Samhain obchodzone było po zakończeniu żniw, tuż przed pierwszymi śniegami. Święto to celebrowali żyjący przed wiekami Irlandczycy, Szkoci, Walijczycy oraz mieszkańcy wyspy Man na przełomie października i listopada. Samhain poświęcone było pamięci zmarłych. Oddawano wówczas także cześć bóstwom dziękując za dobre zbiory.
Celtyckie święto zmarłych
Słowo Samhain pochodzi z języka irlandzkiego i dosłownie oznacza „koniec lata”. Święto to obchodzono każdego roku między 31 października a 2 listopada. Nie wiadomo, kiedy dokładnie narodziło się to święto, lecz jego historia sięga przynajmniej dwóch tysięcy lat wstecz.
Obchody Samhain były związane z obumieraniem roślin, końcem zbiorów, powrotem bydła i owiec z pastwisk do przydomowych zagród oraz przygotowaniami do zimy. Po zakończonym sezonie wegetacyjnym, w czasie którego gromadzono żywność, która pozwoli przetrwać zimowe miesiące, Celtowie czuli się zobowiązani podziękować swym bóstwom za wszystko, co otrzymali.
W czasie święta Samhain ludzie chcieli bóstwom nie tylko podziękować, ale też je przebłagać, prosić o łaskę na trudny czas, który zbliżał się wraz z coraz niższymi temperaturami. Bóstwa, do których modlono się w czasie Samhain miały ochronić ludzi przed doczesnymi nieszczęściami, ale także przed działaniem złych mocy, złośliwych demonów, wróżek i elfów oraz mogących zagrażać ludziom duchów zmarłych.
Pogańscy Celtowie wierzyli, że dusze zmarłych wędrują po świecie, a w czasie Samhain są w stanie komunikować się z żywymi. Z tego względu w czasie obchodu tego święta organizowano także uczty, w czasie których zmarli mieli się pożywić. Uważa się, że znacznie późniejszy zwyczaj obdarowywania się słodyczami z racji Halloween, pochodzi właśnie z tamtych starożytnych tradycji.
W czasie Samhain najważniejszym rytuałem było rozpalenie ogniska. Ten moment nazywano festiwalem ognia. Zwyczaj nakazywał, aby wszystkie ogniska gasić przed nadejściem dnia Samhain, przez co noc poprzedzająca święto uchodziła za najciemniejszą w roku. Ognie rozpalano ponownie dopiero na rozpoczęcie obchodów, co było symbolicznym początkiem nowego roku. Wierzono, że ogień ma oczyszczającą moc i zapewnia ochronę przed siłami zła. Jednym z najważniejszych miejsc, w których obchodzono Samhain było wzgórze Ward (Tlachtga), gdzie druidzi rozpalali potężny ogień (do dzisiaj na tym wzniesieniu wyznawcy neopogańskich kultów oprawiają swoje rytuały; pojawiają się tu też grupy rekonstrukcyjne organizując pokazy dla publiczności). Z wzgórza Ward ognie niesione były do wszystkich okolicznych domostw.
Samhain, prócz składania dziękczynienia bóstwom czy nawiązywaniu kontaktów z duchami zmarłych, oznaczało dla Celtów także czas radosnych spotkań. W tym czasie zaprzestawano sporów, zawieszano konflikty. Był to czas, kiedy podsumowywano dotychczasowe działania i planowano prace na kolejny sezon. Uważano, że do Samhain należy uregulować wszystkie długi, aby kolejne miesiące rozpocząć z „czystą kartą”.
Samhain było jednym z czterech najważniejszych gaelickich świąt obok Imbloc, Bealtaine i Lughnasadh, które obchodzono, kolejno, na początku lutego, maja i sierpnia. Najwyższą rangę spośród nich miały jednak Samhain i Bealtaine jako koniec i początek wegetacji oraz wypasu trzody.
Często podaje się, iż późniejsze zwyczaje związane z Halloween wywodzą się właśnie od święta Samhain. Geneza Halloween nie jest jednak dokładnie znana. Halloween to skrócona forma „All Hallows Evening” lub „All Hallows Day”, co w wolnym tłumaczeniu znaczy: „Wieczór Wszystkich Świętych” lub „Dzień Wszystkich Świętych”, jednak z chrześcijaństwem zwyczaje halloweenowe nie mają nic wspólnego.
Jedna z popularnych teorii mówi, że kiedy chrześcijaństwo dotarło do Irlandii i Szkocji, święto Samhain zostało z czasem „zaadoptowane” do chrześcijańskich obchodów Święta Wszystkich Świętych. Jednocześnie to, co uznawane było w Samhain za pogańskie, oddzieliło się od chrześcijańskich obchodów i zaczęło funkcjonować właśnie jako Halloween. Tym samym Samhain jako święto poświęcone pamięci zmarłych zachowało swoje znaczenie do dzisiaj. Halloween jest zaś tym, co w starożytnych, celtyckich zwyczajach oznaczało przebłaganie pogańskich bóstw i kontakt z duchami nieczystymi.
Czytaj też:
Na policji rozdzwoniły się telefony. Audycja radiowa wywołała narodową panikęCzytaj też:
Szczątki mające 1,8 mln lat. Sensacja w GruzjiCzytaj też:
Ludziom pękały bębenki. Najgłośniejsza katastrofa w dziejach świata