Kleopatra słynęła ze swojej urody. Dbała jednak nie tylko o to, jak wygląda, lecz równo mocno przykładała wagę do swojego wykształcenia.
Piękna i zdolna?
Kleopatra VII Filopator zwana Kleopatrą Wielką urodziła się w roku 70 lub 69 p.n.e. Na temat jej życia nie zachowało się wiele źródeł. Większość informacji pochodzi od grecko-rzymskich uczonych, zwłaszcza Plutarcha.
Po śmierci jej ojca, Ptolemeusza XII, kiedy miała niespełna 18 lat, została koronowana na królową Egiptu. Od dziecka Kleopatra dużo się uczyła. Jako dorosła kobieta władała dziewięcioma językami. Znała m.in. grekę, hebrajski, arabski oraz języki Partów, Medów, Etiopczyków i Syryjczyków. W językach tych potrafiła mówić, pisać i czytać.
Kleopatra ponoć w ogóle lubiła czytać i często zaglądała do książek. Prócz języków, studiowała takie nauki, takie jak historia, geografia, astronomia, matematyka, alchemia, medycyna i zoologia. Interesowała się też ekonomią i dyplomacją. Królowa lubiła spędzać czas w swym pałacowym „laboratorium”, gdzie, wraz z uczonymi, poznawała tajniki przedmiotów, których teorii uczyła się wcześniej.
Kleopatra była też autorką kilku prac związanych z ziołolecznictwem i produkcją kosmetyków (dzięki znajomości języków miała bezpośredni dostęp do papirusów ze wszystkich – znanych jej – stron świata). Niestety, wszystkie napisane przez królową dzieła uległy zniszczeniu wraz z Biblioteką Aleksandryjską pod koniec IV wieku n.e. Niektóre przepisy Kleopatry zachowały się jednak dzięki lekarzowi i filozofowi, Galenowi, którzy przepisał je i zamieścił w swoich pracach. Jedna z recept Kleopatry dotyczy np. wyrobu kremu na wypadające włosy. Kleopatra pozostawiła po sobie sporo leczniczych i kosmetycznych porad. Jej wiedza w tym temacie była dość po znana w pierwszych wiekach po narodzeniu Chrystusa.
„Eau de Cleopatra”
Perfumy na bazie alkoholu zostały wynalezione prawdopodobnie dopiero w drugiej połowie XIV wieku. Za ich pomysłodawcę uważa się królową Węgier, Elżbietę Łokietkównę (córkę Władysława Łokietka i siostrę Kazimierza Wielkiego). Wymyślone przez nią perfumy przeszły do historii jako „woda węgierska” (larendogra).
Zanim jednak powstał pierwszy flakon perfum alkoholowych, zapachy produkowano przez tysiące lat (w Egipcie prawdopodobnie od około 3000 roku p.n.e.). Podstawą wcześniejszych perfum był tłuszcz zwierzęcy lub roślinny. Zapachy były pozyskiwane w wyniku spalania żywic, kory i ziół lub poprzez macerację żywic, przypraw czy kwiatów. Słowo „perfumy” pochodzi od łacińskiego „perfumare”, co oznacza „poprzez dym”.
Postać Kleopatry Ptolemejskiej (Kleopatry VII), kochanki Juliusza Cezara i Marka Antoniusza, cały czas intryguje kolejne pokolenia historyków. Jednym z sekretów, jaki próbują zgłębić badacze jest legendarna uroda królowej. Czy Kleopatra naprawdę była tak piękna, czy może uwodziła raczej intelektem, a może swoim zapachem? Na to i inne pytania próbowali znaleźć odpowiedź naukowcy.
Wykopaliska w Egipcie, prowadzone przez R. Littmana i J. Silversteina z Uniwersytetu Hawajskiego, trwały ponad 10 lat. Badacze odkryli w Thmuis (miasto w Dolnym Egipcie) ślady istnienia jednego z pierwszych ośrodków przemysłu perfumeryjnego na świecie. Archeolodzy odkopali kompleks pieców z III wieku p.n.e. Ich analiza wykazała, że w piecach tych używano importowanej gliny do produkcji delikatnych flakonów i butelek. Niedługo później badaniom poddano piec do produkcji szkła, w którym produkowano małe słoiki do perfum używane później, już w czasach rzymskich.
Znaleziono niedaleko pieców amfory sprawdzono pod kątem, czy uda się z nich odzyskać ślady przechowywanych tam płynów. Wyniki badań były na tyle zadowalające, że badacze z Hawajów poprosili o pomoc dwójkę niemieckich badaczy, Dory Goldsmith oraz Sean’a Coughlina, ekspertów od starożytnych egipskich perfum. Naukowcy otrzymali zadanie odtworzenia perfum na podstawie śladów znalezionych w amforach zlokalizowanych niedaleko wspomnianych pieców.
Materiał, z którym pracowali Goldsmith i Coughlin pozwolił im na odtworzenie pachnidła, jakiego używali starożytni Egipcjanie. Okazało się, że na mieszankę używaną przed dwoma tysiącami lat składały się mirra, cynamon, daktyle i żywica. Niedługo później badacze, po wielokrotnych próbach, stworzyli perfumy, których mogła używać sama egipska królowa Kleopatra. Zapach jest dość mocny, ale jednocześnie słodki i przyjemny. Starożytne egipskie perfumy naukowcy nazwali Eau de Cleopatra. Zapach ten został zaprezentowany podczas specjalnej wystawy w Waszyngtonie poświęconej starożytnemu Egiptowi.
Czytaj też:
Kochankowie i mężowie Kleopatry Ptolemejskiej. Wyrachowana czy "kochliwa"?Czytaj też:
Królestwo Kusz. Zapomniana cywilizacja w cieniu EgiptuCzytaj też:
Siali postrach w swoich czasach. 13 znanych i mniej znanych postaci starożytnościCzytaj też:
QUIZ: Dopasuj władcę do państwa, którym rządził. To nie będzie łatwe zadanie