Koronacja królewska odbywa się najczęściej kilka miesięcy po śmierci poprzedniego monarchy. Uważa się, że jest to dzień tak radosny, że niestosowne byłoby celebrować go w czasie, kiedy trwa żałoba. Koronacja Karola III i jego żony Camilli odbywa się zatem dopiero 6 maja 2023 roku. Matka Karola, królowa Elżbieta II zmarła 8 września 2022 roku.
Zwyczaj przesuniętej w czasie koronacji jest jednak stosunkowo nowy. Przyjęła go dynastia hanowerska na przełomie XVIII i XIX wieku. Wcześniej nowego króla koronowano nawet dzień po śmierci poprzedniego. Często na dzień koronacji wybierano niedzielę lub ważne święta kościelne.
Koronacja króla Anglii
Koronacja odbywa się w Opactwie Westminsterskim od 1066 roku. Wcześniej koronacje królewskie królów anglosaskich miały miejsce np. w Bath, Kingston upon Thames i Winchester.
Główne elementy nabożeństwa koronacyjnego i najwcześniejsza forma przysięgi wywodzą się z ceremonii opracowanej przez św. Dunstana. Opierają się na fragmentach zawartych w „Second Recension” użytej w 973 roku podczas koronacji króla Edgara. Chociaż nabożeństwo zostało poddane kilku zmianom (stary tekst tłumaczono ponownie, modyfikowano także nieco obrzęd przy każdej koronacji), to przez kolejnych ponad tysiąc lat najważniejsze elementy uroczystości, takie jak składanie przysięgi, namaszczenie, nałożenie regaliów, koronowanie i intronizacja są niezmienione i znajdują się w tekście anglosaskim.
Ceremonia koronacji przeprowadzana jest przez arcybiskupa Canterbury, najwyższego rangą duchownego w Kościele anglikańskim (od czasów Henryka VIII to król jest głową Kościoła w Anglii). Uczestnicy koronacji – rodzina królewska, duchowieństwo oraz członkowie brytyjskiej szlachty – są zobowiązani do noszenia uroczystych szat, mundurów i diademów.
Ceremonia zaczyna się od przedstawienia króla ludowi, który wyraża uznanie dla nowego monarchy. Wtedy władca składa przysięgę, że będzie stał na straży prawa i Kościoła. Następnie król zostaje namaszczony świętym olejem, nakłada się na niego regalia i zostaje on koronowany. Po nałożeniu korony i intronizacji króla jego poddani, poczynając od najwyższych rangą biskupów, składają mu hołd. Hołd składają także członkowie rodziny królewskiej. Po złożeniu hołdu następuje krótszy obrzęd koronacji małżonki króla (w przypadku koronacji króla Karola III koronowana jest także jego żona królowa Camilla). Nabożeństwo koronacji kończy się procesją z Opactwa Westminster do Pałacu Buckingham. Od XX wieku rodzina królewska pojawia się jeszcze później na balkonie Pałacu, aby pozdrowić swoich poddanych.
Od 1727 roku i koronacji Jerzego II najczęściej granym hymnem koronacyjnym jest utwór „Zadok the Priest” skomponowany przez Georga Friedricha Händla.
Brytyjska korona państwowa
Korona państwowa jest to jeden z klejnotów koronnych Wielkiej Brytanii. Jest noszona podczas nabożeństwa koronacji oraz podczas otwarć parlamentu. Koronę tę zdobi 2901 kamieni szlachetnych, w tym diament Cullinan II, szafir św. Edwarda, szafir Stuarta i rubin Czarnego Księcia.
Korona ta jest wzorowana na historycznej i traktowanej jak relikwia koronie św. Edwarda Wyznawcy (1002-1066). Przechowywano ją w Opactwie Westminsterskim i noszono wyłącznie podczas koronacji. Z okazji innych uroczystości noszono tzw. wielką koronę z krzyżami i fleurs-de-lis (kwiatami lilii), ale bez łuków. Kolejni monarchowie zmieniali czasami wygląd korony. Dla przykładu korona Tudorów zdobiona była dużą ilością pereł i klejnotów, a na płatkach fleurs-de-lis znajdowały się wizerunki Chrystusa, Matki Bożej i św. Jerzego. Po rewolucji Oliviera Cromwella, zniesieniu monarchii i zabiciu króla Karola I, w 1649 roku królewska korona została rozbita i sprzedana w częściach.
Po restauracji monarchii w 1660 roku wykonano nową koronę (dla syna zabitego władcy Karola II). Była ona wzorowana na tradycyjnej, pochodzącej z XI wieku koronie św. Edwarda; złotnik Robert Vyner zmienił jedynie wygląd jej zwieńczenia. Od tamtej pory korona państwowa zmieniana była jeszcze kilka razy, m.in. w 1909 roku poddano ją modyfikacjom po to, aby dodać do niej diament Cullinan II, znany również jako Druga Gwiazda Afryki.
Po latach korona państwowa była jednak w złym stanie technicznym (za panowania królowej Wiktorii korona upadła na ziemię i pękła). W 1937 roku zdecydowano o wykonaniu kopii korony św. Edwarda. Dokonali tego jubilerzy z firmy Garrard & Co. Koronę tę nosił jako pierwszy król Jerzy VI.
Brytyjska korona ma 31,5 cm wysokości i waży 1,06 kg. Zdobiona jest czterema fleurs-de-lis na przemian z czterema krzyżami pattée podtrzymującymi dwa łuki zwieńczone krzyżem. Fioletowa aksamitna czapka jest obszyta gronostajem. Rama wykonana jest ze złota, srebra i platyny oraz ozdobiona 2868 diamentami, 273 perłami, 17 szafirami, 11 szmaragdami i 5 rubinami. Szafir na górnym krzyżu pochodzi prawdopodobnie z pierścienia św. Edwarda Wyznawcy.
Królewską koronę monarchów brytyjskich, kiedy nie jest używana, można obejrzeć w Jewel House w Tower of London.
Czytaj też:
Królowa Elżbieta. 96 lat życia, 70 lat na tronieCzytaj też:
Londinium. Zapomniana historia rzymskiego LondynuCzytaj też:
QUIZ: Kiedy zaczęła się Anglia? Co wiesz o Wyspach Brytyjskich?