Dwa terytoria na wschodzie Ukrainy: Ługańska Republika Ludowa i Doniecka Republika Ludowa ogłosiły niepodległość w 2014 roku. W lutym tego roku obydwa zostały uznane przez Rosję. Nie są one samodzielnymi podmiotami polityki międzynarodowej. Pozostają zależne od Moskwy, która decyduje o ich polityce.
Republiki Ługańska i Doniecka to nie jedyne marionetkowe państwa, jakich utworzenie Rosja ma na swoim koncie. Za każdym razem celem Rosji, która inspiruje powstawanie tych nieuznawanych państewek, jest destabilizacja sytuacji w całym regionie.
Republika Dalekiego Wschodu
Bolszewicy, którzy zdobyli władzę w Rosji w 1917 roku, stopniowo przejmowali kontrolę nad coraz większymi obszarami kraju. Najdłużej walki trwały na Dalekim Wschodzie, gdzie biali (antykomunistyczni generałowie) wciąż trzymali się mocno. Lenin nie chciał, aby bolszewicka Rosja uchodziła na świecie za kraj ogarnięty wojną. Obmyślono więc sprytny plan: państwo rządzone przez bolszewików otrzymało nazwę Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Sowiecka, zaś znajdujący się na Dalekim Wschodzie obszar proklamował niepodległość jako Republika Dalekiego Wschodu – oficjalnie jedynie sprzymierzona z Rosją rządzoną przez Lenina. Republika Dalekiego Wschodu istniała przez około dwa lata. 15 listopada 1922 roku została włączona do Rosyjskiej FSRS.
Tuwińska Republika Ludowa
Tuwa była częścią Mongolii Zewnętrznej, która w 1911 roku odłączyła się od Chin. Rok później władcy Tuwy ogłosili niepodległość. W czasie rewolucji październikowej na jej terenie trwały walki pomiędzy bolszewikami i białymi. W styczniu 1920 roku Tuwę zajęli bolszewicy. Półtora roku później proklamowano powstanie państwa Tannu-Tuwa, zależnego od Moskwy. W 1926 roku nazwę państwa zmieniono na Tuwińska Republika Ludowa. Oprócz Rosji i Mongolii żadne inne państwo nie uznało niezależności Tuwy. W październiku 1944 roku kraj został wcielony do Związku Sowieckiego.
Karelo-Fińska Socjalistyczna Republika Sowiecka
Państewko utworzone w Karelii przez Związek Sowiecki w 1940 roku miało być pierwszym krokiem w kierunku aneksji całej Finlandii po – jak przewidywano – zwycięskiej wojnie zimowej. Ta jednak zakończyła się dla Sowietów klęską. Z tego powodu Sowieci stopniowo zaczęli wycofywać się z pomysłu zajęcia Finlandii. Karelo-Fińska Socjalistyczna Republika Sowiecka została włączona do ZSRS w lipcu 1956 roku.
Republika Osetii Południowej
Gruzja ogłosiła niepodległość od Związku Sowieckiego w roku 1991, kiedy ten zaczął się rozpadać. Niedługo później prorosyjscy separatyści przejęli kontrolę nad dwoma regionami składającymi się na 20 procent terytorium Gruzji: Abchazją i Osetią Południową.
Prorosyjskie sympatie w Osetii istniały od lat. Już w 1989 roku Rada Obwodu Osetii ogłosiła się republiką autonomiczną. Było to nie do zaakceptowania przez gruzińskie władze – granice Osetii biegną bowiem zaledwie 35 kilometrów od gruzińskiej stolicy. W 1991 roku lokalne władze utworzyły Republikę Osetii Południowej chcąc odłączyć się od Gruzji i połączyć z zależną od Rosji Osetią Północną. Teren ten jest wciąż obszarem o niedookreślonym statusie. Niepodległość Osetii Południowej popiera jedynie Rosja.
Abchazja
Formalnie część Gruzji, choć jej terytorium pozostaje poza zwierzchnością władz w Tbilisi. Władze Abchazji używają dla swojego terytorium nazwy Republika Abchazji. Obszar ten pozostaje zależny od Rosji. 24 listopada 2014 roku Rosja i Abchazja zawarły układ o sojuszu i strategicznym partnerstwie. Rok później pomiędzy oboma państwami zaczęła funkcjonować strefa wolnego handlu.
Doniecka Republika Ludowa i Ługańska Republika Ludowa
Historia tych dwóch marionetkowych państw rozpoczęła się 12 maja 2014 roku. Na Ukrainie od listopada 2013 roku trwały protesty nazwane Euromajdanem. Ukraińcy domagali się dymisji prezydenta Janukowycza i manifestowali swoją chęć dołączenia do Unii Europejskiej.
Po ustaniu protestów na Krym oraz na wschodnią Ukrainę wkroczyły wojska rosyjskie. Początkowo były to tzw. zielone ludziki, czyli żołnierze bez dystynkcji, do których Rosja oficjalnie się nie przyznawała.
11 marca 2014 roku została ogłoszona niepodległość Republiki Krymu. Nowe „państwo” zostało natychmiast uznane przez Rosję. Kilka dni później, 17 marca pomiędzy Rosją a Republiką Krymu i miastem wydzielonym Sewastopol podpisano umowę o włączeniu Krymu do Rosji.
Miesiąc później Rosja zaatakowała Ukrainę na południowym-wschodzie, gdzie 12 maja proklamowano samozwańczą Doniecką Republikę Ludową i Ługańską Republikę Ludową. Od tamtej pory w rejonie tym trwały walki pomiędzy siłami rosyjskimi a ukraińskimi wojskami rządowymi, które nie uznają niepodległości samozwańczych republik.
Czytaj też:
Euromajdan. Ukraińskie marzenia o Europie okupione krwiąCzytaj też:
Wołodymyr Zełenski. Jak celebryta został mężem stanuCzytaj też:
Pomarańczowa rewolucja. Jak dokonało się ukraińskie przebudzenie