Do niedawna wiadomo było, że w zbiorach Muzeum Częstochowskiego znajdują się dwie bransolety wykonane z żelazna meteorytowego. Zidentyfikował je Jerzy Zimny w latach 60. XX wieku. Bransolety te zostały znalezione na cmentarzysku kultury łużyckiej w Częstochowie-Rakowie datowanym na ok. 750-600 rok p.n.e. Nowe badania przeprowadzone w ostatnim czasie wzbogaciły wiedzę na temat zbiorów częstochowskiej placówki. Wnioski opublikowane zostały w czasopiśmie „Journal of Archaeological Science: Reports”.
Pierwsze żelazo wykorzystane przez człowieka
Zanim człowiek nauczył się wytapiać żelazo, jedyną możliwością wykonania przedmiotów z żelaza, było pozyskanie go z naturalnie występujących metali. Na Ziemię spadły one dosłownie z nieba – w postaci meteorytów. Ówcześnie żyjący ludzie nie mieli zapewne pojęcia o pochodzeniu materiału, z którego korzystają. Wciąż nie wiadomo, jak takie żelazo poddawano obróbce, a w późniejszym czasie, w jaki sposób starożytni rzemieślnicy łączyli żelazo ziemskie i meteorytowe.
Archeolodzy poddali analizie 26 przedmiotów należących do kultury łużyckiej znajdujących się w zbiorach Muzeum Częstochowskiego. Zbadano je m.in. za pomocą przenośnej spektometrii fluorescencyjnej, spektrometrii rentgenowskiej (p-XRF) oraz mikroskopii skaningowej z dyspersją energii (SEM/EDS). Badania pozwoliły na określenie składu chemicznego i struktury metalurgicznej artefaktów. Obecność żelaza pochodzącego z meteorytu udowodniono w trzech bransoletach.
Badacze stwierdzili, że do wykonania biżuterii wykorzystano ten sam meteoryt, który ponadto został znaleziony niedaleko dzisiejszej Częstochowy. To może wskazywać, że ówcześni mieszkańcy tych okolic znali obróbkę żelaza, choć w czasach wykonania bransolet (epoka żelaza) żelazo z meteorytu nie miało już takiej wartości symbolicznej, jak w epoce brązu. „Było po prostu używane jako ruda żelaza. Sugerujemy, że żelazo meteorytowe było celowo używane do wytwarzania określonego wzoru na biżuterii żelaznej tysiąc lat przed domniemanym wynalezieniem stali wootz i stali damasceńskiej”. – piszą autorzy badania.
Czytaj też:
To już pewne. Ślady kanibalizmu potwierdzone w okolicach OjcowaCzytaj też:
Topory i miecz. Intrygujące znalezisko w woj. warmińsko-mazurskimCzytaj też:
Smoki, wielkie gady? Kiedy ludzie uświadomili sobie, że istniały dinozaury