Białowieski Park Narodowy utworzony na terenie Puszczy Białowieskiej to ostatni w Europie fragment lasu pierwotnego.

Utworzenie parku narodowego

Plany utworzenia parku narodowego na terenie Puszczy Białowieskiej pojawiły się już w 1916 roku. Inicjatorem jego utworzenia był gdański botanik Hugo Conwentz, lecz jego idea musiała poczekać na bardziej dogodny czas, niż atmosfera I wojny światowej.

O ochronie pierwotnej puszczy wokół Białowieży zaczęto rozmawiać już po ogłoszeniu niepodległości przez Polskę. W 1919 roku przystąpiono do liczenia białowieskich żubrów. Park narodowy, dla ochrony puszczy oraz tych największych europejskich ssaków, postanowili utworzyć: botanik, profesor Władysław Szafer, profesor Eugeniusz Kiernik oraz inżynier Jan Kloska, lecz na początku nic z tych starań nie wyszło.

W grudniu 1921 roku na terenie Puszczy Białowieskiej, Ministerstwo Rolnictwa i Dóbr Państwowych, z inicjatywy profesora Szafera, wydzieliło osobne leśnictwo, które trzy lata później przekształcono w nadleśnictwo. W części nadleśnictwa utworzono rezerwat ścisły. Wkrótce w miejscu tym rozpoczęto badania terenowe.

4 sierpnia 1932 roku rezerwat został przekształcony w Park Narodowy w Białowieży. Jego powierzchnia wynosiła niecałe 5 tysięcy hektarów. Opiekę naukową nad parkiem narodowym sprawował Zakład Doświadczalny Lasów Państwowych w Warszawie, choć formalnie podlegał on pod Dyrekcję Lasów Państwowych w Białowieży.

Park narodowy – pod nazwą Białowieski Park Narodowy – reaktywowano 21 października 1947 roku. Dołączono wówczas do niego rzeki Narewkę i Hwoźnę, które były odtąd zachodnią i północną granicą parku. Granicę wschodnią stanowiła granica pomiędzy Polską a Związkiem Sowieckim.

Dalsza ochrona

Powierzchnię parku zwiększono w 1996 roku o 10,5 tysiąca hektarów dołączając dwa sąsiednie nadleśnictwa. Wokół parku utworzono także otulinę (strefę ochronną) o powierzchni 3,2 tysiąca hektarów, gdzie znajduje się strefa ochronna zwierząt łownych, co oznacza zakaz polowania i tworzenia urządzeń łowieckich.

Obszar ochrony ścisłej w Białowieskim Parku Narodowym to ostatni fragment pierwotnego lasu Europy, jaki przetrwał do naszych czasów. Białowieski Park Narodowy stanowi około jedną szóstą polskiej części Puszczy Białowieskiej.

W Puszczy Białowieskiej mieszka ponad 25 tysięcy gatunków zwierząt. Jest to liczba ogromna, biorąc pod uwagę, że w całej Polsce znajduje się ich łącznie około 35-40 tysięcy. Tylko to choćby świadczy o wyjątkowości tego zakątka. W Białowieskim Parku Narodowym spotkać można także około 4,5 tysiąca roślin.

Najbardziej kojarzonym z Puszczą Białowieską i Białowieskim Parkiem Narodowym zwierzęciem jest żubr europejski (Bos bonasus). W Parku znajduje się Obręb Ochronny Ośrodek Hodowli Żubrów. W jego skład wchodzą hodowla zamknięta (rezerwaty hodowlane), Rezerwat Pokazowy Żubrów oraz hodowla wolna. Populacja żubra na terenie Puszczy Białowieskiej systematycznie rośnie. Na początku 2021 roku żyło w Puszczy 715 żubrów. W całej Polsce żyje ich ponad 2300, z czego ponad 2100 na wolności. Liczba 2300 stanowi ponad 50 procent całościowej populacji żubra europejskiego na świecie, którego liczebność szacuje się na 4500 osobników.

Do Białowieskiego Parku Narodowego co roku przyjeżdża około 140 tysięcy turystów. Najczęściej zwiedzanymi obiektami są Rezerwat Pokazowy Żubrów, muzeum Białowieskiego Parku Narodowego oraz Obszar Ochrony Ścisłej BPN. Do obszarów ochrony ścisłej turyści mogą wejść jedynie pod opieką uprawnionego przewodnika. Na tym obszarze udostępnionych jest kilka szlaków turystycznych, zarówno pieszych, jak rowerowych. W dolinie Narewki wybudowano wieżę do obserwacji zwierząt.

Czytaj też:
Najstarszy park narodowy w Polsce. Dzięki komu i jak powstał?Czytaj też:
Kurorty w dawnej Polsce. Te modne miejsca robiły furoręCzytaj też:
Karkonosze - Góry Olbrzymie. Historia odkryć