Jagiellonki.
Anna Cylejska – młode lata
Anna Cylejska urodziła się pod koniec 1380 lub na początku 1381 roku w Celje (obecnie Słowenia). Miała piastowskie korzenie: jej matką była Anna Kazimierzówna, córka króla Polski Kazimierza Wielkiego i jego czwartej żony Jadwigi Żagańskiej. Ojcem Anny Cylejskiej był hrabia Wilhelm von Cilli, który poślubił swą żonę w 1380 roku.
Pierwsze lata życia Anna spędziła w Celje. Kiedy w 1392 roku zmarł Wilhelm von Cilli, matka Anny wyszła za mąż za Ulryka von Teck z Wirtembergii. Anna Cylejska trafiła wówczas pod opiekę kuzyna swojego ojca, Hermana II von Cilli i wychowywała się na jego dworze.
Tymczasem w 1399 roku, po urodzeniu córeczki, zmarła królowa Polski, Jadwiga Andegaweńska. Krótko przed śmiercią miała wyrazić życzenie, aby jej mąż Władysław po jej śmierci pojął za żonę właśnie Anne Cylejską, w której żyłach płynęła piastowska krew. Czy faktycznie to Jadwiga „namaściła” Annę na kolejną polską królową? Nie ma co do tego pewności, faktem jest jednak, że w 1400 roku do Celje wyruszyło polskie poselstwo, które miało zaproponować opiekunowi Anny małżeństwo z polskim królem Władysławem Jagiełłą.
Jeśli nawet związek Anny i Władysława nie został zainspirowany przez Jadwigę, to był bardzo dobrym posunięciem polskiego dworu. Władysław Jagiełło wciąż uważany był trochę za „obcego” na polskim tronie. Koronę zyskał przecież dzięki małżeństwu z Jadwigą, która, choć pochodziła z Węgier, była prawnuczką Władysława Łokietka. Legitymizacja władzy Jagiełły w Polsce mogła zostać więc umocniona poprzez kolejne małżeństwo z inną Piastówną.
Żona Jagiełły i królowa Polski
Kiedy w 1400 roku wysłannicy polskiego króla przybyli do Celje z propozycją małżeństwa Anny i Władysława, Herman von Cilli miał być ich wizytą bardzo zaskoczony, czemu oczywiście trudno się dziwić. Na ślub Anny zgodził się jednak natychmiast.
Anna Cylejska przybyła do Krakowa 16 lipca 1401 roku. Na początku nie spodobała się Jagielle. Nie znała także języka polskiego, toteż król, zanim ją poślubił, nakazał odesłać do klasztoru, gdzie miała nauczyć się mówić po polsku. Małżeństwo Anny i Władysława potwierdzono układem w Bieczu 5 listopada 1401 roku.
Ślub odbył się 29 stycznia 1402 roku na Wawelu. Była to wielka uroczystość, na której pojawili się m.in. wielki książę Witold z żoną Anną oraz wielu możnych z całej Europy. Anna Cylejska została koronowana na królową Polski nieco ponad rok później, 25 lutego 1403 roku. W tym dniu była przy niej jej matka, dawno nie widziana przez nią, Anna Kazimierzówna, księżna von Teck.
Władysław Jagiełło i Anna Cylejska nie byli sobie bardzo bliscy. Król nie angażował swojej żony w sprawy polityczne, nieszczególnie lubił spędzać z nią czas, choć towarzyszyła mu w niektórych podróżach, także na Litwę. Anna utrzymywała kontakty z dworem węgierskim, gdzie królową była jej kuzynka Barbara Cylejska.
Anna Cylejska była kilkukrotnie oskarżana o niewierność. W 1407 roku starosta krakowski Klemens z Moskorzewa oskarżył królową o romans z polskimi rycerzami: Jakubem z Kobylan i Mikołajem Chrząstowskim, a rok później o potajemne schadzki z Janem Tęczyńskim. Zarzutów nigdy nie potwierdzono.
8 kwietnia 1408 roku urodziła się córka Anny i Władysława, której nadano imię Jadwiga (po pierwszej żonie króla). W 1413 roku na zjeździe w Jedlni, Jadwiga, z braku innych potomków Jagiełły, została uznana następcą tronu Polski i Litwy.
Anna Cylejska zmarła 20 lub 21 marca 1416 roku w Krakowie, po trwającej kilka miesięcy chorobie. Pochowano ją w katedrze na Wawelu niedaleko ołtarza św. Doroty. Rok po jej śmierci, Jagiełło pojął za żonę Elżbietę Granowską z Pilczy.
Czytaj też:
Mikołaj Trąba. Pierwszy prymas, prawa ręka Jagiełły, wróg KrzyżakówCzytaj też:
Ludwik Węgierski czy Wielki? Czy zasługuje na złą sławę jako król Polski?Czytaj też:
Wawel. Rezydencja polskich monarchów, kolebka polskości