Maryla Werszczakówna. Kim była muza Adama Mickiewicza?

Maryla Werszczakówna. Kim była muza Adama Mickiewicza?

Dodano: 1
Maryla Wereszczakówna
Maryla Wereszczakówna Źródło: Wikimedia Commons
Maryla Wereszczakówna, ukochana Adama Mickiewicza, To do niej adresowane były utwory takie jak „Pierwiosnek”, romans „Kurhanek Maryli”, ballada „To lubię” czy wiersz „Do M***”. Kim była ta, której - pomimo późniejszego założenia rodziny - Mickiewicz nigdy nie wyrzucił z serca?

Maryla Wereszczakówna, a właściwie Marianna Ewa Wereszczaka, herbu Kościesza, przyszła na świat 24 grudnia 1799 r. w Tuhanowiczach. Była trzecim dzieckiem marszałka szlachty powiatu nowogródzkiego Antoniego Wereszczaki i Franciszki (z domu Ancuta).

O jej urodzie, przyjaciel domu Ignacy Domeyko pisał powściągliwie, że „nie była piękną w znaczeniu, jakie do tego wyrazu pospolicie ludzie przywiązują”, ale zaraz dodał, iż posiadała też jakiś „szczególniejszy urok w ustach i spojrzeniu”. Jak na ówczesne konwenanse Maryla Wereszczakówna jawi się jako kobieta nietuzinkowa: bardzo lubiła grać w szachy, z upodobaniem paliła fajkę, była namiętną czytelniczką książek, a jej wielką pasją były samotne konne wycieczki. Swój aktualny nastrój podkreślała szarfami w różnych kolorach, które przypinała do ubrania.

Maryla i Adam

Mickiewicz po raz pierwszy spotkał Marylę latem 1819 r., podczas odwiedzin jej brata, Michała Wereszczaki, z którym pozostawał w przyjacielskich relacjach. On pracował wtedy jako nauczyciel w Kownie, ona właśnie zaręczyła się z hrabią Wawrzyńcem Puttkamerem. Co było dalej? Sytuacja, mówiąc oględnie, zaczęła się komplikować.

Walenty Wańkowicz, "Portret Adama Mickiewicza na Judahu skale", 1827–1828

Nie ulegało wątpliwości, że między tych dwojgiem zaczęło kiełkować uczucie, którego nie zdołał przerwać nawet ślub Maryli z hrabią Puttkamerem. Zachowana korespondencja młodej mężatki z Tomaszem Zanem (jednym z najbliższych przyjaciół Mickiewicza) dowodzi, że para wciąż potajemnie się spotykała, nawet po ślubie Maryli. Były plany wspólnej ucieczki za granicę (pomóc miał im w tym ich wspólny przyjaciel Jan Czeczot), był zamiar wyzwania przez Mickiewicza hrabiego Puttkamera na pojedynek, była także próba samobójcza Maryli, która w 1822 r. przyjęła zbyt dużą dawkę laudanum – nalewki alkoholowej na opium, stosowanej ówcześnie m.in. jako środek usypiający. Koniec końców romantyczna miłość nie przetrwała próby czasu – biografowie wskazują na rok 1823 jako na datę zakończenia romansu. Jeszcze w liście z maja 1823 r. Maryla Wereszczkówna pisała do Jana Czeczota, że cierpi na melancholię i „stany letargiczne”- zapewne spowodowane nieszczęśliwym zauroczeniem. Wedle relacji Antoniego Edwarda Odyńca, to ostatnie ich spotkanie (tym razem przy udziale męża), miało miejsce latem 1824 roku, tuż po wyjściu Mickiewicza z więzienia po słynnym procesie młodzieży wileńskiej, a przed jego zesłaniem.

Co dalej działo się z Marylą Wereszczkówną? Można rzec, że zaczęła przykładne życie i pani domu. W 1825 r. na świat przyszło pierwsze dziecko Maryli i hrabiego Puttkamera, córka Zofia, później zaś urodzili się Stanisław (1828) i Karolina (1839). Małżeństwo Puttkamerów było bardzo zaangażowane w konspiracyjną działalność patriotyczną. W czerwcu 1833 roku byli tymczasowo aresztowani za pomoc udzieloną emisariuszowi Marcelemu Szymańskiemu.

Po śmierci męża, Maryla Wereszczkówna przeprowadziła się do majątku Brażelce, gdzie zmarła w 1863 r. Pochowana została 29 grudnia 1863 r. na cmentarzu przy kościele św. Jana Chrzciciela w Bieniakoniach. Nieśmiertelność jej osobie przyniosły poezje Mickiewicza, w której wciąż przewija się obraz wyidealizowanej, romantycznej miłości. Miłości, której uosobieniem była Maryla.

Czytaj też:
"Tadeusz z Warszawy". Stara i zapomniana brytyjska powieść, która rozsławiła Polskę
Czytaj też:
J.R.R. Tolkien. Ktoś więcej, niż tylko twórca Śródziemia
Czytaj też:
Pomnik, który wywołał narodową debatę

Źródło: DoRzeczy.pl
 1