Rzeczpospolita nad Amurem
  • Sławomir KoperAutor:Sławomir Koper

Rzeczpospolita nad Amurem

Dodano: 
Chińskie wojska szturmujące Ałbazino w 1685 roku
Chińskie wojska szturmujące Ałbazino w 1685 roku Źródło: Wikimedia Commons
Polski szlachcic założył na Dalekim Wschodzie własne państwo. Długo opierał się zarówno Rosjanom, jak i Chińczykom

Z dzisiejszej perspektywy może się to wydawać wręcz nieprawdopodobne, ale bywało, że w drugiej połowie XVII w. kancelaria cesarska w Pekinie prowadziła korespondencję w języku polskim. Wprawdzie Rzeczpospolita uchodziła wówczas za europejskie mocarstwo, jednak odbiorcą pism z Pekinu nie był dwór w Warszawie czy w Wilnie, ale polskie państwo nad Amurem, bezpośredni sąsiad cesarstwa. Korespondencja była dwujęzyczna – po chińsku i polsku, nie używano natomiast języka rosyjskiego.

Polski organizm państwowy nazywano Jaxą od herbu jego założyciela Nicefora Czernichowskiego. Chociaż państwo było efemerydą i istniało zaledwie ok. 20 lat, to jego sława zdążyła dotrzeć nawet na zachód Europy. Wspominał o nim niderlandzki uczony Nicolaes Witsen, a jego granice znalazły się na mapie opracowanej we Francji.

Nie wiadomo, gdzie i kiedy urodził się Nicefor Czernichowski. Biorąc pod uwagę nazwisko, w rachubę wchodzą dwie możliwości: Czerniachów na Wołyniu i Czernichów nad Desną na Zadnieprzu. Badacze są podzieleni, jednak nie ulega wątpliwości, że Nicefor był polskim szlachcicem, o którego losach zadecydowała zbrojna rywalizacja Rzeczypospolitej z Moskwą.

Rodzina Czernichowskich dostała się do rosyjskiej niewoli podczas wojny smoleńskiej, która wybuchła po śmieci Zygmunta III Wazy. Trudno powiedzieć, czy stało się to podczas potyczki pod Nowogródkiem Siewierskim, jak twierdzą niektórzy badacze, czy też zostali uprowadzeni przez rosyjski zagon ze swojego majątku. Biorąc pod uwagę, że w ręce Rosjan wraz z Niceforem dostali się jego ojciec, Roman, oraz siostra, bardziej prawdopodobna wydaje się druga wersja.

Artykuł został opublikowany w najnowszym wydaniu miesięcznika Historia Do Rzeczy.

Księgarnia Do RzeczyKsiążki Sławomira Kopra
można kupić w Księgarni Do RzeczyZapraszamy