Pierwsi ludzie, którzy zaczęli uprawiać rolę byli zarazem tymi, którzy jako pierwsi, przynajmniej częściowo, porzucili styl życia, jaki przez tysiące lat preferowali przodkowie dzisiejszych mieszkańców Ziemi. Rewolucja neolityczna rozpoczęła się około 10 tysięcy lat temu.
Pierwsze domy, pierwsze osiedla
Uprawa ziemi wiązała się z rezygnacją z ciągłej wędrówki. Jaki sens miałoby bowiem przygotowanie ziemi pod uprawę, gdyby za chwilę trzeba było przenosić się w inne miejsce? Ludzie, którzy jako pierwszy zaczęli trudnić się uprawą roli, porzucili tym samym dotychczasowy zbieracko-łowiecki tryb życia. Taka zmiana nie nastąpiła oczywiście z dnia na dzień. Żyjące w neolicie społeczności musiały jednak w stosunkowo krótkim czasie zdać sobie nagle sprawę, że osiadły tryb życia daje większe korzyści, jest bardziej bezpieczny i zapewnia lepszą ochronę społeczności. Zdobywanie pożywienia przestało być, w pewnym sensie, przypadkowe, doraźne, zależne od sukcesu polowania. O żywność można było bowiem zadbać z wyprzedzeniem – zasadzić, zasiać coś, poczekać aż urośnie i wyda plon. Niektóre zwierzęta można było natomiast trzymać w zamknięciu, przyzwyczajać je do ludzkiej obecności, a później pozyskiwać z nich mleko czy mięso lub używać do pomocy przy uprawie ziemi.
Tak zaczęła się największa rewolucja w dziejach ludzkości, czyli rewolucja neolityczna, która doprowadziła do powstania coraz większych ludzkich skupisk, a ostatecznie do powstania miast.
Największe odkrycie ludzkości?
Czy początek rolnictwa można uznać za decydujące wydarzenie w historii ludzkości? Być może wydaje się to nieco naciąganą tezą, jednak warto zadać sobie takie pytanie. Czy bowiem bez rolnictwa i osiadłego trybu życia, ludzkość wymyśliłaby np. pismo i udoskonalała wytwórstwo?
Ludzie przechodzili z koczowniczego trybu życia na rolnictwo stopniowo, nawet przez wiele pokoleń, więc zapewne nie zauważali większych zmian w swoim życiu. Rolnictwo rodziło się niezależnie od siebie w kilku miejscach świata: na Bliskim Wschodzie, w Mezopotamii, Indiach, Chinach.
Rolnictwo nie tylko doprowadziło to powstania pierwszych wiosek, a później miast, ale pozwoliło na wytworzenie nowych zawodów, co było związane z możliwością produkcji nadwyżek jedzenia. Część ludzi wciąż trudniła się tylko rolnictwem, zaś inni nabywali od nich żywność lub wymieniali ją za inne przedmioty. Sami zajmowali się produkcją, zostawali kapłanami czy też, z czasem, zajmowali się działalnością artystyczną.
Osiadły tryb życia nie przyniósł jednak na początku samych korzyści. Jak wskazują naukowcy, żyjący w skupiskach ludzie byli bardziej podatni na choroby, które szybciej przenosiły się z człowieka na człowieka. Ponadto niektóre z nich zaczęły przenosić się z udomowionych zwierząt na ludzi. Badania szkieletów z tamtego okresu wskazują, że osiadły tryb życia na jakiś czas osłabił rodzaj ludzki. Wraz z przystosowaniem do nowych warunków, populacja zaczęła jednak szybko rosnąć.
Czytaj też:
Osada sprzed 7 tys. lat znaleziona podczas budowy obwodnicyCzytaj też:
Rondele. Czym są tajemnicze "polskie Stonehenge"?Czytaj też:
Osada sprzed 6,6 tys. lat odkryta na Pomorzu