Pierwsze obserwacje meteorologiczne na Śnieżce przeprowadzono w roku 1824 r., początkowo w zabytkowej dzisiaj kaplicy św. Wawrzyńca, która pełniła wówczas także rolę schroniska.
Pod koniec XIX w. zdecydowano o budowie oddzielnego budynku na potrzeby monitorowania pogody, który ostatecznie powstał 5 lipca 1900 r. Obserwatorium otrzymało rangę I klasy. Była to trzykondygnacyjna wieża o wysokości 16 m. z dwoma tarasami na dachu. Po II wojnie, którą budynek przetrwał szczęśliwie przez szwanku, obserwacje zaczęli prowadzić tam Polacy.
Trudne warunki na szczycie (średnia temperatura w ciągu roku wynosi niewiele ponad 0 stopni Celsjusza, wieją także huraganowe wiatry) sprawiły, że budynek raz po raz wymagał remontu. W latach 50. zdecydowano o budowie nowego. Stary zaś miał zostać rozebrany i przeniesiony w inne miejsce, gdzie miał służyć jako muzeum – do tego jednak ostatecznie nie doszło.
Nowy budynek – charakterystyczne spodki, które znamy dzisiaj, powstał w latach 1966-1974. Jego twórcami byli architekci: prof. Witold Lipiński i Waldemar Wawrzyniak z Politechniki Wrocławskiej. Ich futurystyczny projekt nie wszystkim przypadł do gustu (zarzucano mi zupełny brak związku z architekturą górską), lecz znalazł uznanie w środowisku. Polscy inżynierowie za projekt obserwatorium otrzymali wyróżnienie na Światowej Wystawie Architektury w Meksyku.
Niezwykły kształt budowli tłumaczył Witold Lipiński: „W latach pięćdziesiątych wiele mówiło się o niezidentyfikowanych pojazdach latających, a mnie zawsze fascynowały linie krzywe i kuliste przestrzenie. Postanowiłem, że obserwatorium PIHM na Śnieżce będzie miało kształt talerzy”. Mówił także: „Zasugerowały mnie charakterystyczne dla Karkonoszy grupy skalne uformowane erozją. Ze spiętrzeń eliptycznych głazów zapożyczyłem przyszły kształt obiektu”..
W 2009 r. nastąpiło poważne uszkodzenie konstrukcji budynku. Przebywającym w środku pracownikom nic się nie stało i, choć z trudnościami, kontynuowali prace obserwacyjne.
Na początku 2021 r. IMiGW przekazało informację o wzmożonych, w ostatnim czasie, próbach wtargnięcia na teren obserwatorium. 21 stycznia 2021 roku miała również miejsce próba włamania do znajdującej się obok kaplicy św. Wawrzyńca (sprawca próbował rozrąbać drzwi siekierą).
Od 2015 r. w budynku obserwatorium nie działa restauracja, która istniała w tym miejscu od lat. To ma się zmienić w najbliższym czasie. W 2021 roku rozpoczyna się generalny remont budynku. W najniższym z trzech dysków zacznie działać wyremontowana restauracja. Współtwórcą projektu jest Waldemar Wawrzyniak.
Czytaj też:
Karkonosze - Góry Olbrzymie. Historia odkryćCzytaj też:
Kościół Wang wybudowano w XII wieku w Norwegii. Jak znalazł się w Karpaczu?