4 maja 1919 r. bateria artylerii armii czechosłowackiej zauważyła przelatujący nad wsią Ivanka nad Dunajem na Słowacji nieznany dwusilnikowy samolot. Ivanka znajduje się 14 km na północny zachód od Bratysławy. Żołnierze czechosłowaccy uznali więc, że może być to wrogi aeroplan, który planuje zbombardować słowacką metropolię. Czescy artylerzyści byli celni – maszynę zestrzelono. Dopiero gdy żołnierze dotarli do wraku roztrzaskanego samolotu, odkryli, że jedna z ofiar nosiła czechosłowacki mundur, a trzy pozostałe miały na sobie włoskie uniformy lotnicze. Przesłuchiwani potem żołnierze zeznali, że decyzję o otwarciu ognia podjęto, gdy dostrzeżono zielono-biało-czerwone barwy na ogonie samolotu, które uznano za kolory Węgier.

Problem w tym, że dokładnie takie same – zielono-biało-czerwone – barwy mają Włochy, z których pochodził zestrzelony samolot Caproni C3. Podróżowała nim grupa wojskowych, a wśród nich Milan Štefánik, przedstawiciel Słowaków w triumwiracie ówczesnych przywódców wspólnego państwa czechosłowackiego. Kim był człowiek, który zginął na naddunajskich łąkach Ivanki?

Gwiazda Słowacji

Milan Rastislav Štefánik urodził się 21 lipca 1880 r. we wsi Košariská koło Myjavy na Słowacji. Ta zachodnia część kraju, przylegająca do czeskich Moraw, jest od lat tradycyjnie protestancka. Panujący tu protestantyzm to efekt migracji, która miała miejsce w XVII w. Na tereny zachodniej Słowacji dotarli wówczas Czesi, prześladowani z racji swojej luterańskiej wiary przez panujących w Czechach katolickich Habsburgów. Na terenie węgierskiej części imperium znaleźli oni o wiele bardziej tolerancyjne warunki do życia. Jednocześnie wciąż żyli niedaleko swojej „morawskiej”, czeskiej ojczyzny.

Protestantyzm to religia, której jednym z „wymogów” jest docieranie do wiernych ze słowem Bożym w ich ojczystym języku. Na potrzeby protestanckich Słowaków Biblię zaczęto tłumaczyć na język słowacki. Protestantyzm zatem stał się swoistym kołem zamachowym dla pisanego języka słowackiego.

Ta sama okoliczność spowodowała, że to właśnie pastorzy luterańscy i inteligencja wywodząca się z rodzin protestanckich stanęli na czele słowackiego odrodzenia narodowego w XIX w. Nie inaczej było w rodzinie lokalnego pastora Pavola Štefánika, ojca młodego Milana, który wychował swego syna w duchu słowackiego patriotyzmu.